Tọa đàm về tiến độ và chất lượng công trình giao thông

Cả nước hiện có 26 công trình, dự án giao thông trọng điểm với tổng kinh phí đầu tư khoảng 576.484 tỷ đồng. Đến nay đã có 7 dự án bàn giao và đưa vào khai thác sử dụng, 19 công trình đang trong giai đoạn thực hiện, chuẩn bị hoàn thành, khởi công và đầu tư.

Tuy nhiên, trong số đó, nhiều công trình chậm tiến độ, giãn và hoãn tiến độ; nhiều công trình vừa đưa vào sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng.

Tại cuộc toạ đàm trực tuyến, đại diện của Bộ Giao thông vận tải, Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng TP. Hà Nội, Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 4 chia sẻ những khó khăn, thách thức và đưa ra những giải pháp để đưa tiến độ thi công các công trình về đúng đích, đảm bảo được chất lượng và môi trường.

Chương trình toạ đàm được truyền hình trực tuyến trên Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ, truyền hình trực tiếp trên kênh VTC1, Đài Truyền hình Kỹ thuật số và thông tin rộng rãi trên nhiều phương tiện truyền thông khác.

Các vị khách mời tham gia chương trình:

- Ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải

- Ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục quản lý Xây dựng và Chất lượng công trình (Bộ Giao thông vận tải).  

- Ông Trương Quang Thiều, Trưởng Ban Chỉ đạo Giải phóng mặt bằng TP Hà Nội.

- Ông Lê Ngọc Hoa, Tổng giám đốc Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 4 (Cienco 4).

Bạn đọc có thể gửi câu hỏi về địa chỉ: doithoai@chinhphu.vn hoặc qua đường dây nóng 08048113.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

BTV: Thưa Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường, hiện nay đang có 19 dự án, công trình giao thông trọng điểm quốc gia do Bộ GTVT và các đơn vị trực thuộc làm chủ đầu tư, một số công trình đang ở trong tình trạng báo động khi phải đối mặt với nguy cơ “lụt” tiến độ do vướng mặt bằng. Xin hỏi trách nhiệm của chủ đầu tư và địa phương trong việc phối hợp để giải quyết vấn đề này ra sao?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Có thể nói các công trình trọng điểm quốc gia về GTVT có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế-xã hội. Xác định được ý nghĩa quan trọng đó, Bộ GTVT đã quyết liệt chỉ đạo để đảm bảo tiến độ, chất lượng của các công trình này tốt nhất. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư, một trong những điểm nghẽn lớn nhất là việc giải phóng mặt bằng.

Ở nước ngoài có các mặt bằng sạch để giao cho nhà đầu tư tiến hành thi công từ đầu đến cuối. Nhưng đặc điểm của Việt Nam là chúng ta vừa giải phóng mặt bằng vừa thi công. Để giải quyết vấn đề này, thứ nhất, về mặt cơ chế chính sách, Bộ GTVT đã trực tiếp làm việc với các bộ, ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Tài nguyên và Môi trường, để đưa ra chính sách đền bù, giải phóng một cách thấu đáo.

Trong những năm vừa rồi, Chính phủ ban hành Nghị định 69 đã tháo gỡ vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Thứ hai, dù giải phóng mặt bằng đã giao về các địa phương nhưng trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc phối hợp với các địa phương là rất quan trọng. Chính vì vậy, việc này mang lại hiệu quả về tiến độ giải phóng mặt bằng rất lớn. Tuy nhiên, chính sách giải phóng mặt bằng hiện nay của chúng ta còn phụ thuộc rất nhiều điều kiện khác nhau trong các vùng miền, chưa bao quát được hết nên việc không chấp nhận, không bằng lòng của người dân xảy ra khá lớn. Chúng tôi cũng tìm các giải pháp cùng chính quyền địa phương, đặc biệt xung quanh vấn đề đền bù, hỗ trợ, tái định cư, hỗ trợ việc làm trên tinh thần bằng hoặc là tốt hơn nơi ở cũ.

BTV: Hà Nội có 10 dự án giao thông trọng điểm gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thưa ông Trương Quang Thiều, thực trạng tiến độ giải phóng mặt bằng hiện nay của các dự án này ra sao?

Ông Trương Quang Thiều: Công tác phóng mặt bằng nhiệm vụ rất quan trọng và đặc biệt ảnh hưởng tiến độ chất lượng công trình, hiện nay trên địa bàn TP. Hà Nội có rất nhiều công trình trọng điểm, trong đó có 10 dự án giao thông trọng điểm đang tổ chức thực hiện rất tập trung quyết liệt. Sự phối hợp giữa Hà Nội và Bộ GTVT gắn bó, nên công tác giải phóng mặt bằng đạt những tiến độ đáng phấn khởi. Hiện nay, chúng tôi đã bàn giao cho chủ đầu tư 3 dự án lớn Hà Nội-Lào Cai, Hà Nội-Thái Nguyên, nhà ga T2. Còn 6 công trình chúng tôi đang tổ chức chỉ đạo quyết liệt để khối lượng giải phóng mặt bằng chuyển biến  tích cực. Tuy nhiên, còn rất nhiều điểm, cần tiếp tục tuyên truyền vận động, tổ chức thực hiện trong quá trình tái định cư, những vấn đề xử lý đặc thù trong quá trình tổ chức thực hiện trong công tác giải phóng mặt bằng tiếp theo.

Ông Trương Quang Thiều

BTV: Thưa ông việc giải phóng mặt bằng sạch cho dự án đường dẫn cầu Nhật Tân là rất quan trọng, ông có thể nói rõ hiện nay Thành phố đã tiến hành đến đâu?

Ông Trương Quang Thiều:  Dự án cầu Nhật Tân gồm: cầu Nhật Tân và đường dẫn cầu Nhật Tân lên sân bay Nội Bài. Dự án đường dẫn cầu Nhật Tân lên sân bay Nội Bài hiện nay khối lượng giải phóng mặt bằng rất nhiều. Theo kiểm đếm của chúng tôi, có 415 hộ phải di chuyển mặt bằng, trong thời gian hết sức ngắn, nhưng nhờ sự chỉ đạo đồng bộ đến giờ phút này, khối lượng giải phóng mặt bằng cơ bản đã xong.

Đến ngày hôm nay (12/11) còn 14 hộ dân tuy đã nhận tiền nhưng chưa bàn giao mặt bằng, chủ yếu là những hộ bị cắt xén diện tích, không phải những hộ được tái định cư và di chuyển chỗ ở. Chúng tôi tiếp tục vận động và chỉ đạo hoàn thiện dự án này.

BTV: Vậy bao giờ Hà Nội có thể bàn giao mặt bằng sạch cho dự án này?

Ông Trương Quang Thiều: Riêng dự án này trong khoảng thời gian rất ngắn nữa chúng tôi sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng bàn giao cho chủ đầu tư.

