Nhiều ý kiến tán thành sửa Điều 60 Luật BHXH

Ảnh minh họa

Sáng 21/5, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Thị Hải Chuyền, thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo về Điều 60, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, có hiệu lực vào 1/1/2016 (trong đó có quy định người tham gia BHXH không được hưởng BHXH một lần như luật hiện hành).

Đáp ứng nguyện vọng

Theo báo cáo, tôn trọng quyền lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH của người lao động là đáp ứng nguyện vọng của một bộ phận người lao động có thời gian đóng BHXH ngắn sau khi nghỉ việc không tiếp tục tham gia vào thị trường lao động và cũng không có khả năng, nguyện vọng tiếp tục đóng BHXH tự nguyện.

Do vậy, Chính phủ đề xuất Quốc hội sửa đổi Điều 60 Luật BHXH năm 2014 theo hướng: Trước mắt, cho phép người lao động khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng BHXH thì có quyền lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng BHXH như quy định của Luật BHXH năm 2006. Nội dung này cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả người lao động tham gia BHXH tự nguyện.

Đánh giá về tác động của việc sửa đổi này, Bộ trưởng Chuyền cho rằng, việc sửa đổi như trên sẽ tác động đến số người hưởng BHXH một lần. Cụ thể, Luật BHXH năm 2014 đã bổ sung nhiều quy định nhằm tạo điều kiện hơn cho người lao động đóng BHXH để sau này được hưởng lương hưu hàng tháng. Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giải thích, nhận thức của người lao động sẽ được nâng nên và người lao động sẽ cân nhắc hơn khi nhận BHXH một lần. Do vậy, số người hưởng BHXH một lần dự báo sẽ giảm so với thời gian qua.

Tuy nhiên, do cuộc sống trước mắt còn khó khăn nên một bộ phận người lao động có thể lựa chọn lĩnh BHXH một lần. Những người này khi hết tuổi lao động không được hưởng lương hưu, nhà nước phải trợ cấp dẫn tới khoản ngân sách hỗ trợ nhóm người này có thể tăng thêm. Bên cạnh đó, việc sửa đổi cũng có thể tạo ra những khó khăn cho việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH, ảnh hướng tới mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 có 50% lực lượng lao động tham gia BHXH.

Bộ trưởng Chuyền cho biết, để khắc phục những hạn chế trên, thời gian tới các cơ quan chức năng sẽ tăng cường tuyên truyền, giải thích để người lao động hiểu rõ các lợi ích của việc bảo lưu thời gian đóng BHXH, bảo đảm cuộc sống khi về già để người lao động cân nhắc thận trọng khi quyết định lựa chọn hưởng BHXH một lần.

Đa số tán thành

Liên quan đến vấn đề này, báo cáo đánh giá của Ủy ban về các vấn đề xã hội do Chủ nhiệm Ủy ban Trương Thị Mai trình bày cũng nêu rõ: Trên cơ sở nguyện vọng của một bộ phận người lao động chỉ làm việc ở khu vực chính thức trong một thời gian ngắn, trong điều kiện sự dịch chuyển lao động từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức còn chậm, việc làm của người lao động chưa thật sự bền vững, đa số thành viên Ủy ban tán thành với đề xuất của Chính phủ. Trước mắt cho phép người lao động nếu có nguyện vọng thì được nhận lại số tiền đã tham gia BHXH.

Đồng thời, Ủy ban cũng đề nghị cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng BHXH một lần cho phù hợp với tỷ lệ lao động trong khu vực chính thức và sự phát triển của thị trường lao động, qua đó giảm dần số người không có lương hưu khi về già (năm 2014, ngân sách phải chi hơn 3.000 tỷ đồng cho khoảng 1,5 triệu người 80 tuổi trở lên không có lương hưu).

Ủy ban cũng đề nghị, các cơ quan quản lý Nhà nước, công đoàn, cơ quan BHXH các cấp, các cơ quan thông tin đại chúng, các địa phương phải phối hợp chặt chẽ và có nhiều giải pháp phù hợp hơn nữa để tuyên truyền, phổ biến và giải thích đúng bản chất, ý nghĩa, mục tiêu, quan điểm của chính sách BHXH – chính sách trụ cột của an sinh xã hội nhằm tăng số lượng người lao động tham gia BHXH theo mục tiêu đã đề ra vào năm 2020 (50% lực lượng lao động).

Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm chính sách, pháp luật BHXH, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng thu gom Sổ BHXH của người lao động gặp khó khăn để lấy tiền BHXH một lần; các tổ chức thực hiện chính sách cần tư vấn, giải thích cho người lao động hiểu đầy đủ các chính sách như bảo lưu, cộng dồn, tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có sự hỗ trợ của Nhà nước nếu không tiếp tục làm việc tại doanh nghiệp... để người lao động có sự lựa chọn tốt nhất cho quyền lợi của họ.