Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc làm việc với Viện Kiểm sát NDTC

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc làm việc với VKSNDTC. Ảnh VGP/Lê Sơn

Theo ông Lê Hữu Thể, Phó Viện trưởng VKSNDTC, thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp (CCTP), những năm qua ngành Kiểm sát đã và đang xây dựng, hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực hoạt động tư pháp; xây dựng các đề án cải cách tư pháp của ngành; triển khai việc thành lập Viện Kiểm sát 4 cấp theo Kết luận 79-KL/TW của Bộ Chính trị; thực hiện chủ trương “tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra; thực hiện chủ trương “nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên toà”; thực hiện đổi mới tổ chức và hoạt động của Cơ quan điều tra thuộc VKSNDTC theo yêu cầu CCTP; nâng cao chất lượng kiểm sát hoạt động tư pháp; thực hiện chủ trương xây dựng ngành Kiểm sát nhân dân trong sạch, vững mạnh đáp ứng yêu cầu CCTP và hội nhập quốc tế; công tác bảo đảm cơ sở vật chất cho hoạt động của ngành Kiểm sát…

Tuy nhiên, trong 8 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 49/NQ-TW, ngành Kiểm sát gặp một số khó khăn, vướng mắc và hạn chế cần sớm được khắc phục.

Đó là, nghiên cứu thành lập Viện Kiểm sát theo khu vực; thực hiện chủ trương “tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra”; thực hiện “nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên toà, coi đây là khâu đột phá của hoạt động tư pháp”; bảo đảm cơ sở vật chất cho hoạt động của ngành Kiểm sát.

Tham gia góp ý với tại cuộc làm việc, một số đại biểu cho rằng, cần làm rõ những vấn đề lớn đang đặt ra với ngành Kiểm sát hiện nay như mối quan hệ giữa chế độ thủ trưởng của ngành Kiểm sát và tính độc lập của Kiểm sát viên trong việc thực hành quyền công tố và việc chỉ đạo của Viện trưởng đối với công tác kiểm tra điều tra, truy tố và xét xử các vụ án và Kiểm sát viên như thế nào?

Đề cập đến một trong những nội dung lớn được quan tâm là nâng cao tranh tụng tại Toà án, Phó Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Sơn thẳng thắn, qua giám sát và thanh tra của Toà án nhân dân tối cao cho thấy, từ năm 2010 đến nay gần 50% số vụ án tham nhũng tại TP. Hồ Chí Minh nổi lên vấn đề là Viện kiểm sát đề nghị mức án cao đối với các bị can, bị cáo nhưng khi xét xử Toà án lại tuyên phạt tù bị cáo thấp hơn nhiều so với mức án mà Viện Kiểm sát cùng cấp đề nghị. Thế nhưng Viện Kiểm sát cùng cấp lại không có kháng nghị đối với bản án đó để được xét xử lại. Dư luận nhân dân đặt ra liệu có gì uẩn khúc hay có hiện tượng gì đối với các vụ án này?

Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Doãn Khánh đặt vấn đề, trong tiến trình CCTP cân nhắc có nên mở rộng phạm vi cho Cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được điều tra độc lập với các vụ án đặc biệt nghiêm trọng để bảo đảm tính khách quan, minh bạch trong quá trình xử lý vụ án đó hay không? Mà không chỉ bó hẹp trong điều tra các vi phạm trong hoạt động tố tụng như hiện nay.

Phó Trưởng Ban cải cách tư pháp Trung ương Lê Thị Thu Ba cho rằng, ngành Kiểm sát cần tích cực hơn nữa trong việc tham mưu cho cấp có thẩm quyền trong việc nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn để làm rõ những vấn đề cơ bản như khái niệm về tư pháp; cơ quan tư pháp; nội dung, phạm vi hoạt động của cơ quan tư pháp; quyền công tố và thực hành quyền công tố; gắn công tố với hoạt động điều tra… bởi những vấn đề này hiện còn nhiều quan điểm, nhận thức khác nhau.

Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những kết quả mà ngành Kiểm sát đạt được, nhất là việc quán triệt, thực hiện Nghị quyết 49/NQ-TW của Bộ Chính trị.

Về những hạn chế, yếu kém của ngành Kiểm sát, Phó Thủ tướng chỉ rõ ngành Kiểm sát cần nhìn nhận thẳng thắn các khó khăn, bất cập để như tình hình tội phạm tăng lên như tội xâm phạm trật tự an toàn xã hội, tội tham nhũng, nhiều vấn đề thực tiễn đang đặt ra nhưng lại chưa được thống nhất cao về nhận thức và hành động của các cơ quan tố tụng, công tố vẫn chạy theo điều tra, chưa xây dựng được vai trò quan trọng và độc lập của mình trong giám sát các hoạt động tư pháp, chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên chưa cao, còn thụ động, lúng túng. Vẫn còn tư tưởng áp đặt, cửa quyền trong các vụ án. Theo đó, một bộ phận cán bộ ngành kiểm sát chưa đáp ứng được yêu cầu về năng lực, phẩm chất, vẫn còn cán bộ kiểm sát tiêu cực, tham nhũng, vi phạm hoạt động của ngành.

Về nhiệm vụ của ngành, Phó Thủ tướng đề nghị ngành Kiểm sát cần bám sát các Kế hoạch, Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo CCTP Trung ương đối với ngành Kiểm sát. Bên cạnh đó, cần có nghiên cứu và đánh giá sâu hơn về các vấn đề đang đặt ra để ngành Kiểm sát hoàn thành nhiệm vụ.

Viện cần tích cực, chủ động, xây dựng thật tốt nội dung Chương, Điều về ngành Kiểm sát trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 hiện nay. Chủ động xây dựng các luật về tố tụng, ngăn ngừa cho được nguy cơ tham nhũng trong hoạt động tư pháp, tạo sự đồng thuận trong toàn ngành và xã hội về các vấn đề mà ngành triển khai thực hiện.

Lê Sơn