Ông Lê Ngọc Hoa. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

BTV: Thưa ông Lê Ngọc Hoa, trong quá trình thi công các công trình giao thông, Cienco 4 đã gặp những khó khăn vướng mắc gì trong công tác bàn giao mặt bằng ở các địa phương?

Ông Lê Ngọc Hoa: Đối với thi công với các công trình hạ tầng giao thông thì vướng mắc giải toả mặt bằng là không thể tránh khỏi.

Tuy nhiên đối với một số dự án, công tác giải phóng mặt bằng không thể đổ trách nhiệm cho địa phương hay chủ đầu tư mà còn cần có sự vào cuộc và hợp tác chặt chẽ giữa nhà thầu và các đơn vị liên quan như tư vấn, giám sát.

Ví dụ như công tác giải phóng mặt bằng đường nối từ cầu Nhật Tân đến sân bay Nội bài, Cienco 4 tham gia thi công gói thầu số 1 và số 5. Trong đó gói số 5 là gói thầu đi qua khu dân cư đông đúc nhất trước sân bay Nội Bài. Trong 1 năm qua, chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với huyện Sóc Sơn, TP. Hà Nội và tư vấn, giám sát tháo gỡ và hỗ trợ dân trong công tác tháo dỡ mặt bằng nhà cửa và các công trình kiến trúc. Chúng tôi tăng thêm một chút chi phí nhưng ngược lại có mặt bằng thi công sớm hơn và như thế tiết kiệm được chi phí. Đó là một trong những cách làm mà các nhà thầu cũng nên có trách nhiệm cùng với chủ đầu tư.

BTV: Thưa ông Trương Quang Thiều, đâu là nguyên nhân dẫn đến các điểm nghẽn về giải phóng mặt bằng?

Ông Trương Quang Thiều: Trong quá trình tổ chức thực hiện công tác giải phóng mặt bằng thì tôi thấy có mấy điểm cần giải quyết và phải làm tốt hơn. Thứ nhất là về vấn đề tái định cư, đây là một vấn đề hết sức là quan trọng, đảm bảo lợi ích và quyền lợi cho người dân. Thứ hai là tổ chức thực hiện các cái kết cấu hạ tầng, di chuyển, hoàn trả các hạ tầng kỹ thuật trong mặt bằng. Thứ ba là phải thực hiện thật tốt những vấn đề về chỉ giới, về cắm mốc, bàn giao lại cho địa phương để tổ chức thực hiện lại trong công tác giải phóng mặt bằng. Thứ tư là xử lý linh hoạt các nguồn vốn.

Về tái định cư, theo tôi đây là một vấn đề cực kỳ quan trọng trong công tác giải phóng mặt bằng, đặc biệt là đối với những hộ phải di chuyển đến chỗ ở mới. Chúng ta phải lựa chọn khu tái định cư thích hợp. Khu tái định cư phải làm trước một bước nhưng trên thực tế thời gian lên phương án xác định số lượng hộ dân phải di chuyển, xác định vị trí tái định cư, triển khai các quy trình xây dựng khu tái định cư thường chậm. Mặt khác, khu tái định cư của chúng ta lựa chọn vẫn có thể chưa đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của người dân như: Xa vị trí họ đang ở, không thuận lợi cho quá trình tổ chức cuộc sống sau này.

Về hoàn trả di chuyển các công trình hạ tầng kỹ thuật trong giải phóng mặt bằng, trong quá trình thực hiện, chúng tôi thấy có một số vướng mắc: Thứ nhất là trong quá trình lập các dự án tổng thể, có thể chúng ta đẩy toàn bộ những phần này về giải phóng mặt bằng, nên khi phải di chuyển một công trình hạ tầng kỹ thuật thì chúng ta lại phải khảo sát, lại phải lên phương án, lại phải thẩm định, lại phải phê duyệt rồi lại phải thi công nên hạng mục quá trình đó cũng ảnh hưởng đến thời gian giải phóng mặt bằng cho tổ chức thi công và bàn giao cho chủ đầu tư.

Tiếp đến là tổ chức thực hiện giải pháp kỹ thuật, cắm mốc, xử lý bàn giao cho địa phương trong qua trình tổ chức giải phóng mặt bằng. Khi chủ đầu tư bàn giao lại cho địa phương để xử lý kỹ thuật trong các dự án, thành ra mốc có thể phải điều chỉnh, cắm lại nên cũng bị chậm. Tiếp đó, địa phương phải điều tra, kiểm định, lên phương án, xác định nguồn gốc hồ sơ, xác định quá trình tái định cư, cả quá trình đó hết sức là khó khăn.

Vấn đề nữa tôi muốn trao đổi là xử lý linh hoạt các nguồn vốn trong quá trình giải phóng mặt bằng. Ở đây nguồn vốn trong giải phóng mặt bằng được lập vào tổng mức đầu tư trong dự án. Tuy nhiên, tổng mức đầu tư đó thường chưa chính xác. Thêm nữa, khi người dân đồng thuận thì có lúc nguồn vốn có nhưng chúng ta chưa giải ngân được.

Ví dụ đường nối cầu Nhật Tân-Nội Bài, cuối năm 2012, Bộ GTVT đã chuyển 500 tỷ đồng cho địa phương nhưng lúc đó các phương án tái định cư của chúng ta cơ bản là chưa xong nên chưa thể giải ngân được nguồn vốn này. Nhưng đến giữa và cuối năm 2013 này thì khi dân đã đồng thuận, điều kiện chúng ta đủ và xử lý được những vấn đề vướng mắc trong giải phóng mặt bằng thì nguồn vốn lại thiếu. Thành ra phải xử lý linh hoạt các nguồn vốn sao cho phù hợp.

Ngay TP. Hà Nội, những dự án trọng điểm của Thành phố cũng phải xử lý linh hoạt, điều hòa nguồn vốn để khi có yêu cầu về vốn giải phóng mặt bằng phải có ngay, chuyển tiền cho dân để dân ổn định lại cuộc sống

BTV: Năng lực của chủ đầu tư và nhà thầu ảnh hưởng quan trọng đến tiến độ xây dựng của các công trình, và một vấn đề đáng quan ngại hiện nay là việc thành lập Ban quản lý dự án một cách thiếu chuyên nghiệp khi mỗi một công trình lại có một Ban quản lý dự án đi kèm. Bộ GTVT giải quyết vấn đề này như thế nào, thưa ông Nguyễn Hồng Trường?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Theo quy định thì có nhiều phương thức quản lý dự án, trong đó có phương thức chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án bằng cách thành lập Ban quản lý dự án. Hiện nay chúng ta đang thực hiện phương thức này ở các cơ quan, bộ, ngành, địa phương.

Tuy nhiên ở Bộ GTVT, chúng tôi có đặc thù khác, là cùng một lúc phải giải quyết rất nhiều dự án lớn, nên Bộ đã thành lập các Ban quản lý dự án chuyên nghiệp để thực hiện các dự án ở nhiều lĩnh vực. Vì vậy, các dự án của Bộ GTVT không có hiện tượng thành lập quá nhiều ban quản lý mà chỉ thành lập ban quản lý dự án ở 2 cấp. Cấp trực tiếp do Bộ quản lý và cấp do các Cục quản lý.

