Dự thảo Pháp lệnh của TANDTC: Cần tiếp tục hoàn thiện

Ảnh VGP/Lê Sơn

Sáng 14/3, tại phiên họp thứ 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII đã thẩm tra Dự án "Pháp lệnh xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án".

Nói về sự cần thiết phải ban hành văn bản này, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn cho rằng thực tiễn xét xử của Toà án trong thời gian qua cho thấy các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án xảy ra nhiều, có xu hướng gia tăng cả trước, trong và sau phiên tòa, gây khó khăn cho việc giải quyết vụ việc của Toà án.

Mặc dù pháp luật có quy định về việc xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Toà án, xử lý các hành vi vi phạm nội quy phiên toà nhưng quy định của các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành còn tản mạn và chưa cụ thể.

Ngày 20/6/2012, Quốc hội đã thông qua Luật Xử lý vi phạm hành chính, quy định thẩm quyền của Toà án trong xử lý vi phạm hành chính nhưng chưa quy định cụ thể xử lý đối với loại hành vi nào. Do vậy, Toà án chỉ xử lý một số trường hợp vi phạm nội quy phiên toà, còn hầu hết các trường hợp cản trở hoạt động tố tụng của Toà án không bị xử lý. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm giảm chất lượng giải quyết các vụ việc, dẫn đến tình trạng nhiều vụ việc quá hạn luật định… Vì vậy, việc ban hành Pháp lệnh là cần thiết.

Tuy nhiên, về mặt nội dung, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp không tán thành với nhiều quy định trong Dự thảo. Ủy ban Tư pháp cho rằng Dự thảo có nhiều điều khoản trùng lặp; chưa phù hợp với các quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện, Dự thảo Pháp lệnh trình UBTVQH lần này không có nội dung nào mới so với Dự thảo cũ mà Ủy ban Tư pháp đã có ý kiến thẩm tra tại phiên họp toàn thể ngày 7/8/2013. TANDTC cũng không có báo cáo giải trình lý do giữ nguyên Dự thảo Pháp lệnh đã trình lần 1.

Ủy ban Tư pháp cũng nhận thấy một số nội dung trong Dự thảo chưa phù hợp với quy định trong Hiến pháp 2013 cũng như chưa đảm bảo tính thống nhất với nhiều bộ luật khác.

Cụ thể, Hiến pháp 2013 quy định: “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật”. Tuy nhiên, một số quy định cụ thể của Dự thảo Pháp lệnh đã hạn chế quyền cơ bản của công dân (như quy định về hành vi bị xử lý, người bị xử lý… mở rộng hơn so với quy định của các đạo luật tố tụng, hạn chế quyền khởi kiện vụ án hành chính của người bị xử phạt…) nên cần được xem xét lại.

Nhiều quy định của Dự thảo Pháp lệnh cũng không phù hợp với các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tố tụng hành chính, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Phá sản, Luật Thi hành án dân sự, Luật Báo chí, Luật Khiếu nại. Ví dụ: Quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả; về thẩm quyền tạm giữ người có hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án theo thủ tục hành chính; về thi hành quyết định xử lý bằng phạt tiền…

Bên cạnh đó, Điều 16 của Dự thảo Pháp lệnh quy định về các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án, nhưng lại không làm rõ được hành vi nào cản trở hoạt động tố tụng hình sự, hành vi nào cản trở hoạt động tố tụng hành chính và hoạt động tố tụng dân sự. Trong đó có những hành vi xét về bản chất lại là hành vi vi phạm quy định của pháp luật về an ninh, trật tự an toàn xã hội…

Mặt khác, Dự thảo lần này cũng chưa làm rõ được các đối tượng thực hiện các hành vi vi phạm (người tham gia tố tụng hình sự, hành chính, dân sự không giống nhau). Do đó, chưa bảo đảm sự phù hợp với các quy định về xử phạt cá nhân có vi phạm theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tố tụng hành chính và Bộ luật Tố tụng dân sự...

Cho ý kiến đối với Dự thảo, các Phó Chủ tịch Quốc hội: Tòng Thị Phóng, Uông Chu Lưu, Huỳnh Ngọc Sơn và Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng Dự thảo chưa đảm bảo chất lượng và tiến độ đề ra.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất yêu cầu TANDTC phải bổ sung, chỉnh sửa và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào thời gian tới.

Lê Sơn