Các Ban Quản lý dự án này được đầu tư cả về cơ sở vật chất, lẫn nhân lực một cách bài bản, nên có thể tiếp cận và quản lý tốt các nguồn vốn. Chúng tôi cho rằng cần thành lập các Ban quản lý dự án đầu tư chuyên nghiệp mới có thể đáp ứng yêu cầu đầu tư hiện nay.

BTV: Là doanh nghiệp trực thuộc Bộ GTVT, Cienco 4 đã tham gia thi công các công trình giao thông trọng điểm trên địa bàn cả nước như: Cầu Nhật Tân, dự án đường vành đai 3 Hà Nội giai đoạn 2, dự án cầu Nhật Tân-sân bay Nội Bài... là những công trình lớn hiện đại, công nghệ cao, quản lý theo tiêu chuẩn đặc biệt. Ông Lê Ngọc Hoa có thể chia sẻ với khán giả về kinh nghiệm của doanh nghiệp khi tham gia những dự án này?

Ông Lê Ngọc Hoa: Cienco 4 tham gia thi công tại nhiều dự án giao thông trọng điểm mà như: Đường cao tốc Nhật Tân - Nội Bài, đường vành đai 3 trên cao, đường cao tốc Long Thành-Dầu Giây, các công trình mở rộng Quốc lộ 1... Có thể nói sức ép tiến độ các công trình trọng điểm cũng như việc quản lý chất lượng luôn được dư luận và xã hội và Cienco 4 luôn chủ động trong vấn đề này, bố trí tổ chức thi công khoa học, hợp lý. Thứ 2 là đội ngũ cán bộ công nhân kỹ thuật của chúng tôi luôn được nâng cao nhận thức về trách nhiệm của mình tại từng hạng mục và từng bước thi công.

Cũng khó có thể kiểm soát chất lượng 100%, nhưng chúng tôi sử dụng phương pháp loại trừ, ví dụ như các dự án sau khi có hiện tượng vệt hằn bánh xe, chúng tôi thành lập ngay ban kiểm soát KCS làm việc với các nhà cung cấp nhựa như Petrolimex và nhà cung ứng nhựa đường Shell ở Singapore, ký hợp đồng mua nhựa đường trực tiếp. Mỗi tháng họ nhập cho Tổng Công ty 2 tàu, mỗi tàu từ 2.000-3.000 tấn nhựa đường về cảng Cửa Lò và Hải Phòng. Tổng Công ty sẽ thực hiện việc niêm phong, kẹp chì và chỉ Tổng Công ty mới được phép sử dụng nguồn vật liệu này. Về kiểm soát cốt liệu, chúng tôi đã trực tiếp đến các mỏ đá đạt chất lượng về đá gốc và hợp tác đầu tư với họ để cải thiện dây chuyền khai thác, bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Vì vậy, các mỏ đá cũng mạnh dạn đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm. Mặc dù vẫn có thể xảy ra một vài sự cố về chất lượng nhưng khi phát hiện ra nguyên nhân, cần tập trung khắc phục, sửa chữa, giải quyết những tồn tại, nhằm mục đích nâng cao chất lượng công trình và điều đó cũng giúp nâng về tiến độ. Tiến độ phải đảm bảo chất lượng chứ không phải đạt tiến độ bằng mọi giá.

BTV: Thưa ông, hàng loạt công trình giao thông như Láng-Hòa Lạc, cao tốc Cầu Giẽ-Ninh Bình, cao tốc TPHCM-Trung Lương hoặc mặt cầu Thăng Long vừa sửa chữa, sau khi đưa vào khai thác đã xuất hiện hiện tượng lún, bị xuống cấp, phá vỡ kết cấu mặt đường. Phải chăng cán bộ giám sát đã thiếu tinh thần trách nhiệm và yếu kém nên mới xảy ra tình trạng này thưa ông?

Ông Phạm Tuấn Anh: Đúng là qua kiểm tra chúng tôi thấy có những tồn tại, sau khi đưa công trình vào sử dụng thì cần phải khắc phục.

Ví dụ, như trên tuyến đường Láng-Hòa Lạc một số vị trí bị úng ngập. Hiện tượng này là do các công trình xây dựng xung quanh  tuyến đường làm ngăn cản, mất hệ thống thoát nước của tuyến đường, do đó xảy ra úng ngập.

Tuyến đường Cầu Giẽ-Ninh Bình cũng có hiện tượng lún. Nguyên nhân là do tuyến đường đi qua khu vực có địa chất yếu cần thời gian lún. Bên cạnh đó, do vướng mắc ở khâu giải phóng mặt bằng nên việc xử lý nền yếu đôi khi chưa thực hiện được theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.

Chính vì vậy, để đưa công trình vào khai thác mang lại những hiệu quả xã hội thì Bộ Giao thông vận tải đã phải đưa ra giải pháp “sử dụng những mặt đường quá độ”. Tức là chưa trải thảm bê tông nhựa ở những đoạn đường đó, chỉ sử dụng kết cấu mặt đường láng nhựa để đưa công trình vào khai thác.

Sau khi khai thác một thời gian, công trình hết thời gian lún thì sẽ thi công kết cấu mặt đường theo đúng thực tế là bê tông nhựa. Đây là giải pháp xử lý để phù hợp với tình hình thực tế của công trình.

Về vấn đề giám sát công trình, Bộ đã ban hành quy định cụ thể về trách nhiệm và quy trình giám sát thực hiện các dự án công trình giao thông. Trách nhiệm của các chủ thể liên quan là phải thực hiện theo đúng hợp đồng đã ký với chủ đầu tư, với tư vấn giám sát và tư vấn giám sát phải chịu trách nhiệm về đảm bảo chất lượng công trình.

BTV: Về vấn đề này, ông có thêm ý kiến gì không, thưa Thứ trưởng?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Tôi cần nói thêm, thứ nhất là liên quan đến vấn đề của tư vấn giám sát thì đây là vấn đề chúng tôi đánh giá rất nghiêm trọng trong thời gian vừa rồi.

Về nguyên tắc thì tư vấn giám sát cũng thực hiện việc đấu thầu cho tư vấn giám sát. Tuy nhiên hiện nay, một số nhà thầu tư vấn giám sát nước ngoài, khi trúng thầu, thì thuê lại các tư vấn giám sát của Việt Nam. Trong quá trình thuê lại, chủ đầu tư cũng đã có rà soát giúp cho các tư vấn giám sát nước ngoài.

Tuy nhiên, một số tư vấn có năng lực hạn chế, chúng tôi cương quyết yêu cầu thay thế. Thậm chí có những tư vấn giám sát chúng tôi đã tước hẳn giấy phép hành nghề và yêu cầu học tập lại, kiểm soát lại thì mới được cấp phép tiếp. Trên thực tế vừa rồi, Bộ cũng đã phân lại các tổ tư vấn giám sát trong nước.

Đối với tư vấn giám sát nước ngoài, chúng tôi cũng đã yêu cầu trình danh sách tư vấn thuê Việt Nam thông qua tổ chức đánh giá của Việt Nam. Nhờ thế cũng loại trừ được rất nhiều tư vấn giám sát yếu kém và chất lượng công trình đã được nâng lên. 

Liên quan đến vấn đề chung, hiện nay Bộ đang phân loại các nhà thầu, phân loại các tư vấn giám sát, kể cả tư vấn thiết kế, để xem xét, đánh giá. Nhà thầu đáp ứng được yêu cầu công trình thì mới được tham gia vào đấu thầu.

BTV: Thưa ông Phạm Tuấn Anh, tình trạng hằn lún vết bánh xe xảy ra hết sức nghiêm trọng trên một số tuyến quốc lộ, tỉnh lộ làm ảnh hưởng đến chất lượng an toàn giao thông. Người dân rất hoang mang khi nhìn vào những công trình như vậy. Là lãnh đạo đơn vị chịu trách nhiệm về chất lượng công trình giao thông, ông đánh giá như thế nào về thực trạng đã xảy ra như vậy?

Ông Phạm Tuấn Anh: Trong khoảng 2 năm gần đây, tình trạng hằn lún vết bánh xe xảy ra rất nhiều trên các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ và các tuyến đường cấp thấp hơn. Hiện tượng này xuất hiện cả ở những dự án mới xây dựng, cả những dự án đưa vào khai thác thậm chí từ 10 năm nay hoặc lâu hơn nữa. Và hiện tượng hằn lún vệt bánh xe không những hằn lún trên phần đường mà còn hằn lún cả trên mặt cầu, nơi có kết cấu bê tông rất cứng ở dưới, trên chỉ thảm bê tông nhựa để chống nước thấm xuống mặt cầu.

Bộ GTVT thấy hiện tượng hằn lún vệt bánh xe ảnh hưởng đến an toàn giao thông, có thể gây ra tai nạn. Do đó, ngay khi xuất hiện hiện tượng hằn lún vệt bánh xe, Bộ đã tổ chức họp tất cả các đơn vị liên quan, kể cả các nhà khoa học, các giáo sư, tiến sĩ ở các trường đại học, các đơn vị tư vấn giám sát, các chủ đầu tư, các cơ quan quản lý để đưa ra các giải pháp khắc phục. Hiện tượng hằn lún vệt bánh xe là bộ phận nhỏ trong vấn đề quản lý chất lượng công trình giao thông.

Nói về quản lý chất lương công trình giao thông, Bộ GTVT đã lấy năm 2012 là Năm Chất lượng, tiến độ công trình, và năm 2013 là Năm Kỷ cương, chất lượng, tiến độ và hiệu quả công trình. Một loạt giải pháp đã được lãnh đạo Bộ chỉ đạo thực hiện quyết liệt nhằm tăng cường năng lực của các cơ quan quản lý Nhà nước cũng như của các chủ thể liên quan đến dự án như đơn vị quản lý dự án, đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát và nhà thầu thi công. Sau đó là thực hiện các biện pháp kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện của các chủ thể. Có thể nói rằng, đến nay chất lượng công trình đã đạt được những tiến bộ rất khả quan.

Với trách nhiệm của mình, Cục Quản lý Xây dựng và Chất lượng công trình đã theo dõi giúp cho lãnh đạo Bộ có thể thấy kết quả đạt được lớn nhất hiện nay là nhận thức thay đổi. Nhận thức của tất cả các chủ thể, mọi tổ chức, mọi cá nhân tham gia đến quá trình xây dựng công trình giao thông và kể cả quá trình khai thác quản lý sau khi công trình được đưa vào khai thác sử dụng đều đã được thay đổi và nâng cao.

Một loạt giải pháp quản lý Nhà nước đã được đưa ra. Bộ đã ban hành rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật để cho các chủ thể liên quan thực hiện. Ví dụ, Chỉ thị 11 về nâng cao, tăng cường  quản lý chất lượng công trình giao thông; các quy định tạm thời về quy chế hoạt động của tư vấn giám sát; các văn bản về đánh giá năng lực thực hiện của các chủ thể liên quan từ quản lý dự án cho đến tư vấn và thi công; và một loạt các văn bản cụ thể như nâng cao công tác thiết kế mặt đường bê tông nhựa, chỉ thị về sử dụng nhựa đường sao cho hiệu quả đối với công trình giao thông. Với tất cả giải pháp đồng bộ như vậy, chất lượng công trình giao thông đã có những cải thiện đáng kể.

Riêng vấn đề hằn lún vệt bánh xe là vấn đề lớn nằm trong vấn đề chất lượng công trình giao thông. Vấn đề này cũng bị ảnh hưởng của rất nhiều nhân tố, từ quá trình thiết kế đến quá trình thi công, và thậm chí có những nhân tố tác động rất lớn trong quá trình khai thác như tải trọng xe.

BTV: Vậy nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng mặt đường bị hằn lún bánh xe như ông vừa kể là: Thứ nhất là do tải trọng xe, thứ hai là quá trình thiết kế, thứ ba là yếu tố khách quan, ví dụ thi công trong thời tiết xấu?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Vấn đề hằn lún vệt bánh xe hiện nay là vấn đề hết sức nóng. Để giải quyết vấn dề này, chúng tôi đã tổ chức hội thảo mang tính kỹ thuật cao, mời các đồng chí có kinh nghiệm trong thiết kế, thi công, khai thác. Từ đó đưa ra các nguyên nhân chính như sau: Trong những năm vừa qua, xe vượt tải rất lớn, có xe vượt gấp 2 lần so với tải trọng thiết kế. Đây là nguyên nhân cơ bản trực tiếp nhất dẫn đến phá hoại mặt đường và hiện tượng lún vệt bánh xe. Nguyên nhân thứ 2 là chúng ta chưa sản xuất được nhựa đường, đang phải nhập khẩu 100% từ nhiều nguồn khác nhau nên chưa kiểm soát được việc này một cách toàn diện.

Vừa qua, chúng tôi đã làm việc với Bộ Công Thương để xác định chính xác nguồn gốc nhập khẩu nhựa đường để từ đó thiết kế phù hợp với từng loại nhựa đường. Thậm chí, chúng tôi cũng đã nhờ Bộ Công an giúp tìm ra loại nhựa đường nhập khẩu là một loại nhưng trên thực tế lại là loại khác, để xử lý trách nhiệm về chất lượng nhựa đường. Thêm vào đó, chất lượng mỏ đất đá có phần kém đi.

Hiện nay chúng tôi đang yêu cầu: Đối với các tuyến đường, đối với bất kỳ cây số nào trước khi trải thảm đều phải thí nghiệm để đảm bảo chất lượng khi cho ra thảm. Đây là những yếu tố nếu thực hiện được sẽ triệt tiêu vấn đề lún vệt bánh xe hiện nay. 

Còn vấn đề thiết kế, khí hậu thì không hẳn là vấn đề quyết định vì khi thiết kế đã tính đến khả năng tốt nhất và không bao giờ trải thảm vào ngày mưa.

BTV: Liệu có yếu tố chủ quan tác động từ phía con người, ví dụ một cây số đường phải trải 1 tấn nhựa nhưng người ta chỉ trải 800kg?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Về việc đó, chúng tôi có đội tư vấn giám sát chịu trách nhiệm khi cốt liệu đưa ra để trải mặt đường thì việc thí nghiệm phải đảm bảo. Tất nhiên, trong quá trình làm, yếu tố chủ quan chỉ rơi vào những tuyến đường mà khâu giám sát thi công có vấn đề. Nếu giám sát chặt chẽ, chắc chắn việc như chị nêu không thể xảy ra.

BTV: Vậy Bộ GTVT đã phát hiện hiện tượng nào ăn bớt nguyên vật liệu chưa, thưa ông?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Hiện nay, chúng tôi đang tiến hành kiểm tra lại toàn bộ. Tức là khi khoan một mẫu lên, đưa phòng thí nghiệm phân tích cốt liệu có đảm bảo yêu cầu tỷ lệ kỹ thuật thực tế hay không. Trên cơ sở đó, có thể phát hiện thiếu hụt. Vừa rồi, chúng tôi cũng tiến hành việc này, nhưng chưa phát hiện ra vấn đề gì lớn, chủ yếu vẫn là liên quan đến tải trọng, chất lượng nhựa cũng như quy trình thực hiện.

BTV: Được biết trên địa bàn huyện Sóc Sơn, địa phương đã giao xong toàn bộ đất ở của 87 hộ cho nhà thầu thi công từ tháng 9/2013, nhưng đến tháng 10/2013 các hộ dân mới nhận được tiền đền bù. Vậy điều gì khiến các hộ dân thuận tình bàn giao đất khi chưa nhận đủ tiền để địa phương trao mặt bằng đúng tiến độ cho nhà thầu? 

Ông Trương Quang Thiều: Trong quá trình giải phóng mặt bằng xử lý vốn linh hoạt hết sức quan trọng, thứ hai nữa là việc tuyên truyền vận động trong nhân dân. Như tôi đã nói, ví dụ đường nối cầu Nhật Tân-Nội Bài, năm 2012, Bộ GTVT đã có 500 tỷ đồng nhưng đến năm 2013, khi dân đồng thuận thì lượng tiền đó không đủ. Chúng tôi đã phải đề xuất thành phố Hà Nội cho vay 185 tỷ đồng và tổ chức thực hiện chi trả cho dân, vì thế, khối lượng giải phóng mặt bằng rất nhanh. Còn tuyến cao tốc Hà Nội-Thái Nguyên, có 87 hộ tại xã Sóc Sơn, chưa có tiền trả cho dân, có đất tái định cư cho dân, nhưng vẫn giải phóng được, dân vẫn bàn giao đất cho dự án để thi công? Đó là do chúng tôi đã công khai chính sách về đất, giải phóng mặt bằng, giá đất tại khu tái định cư, tạm cư và tuyên truyền vận động toàn bộ chính sách chúng tôi công khai. Bên cạnh đó, chúng tôi tổ chức cho dân tạm cư. Quan trọng là toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, dân thấy được tầm quan trọng của dự án, thấy việc bàn giao cho dự án là hết sức cần thiết, việc dân tạm cư cũng là sự chia sẻ để dự án tổ chức thi công và giải phóng mặt bằng cho tốt hơn.

BTV: Có chuyên gia cho rằng, để xảy ra chất lượng công trình kém là do các doanh nghiệp đấu thầu giá thấp để được nhận công trình, trong khi đó tình trạng chạy dự án, bán dự án giữa các nhà thầu làm cho kinh phí thực tế khi thi công dự án thấp dẫn đến chất lượng kém. Ông Phạm Tuấn Anh đánh giá thế nào về tình trạng này và có những giải pháp giải quyết ra sao?

Ông Phạm Tuấn Anh: Về vấn đề đấu thầu, như Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường đã khẳng định, tất cả các doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh đều được tham gia đấu thầu. Thực tế thì các dự án xây dựng công trình giao thông được Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo và các chủ đầu tư tổ chức đấu thầu theo đúng quy định. Tất cả DN có đủ năng lực và lập hồ sơ dự thầu theo đúng yêu cầu của hồ sơ mời thầu thì đều được các tổ tư vấn, các chuyên gia xét thầu chấm điểm theo đúng các quy định sau đó trình lên chủ đầu tư để xem xét kết quả đấu thầu. Công tác đấu thầu được tổ chức thực hiện theo đúng quy định và các chi phí bỏ thầu của nhà thầu đều được các chủ đầu tư hướng dẫn theo các quy định về lập dự toán của nhà nước.

Chúng ta thấy công việc quản lý, công tác đấu thầu cho đến kinh phí trúng thầu đều được tổ chức thực hiện khoa học và theo đúng quy định Nên cho chúng tôi chưa thấy hiện tượng giảm giá thầu để bằng mọi cách trúng thầu. Nhưng Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo với các công trình giao thông đều phải ngăn chặn hiện tượng này. Nếu có hiện tượng giá thầu thấp một cách bất thường thì đều được rà soát các đơn giá dự toán và yêu cầu nhà thầu phải giải thích lý do. Nếu không giải thích được thì sẽ bị xem xét và điểm số chắc chắn sẽ tương xứng với việc giải thích không minh bạch đó. Tôi nghĩ đây là những giải pháp rõ ràng và hiệu quả để chống lại hiện tượng giá thấp để bằng mọi cách trúng thầu, ảnh hưởng đến chất lượng công tình.

BTV: Theo tôi dù có chặt chẽ thế nào thì đôi lúc chúng ta vẫn có thể bỏ lọt một số nhà thầu yếu kém mặc dù không phải là tất cả. Cienco4 là nhà thầu thi công gói thầu A4 có độ dài 9,4km trên tuyến cao tốc Hà Nội-Lào Cai, đang rất chậm trễ vì chỉ đạt 50%, vậy ông Lê Ngọc Hoa có thể chia sẻ những khó khăn mà Cienco4 gặp phải khi thi công gói thầu này không?

Ông Lê Ngọc Hoa: Thực tế, khi nhận được chỉ đạo của Bộ Giao thông vận tải, ứng cứu cho gói thầu A4 tuyến cao tốc Hà Nội-Lào Cai, chúng tôi đã ngay lập tức bắt tay vào công việc kiểm tra hiện trường và cùng với nhà thầu chính Keangnam tổ chức thi công. Các nhà thầu ứng cứu như Cienco 4 và Cienco 1 đã rất nỗ lực để sớm đưa các thiết bị, dây chuyền công nghệ và con người vào thi công. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thi công thì vẫn còn vướng mắc về mặt bằng. Thêm nữa là nhà thầu chính Keangnam thanh toán quá chậm. Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải và Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cũng đã hỗ trợ đôn đốc rất nhiều. Đến thời điểm hiện nay khối lượng chúng tôi làm trên công trường cũng đã vượt dự kiến, mặc dù thời tiết không thuận lợi, nhưng chúng tôi đảm bảo là nếu nguồn tài chính của nhà thầu chính cung cấp kịp thời thì Cienco4 sẽ đáp ứng được yêu cầu tiến độ.

BTV: Ông có ý kiến gì không thưa Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Cienco4 là một đơn vị mạnh của Bộ GTVT. Với gói thầu A4, như ông Lê Ngọc Hoa nói, Bộ GTVT đề nghị Cienco4 tham gia vào giúp gói thầu để đẩy nhanh tiến độ, kịp thông xe vào giữa năm 2014. Tuy nhiên, do nhiều vướng mắc như thời tiết rất xấu, mưa nhiều, mặt bằng thi công thì mặc dù người dân đã nhận tiền rồi nhưng do các chính sách thay đổi thì người dân cảm thấy thiệt thòi, nên đã ngăn cản không cho thi công. Chúng tôi cũng phải làm việc với chính quyền điạ phương để bảo vệ thi công cho nhà thầu nên dẫn đến chậm tiến độ. Nhưng tôi đánh giá Cienco 4 là đơn vị có năng lực về thi công kể cả về chất lượng và tiến độ.

BTV: Là đơn vị thi công hoàn thành trước tiến độ đối với các dự án như gói thầu số 3 đường vành đai 3 trên cao của Hà Nội; gói thầu số 1 đường vành đai 3 của Hà Nội. Ông có thể chia sẻ bí quyết của thành công này?

Ông Lê Ngọc Hoa: Cũng không phải là bí quyết gì, trước hết, để nói về năng lực thực sự, phải dám nghĩ và dám đối mặt với sự thực, nếu khả năng, năng lực không có thì không nên nhận. Phải chủ động hoàn toàn với sức ép về tiến độ và chất lượng.

Trở lại gói thầu số 1 và số 3 đường vành đai 3 của Hà Nội, chúng tôi rút ra được những bài học trong công tác tổ chức điều hành. Một gói thầu đi vào giữa đường trung tâm của thành phố với lưu lượng giao thông quá đông đúc đòi hỏi tính an toàn thi công và công tác vệ sinh môi trường rất cao. Vì vậy, Tổng Công ty đã mạnh dạn đầu tư ngay từ đầu về con người, công nghệ, thiết bị. Khi đã có đầy đủ thì quyết liệt chỉ đạo điều hành thi công một cách khoa học, hợp lý và kiểm soát tiến độ hàng ngày.

Chuyển sang gói thầu số 1 và số 5 tuyến Nhật Tân-Nội Bài, chúng tôi mạnh dạn xây dựng lại kế hoạch, mặc dù kế hoạch tiến độ là rất ngắn (29 tháng), quyết định rút ngắn 6 tháng, còn lại 23 tháng. Đến thời điểm hiện nay, tôi cũng đã cam kết với Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng và Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường về đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công. Vừa rồi, chúng ta cũng thấy thành phố Hà Nội thực hiện công tác giải phóng mặt bằng rất nhanh. Tổng Công ty cũng hỗ trợ phối hợp với người dân trong công tác dỡ bỏ và giải phóng mặt bằng di chuyển đến nơi ở mới. Nhờ vậy, chúng tôi đủ điều kiện khẳng định 2 gói thầu này vượt tiến độ từ 6-7 tháng.

BTV: Liên quan đến tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, về cơ bản mặt bằng thi công giai đoạn 1 và giai đoạn 2 đã được bàn giao cho Bộ GTVT, ở giai đoạn 3 đang vướng vào khoảng hơn 1 ha đất ở của hơn 10 hộ dân do có sự điều chỉnh về chỉ giới. Có phải điều này đã tạo ra những bất cập cho Hà Nội trong công tác di dời hơn 10 hộ dân hay còn nguyên nhân nào khác, thưa ông?

Ông Trương Quang Thiều: Đúng là đối công tác giải phóng mặt bằng, việc điều chỉnh chỉ giới, thu hồi thêm đất, phân kỳ giải phóng mặt bằng theo chiều ngang là hết sức khó khăn. Vì chúng ta điều chỉnh chỉ giới thì với hộ dân đã giải phóng mặt bằng giai đoạn 1, giai đoạn 2 đã cắt xén nhà, đã ổn định cuộc sống, khi tiếp tục giải phóng giai đoạn 3, tiếp tục xử lý sẽ rất khó khăn.

Đôi khi tâm lý người dân thấy việc này là vì lý do gì đó, họ không hiểu và thấy điều chỉnh chỉ giới thêm phức tạp. Trình tự thủ tục giải phóng mặt bằng khi phải thu hồi thêm đấy, chỉnh đốn tái định cư, đo đạc, thu hồi thêm đất rất khó khăn. Riêng tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng cơ bản đã xong, chỉ còn mấy hộ đó, chúng tôi sẽ quyết tâm làm để tổ chức thực hiện theo kế hoạch Bộ GTVT đề ra.

BTV: Vậy mốc thời gian cụ thể là bao giờ, thưa ông?

Ông Trương Quang Thiều: Chúng tôi sẽ cố gắng hoàn thành trong tháng 11/2013.

BTV: Gần đây Bộ GTVT đang bàn đến vấn đề thưởng tiến độ, đặc biệt là nhà thầu đường vành đai 3 của Hà Nội, liệu Bộ GTVT có lo ngại trường hợp khi xây dựng kế hoạch triển khai dự án, các cơ quan xây dựng kế hoạch nới lỏng kế hoạch thi công từ đó rất dễ vượt tiến độ để được thưởng? Nhiều người cho rằng đây là hình thức tham nhũng tinh vi, Bộ GTVT có cách gì để hạn chế tình trạng này, thưa Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Việc thưởng tiến độ Bộ GTVT xét theo Nghị định 48 của Chính phủ được quy định rất rõ theo luật Xây dựng.

Từ trước tới nay, Bộ GTVT chưa thưởng dự án nào vượt tiến độ. Dự án đường vành đai 3 của Hà Nội là dự án đấu thầu quốc tế, có sự lập luận tiến độ rất kỹ, xây dựng ngay trong Thủ đô. Nếu kéo dài tiến độ ảnh hưởng đến vận hành, khai thác và lưu thông của người dân… Kế hoạch khi lập dự án đã hết sức tích cực. Mặc dù vậy, nhà thầu rút được tiến độ hơn theo kế hoạch. Việc rút ngắn được tiến độ là do: Nhà thầu làm 3 ca liên tục; có điều kiện công nghiệp hoá, toàn bộ dầm đúc ở công xưởng đưa ra lắp ráp chứ không phải ở công trường; nhà thầu Nhật Bản huy động lực lượng khá lớn, tăng 2-3 lần so với hồ sơ ban đầu. Rút ngắn tiến độ bỏ ra chi phí khá lớn, nhưng xét về hiệu quả kinh tế số tiền thưởng đó rất nhỏ vì rút ngắn tiến độ 9 tháng.

Khi xem xét thưởng tiến độ, chúng tôi đã mời Viện Kinh tế (Bộ Xây dựng) thẩm định vấn đề này để đảm bảo tính khách quan, chính xác. Tuy nhiên, có một số vấn đề xảy ra sau khi hoàn thiện như chất lượng nhựa trên mặt đường kém. Xét về tổng thể, đường vành đai 3 tốt, mặt đường hiện nay chủ yếu do chất lượng nhựa, nhưng điều này không lớn. Chúng tôi yêu cầu nhà thầu hoàn thiện, sau đó mới xem xét lại vấn đề thưởng. Nhiều độc giả cho rằng nhà thầu lập kế hoạch kéo dài tiến độ, quá trình thi công rút ngắn để được thưởng. Đối với cơ quan nhà nước không bao giờ có suy nghĩ đó. Chúng tôi làm theo ngân sách nhà nước, vấn đề tiết kiệm, hiệu quả phải đặt lên hàng đầu.

BTV: Công trình đường sắt trên cao Hà Đông-Cát Linh dự kiến đến tháng 11/2013 bàn giao xong mặt bằng cho chủ đầu tư , tuy nhiên, dự án hiện đang vướng ga Cát Linh, quận Thanh Xuân và Đống Đa, vậy TP Hà Nội phối hợp giải quyết tình trạng ấy như thế nào?

Ông Trương Quang Thiều: Dự án đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông hết sức quan trọng, dự kiến là tháng 11 xong công tác giải phóng mặt bằng, thì tôi cho đây là nguyện vọng, mong muốn, là cái mà để chúng ta cố gắng. Hiện nay công tác giải phóng mặt bằng trên tuyến này hết sức khó khăn, khối lượng rất nhiều. Thứ nhất là vừa rồi thì chủ đầu tư mới bàn giao lại các chỉ giới, mốc giới giải phóng mặt bằng một số tuyến ga trên cao và một số tuyến ga trên địa bàn 3 quận Hà Đông, Thanh Xuân và Đống Đa. Sau khi bàn giao xong thì quận còn phải điều tra, kiểm đếm, lên phương án cả lộ trình hết sức cần có thời gian.

Thứ hai là, thành phố cũng làm việc với chủ đầu tư và Bộ GTVT để xác định lại phần kiến trúc, ấn định lại chỉ giới giải phóng mặt bằng, tổ chức lại công tác giải phóng mặt bằng. Vấn đề tái định cư cũng hết sức khó khăn, khối lượng điều tra, kiểm đếm tại ga Cát Linh rất nhiều thì cũng cần có thời gian.

Phần đường tránh tại Hà Đông đến nay trình tự thủ tục và những vấn đề về thu hồi đất, chỉ giới giải phóng mặt bằng chủ đầu tư vẫn chưa bàn giao, xử lý điều kiện giải phóng mặt bằng cho Hà Đông hết sức khó khăn, nên chúng tôi vẫn xác định cái đó vẫn là nguyện vọng, mong muốn và ý chí chúng ta quyết tâm, tôi nghĩ rằng trong tháng 11 này là không xong được, và chúng ta làm dần cố gắng nhanh nhất tiến độ của tuyến Cát Linh Hà Đông

BTV: Thưa Thứ trưởng về vấn đề chỉ giới như thế nào?

Ông Nguyễn Hồng Trường: Về tiến độ dự án tổng thể theo như chúng ta kí kết với nhà thầuTrung Quốc thì Dự án này sẽ đưa vào khai thác thương mại vào quý II/2015. Tuy nhiên, vừa rồi chúng tôi rà soát lại hiện nay mặt bằng bàn giao cho nhà thầu bị chậm khoảng 6 tháng. Chúng tôi làm việc và đề nghị thành phố Hà Nội trong năm nay xử lý xong mặt bằng cho nhà thầu. Đối với dự án Cát Linh-Hà Đông, chúng tôi mong muốn Hà Nội có những giải pháp tích cực hơn. Vừa rồi đồng chí Chủ tịch TP nêu rất rõ, ví dụ việc tái định cư không nhất thiết phải xây dựng một khu tái định cư mới, có thể đưa vào các dự án tái định cư đã có để giải phóng ngay, di dời mồ mả cũng không nhất thiết xây dựng một nghĩa trang mới mà đưa vào các nghĩa trang đã có thì cũng giúp đẩy nhanh tiến độ.

Ngoài ra tôi đề nghị cũng phải tạo điều kiện cho nhà thầu trong vấn đề thời gian thi công, bởi vì nếu không đáp ứng được thời gian thi công đặc biệt vào ban đêm chúng ta phải điều chỉnh một số tuyến giao thông để phục vụ cho nhà thầu thì mới kịp. Chúng tôi quyết tâm đối với dự án Cát Linh-Hà Đông sẽ là tuyến đường sắt trên cao đầu tiên chúng ta đi vào hoạt động vào cuối năm 2015.

BTV: Giải phóng mặt bằng luôn là vấn đề nhạy cảm, nhất là địa bàn Thủ đô nơi “tấc đất, tấc vàng”. Ông Trương Quang Thiều có kiến nghị gì với Chính phủ và chủ đầu tư để việc giải phóng mặt bằng suôn sẻ hơn và có thể coi như một điểm sáng để các địa phương khác áp dụng?

Ông Trương Quang Thiều: Giải phóng mặt bằng như tôi đã nêu ban đầu rất quan trọng vì góp phần quyết định vào tiến độ của dự án và nhiều khi ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Công tác giải phóng mặt bằng cực kỳ khó khăn, phức tạp, có những vấn đề liên quan đến cả Hiến pháp, Luật Đất đai. Nhưng trong khuôn khổ này, tôi có mấy vấn đề kiến nghị với Chính phủ và các Bộ ngành.

Thứ nhất làphải hết sức quan tâm, xử lý những việc liên quan đến khu tái định cư như thế nào cho phù hợp. Hiện nay, trên địa bàn thành phố, những khu tái định cư tại các huyện ngoại thành phải được xử lý sao cho phù hợp, có lộ trình, kế hoạch, vốn để xây dựng các khu tái định cư sớm, phù hợp. Trong nội thành, hầu như tái định cư bằng nhà, chung cư, cũng phải có quỹ nhà tái định cư. Ví dụ như đường sắt Cát Linh-Hà Đông cũng phải có quỹ nhà tái định cư để xử lý các vấn để xây dựng sớm và đảm bảo chất lượng tốt.

Thứ hai là giải phóng mặt bằng và hoàn trả các công trình hạ tầng kỹ thuật, chúng ta phải nghiên cứu, khảo sát, xây dựng quy mô, thiết kế, tổ chức thi công. Tôi đề nghị việc này phải đưa vào dự án tổng thể, dự án ban đầu để có nghiên cứu công trình kỹ thuật nào đưa vào giải phóng mặt bằng, công trình nào nào đưa vào dự án chính để thẩm định phê duyệt, xác định nguồn vốn, từ đó mới tiến hành giải phóng mặt bằng.

Thứ ba là liên quan đến chiến lược tổng quan, tôi đề nghị những dự án quan trọng của quốc gia nên tách phần giải phóng mặt bằng thành tiểu dự án. Hiện nay, chúng ta hầu như vừa tổ chức thi công, vừa giải phóng mặt bằng, cách làm như vậy hết sức khó khăn, bất cập, không đồng bộ, như trong vấn đề tái định cư, vấn đề hạ tầng kỹ thuật, hoặc là những yếu tố khách quan khác.

Còn về chế độ, chính sách, về những vấn đề cao hơn thì Quốc hội và Chính phủ cũng đã bàn.

BTV: Nguồn vốn ODA đang giảm, ngân sách hạn hẹp, Bộ GTVT khởi động hàng loạt dự án bằng nguồn vốn BOT… Như vậy thì năng lực kỹ thuật, tài chính của doanh nghiệp trong nước liệu có đảm bảo cho vấn đề này không thưa Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Đây là chủ trương đúng đắn của Chính phủ giao Bộ GTVT triển khai và thực hiện. Hiện nay, các nước trên thế giới đầu tư bằng nguồn lực trong doanh nghiệp và trong dân rất lớn. Trong thời gian qua, bằng nhiều giải pháp Bộ GTVT đã kêu gọi được trên 30 dự án BOT với tổng số vốn hơn 60.000 tỷ đồng cho mở rộng, nâng cấp quốc lộ 1 và 14.

Để thực hiện các dự án BOT một cách trọn vẹn chúng tôi chủ động yêu cầu nhà đầu tư làm việc với các ngân hàng, để các ngân hàng tham gia góp vốn hoặc cho vay thông qua thế chấp ở các trạm thu phí. Bộ GTVT yêu cầu nhà đầu tư phải có hợp đồng tín dụng mới cho triển khai dự án BOT. Đồng thời, bản thân nhà đầu tư phải có vốn đối ứng ít nhất 10-15% và được ngân hàng xác định. Trong quá trình tổ chức dự án BOT chúng tôi rà soát rất kỹ, nếu nhà đầu tư nào lọt được vào dự án BOT phải qua kiểm tra về năng lực tài chính, năng lực điều hành. Từ 3 yếu tố này chúng tôi chọn được các nhà đầu tư tốt. Nếu triển khai tốt thì tiến độ các dự án BOT sẽ nhanh hơn các dự án nguồn Trái phiếu vì họ rất quyết liệt và giảm được các khâu trong vấn đề thủ tục.

BTV: Bộ GTVT thu quỹ bảo trì đường bộ nhằm xoá trạm thu phí, tuy nhiên, với hình thức BOT và dự án cao tốc Dầu Giây-Phan Thiết là hợp tác công-tư (PPP) đi ngược lại với xu hướng ấy, Bộ đã tính đến điều đó và sẽ giải quyết vấn đề này ra sao?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Về vấn đề này Bộ GTVT đã nhiều lần nói trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nghị định 18 của CP ra đời là xây dựng Quỹ Bảo trì đường bộ thu qua đầu phương tiện. Quỹ này chủ yếu phục vụ và bảo trì cho những tuyến đường không phải là các tuyến đường BOT. Chúng ta có trên 17.000 km tuyến quốc lộ và trên 50.000 km là tỉnh lộ và huyện lộ. Và số tiền chúng tôi tính toán bảo trì hàng năm cần thiết tối thiểu là 20.000 tỷ đồng trong khi ngân sách hàng năm chỉ cấp được 3.000-4.000 tỷ đồng, và thu qua đầu phương tiện như năm nay là 5.000 tỷ đồng. Cũng chỉ đáp ứng được 1/3 và chủ yếu phục vụ cho câc tuyến đường không phải là BOT.

Trong Nghị định 18 cũng nêu rõ cho phép xây dựng các trạm thu phí BOT để phát triển hạ tầng là một yêu cầu chính đáng.

BTV: Khi Quốc lộ 1 xây dựng xong với hình thức BOT như ông vừa nói thì từ điểm đầu đến điểm cuối sẽ có bao nhiêu trạm thu phí.?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Chúng tôi tính từ Hà Nội đến Cà Mau có khoảng 25 trạm thu phí.

BTV: Tôi xin nói về công trình cầu Nhật Tân, tôi hay đi qua đó và thấy người ta xây dựng hoàn toàn không ảnh môi trường, không bụi, không đất đá… Vậy ở những nơi đang thi công, Cienco4 có đảm bảo được không bị ô nhiễm môi trường như với công trình Cầu Nhật Tân không ạ?

Ông Lê Ngọc Hoa: Hiện tại các dự án trọng điểm của Bộ GTVT mà Cienco4 tham gia thi công, công tác kiểm soát môi trường, an toàn giao thông, an toàn lao động luôn được quan tâm. Nhờ vậy, các dự án Cienco4 tham gia thi công, gói thầu số 1 đường vành đai 3 đến gói thầu số 1 và số 5 dự án cầu Nhật  Tân-Nội Bài, luôn đảm bảo an toàn giao thông, an toàn lao động và môi trường ít bị ảnh hưởng đến cuộc sống người dân xung quanh. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, do điều kiện mặt bằng chật hẹp, điều kiện công trường ở ngay đường tàu ra vào, đặc biệt trong mùa mưa lũ. Nên không thể tránh khỏi một số ảnh hưởng về môi trường như kéo bùn đất, sau đó chúng tôi ngay lập tức tổ chức nhân công, xe tưới nước để vệ sinh và chống bụi trên mặt đường. Đó là những giải pháp chúng tôi đã làm đối với dự án thi công trong khu vực dân cư.

BTV: Tôi vừa nhận được câu hỏi của một số người dân như sau: Được biết gần đây, VPCP đã có văn bản gửi UBND TP Hà Nội thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng đối với kiến nghị của người dân tại dự án nút giao Phú Thượng thuộc dự án cầu Nhật Tân. Theo văn bản này, UBND TP phải tổ chức đối thoại, trực tiếp giải quyết thắc mắc của người dân để dự án sớm được triển khai. Xin hỏi vấn đề này đã được UBND TP HN đã giải quyết thấu đáo chưa?

Ông Trương Quang Thiều: Hiện nay, nút giao Phú Thượng có trên 150 hộ dân không hợp tác để cơ quan chức năng điều tra, kiểm đếm để phải phóng mặt bằng. Thành phố giao cho các Sở, ngành cùng quận Tây Hồ đối thoại trực tiếp với nhân dân. Sau khi tập trung chỉ đạo quyết liệt, đến giờ phút này, chỉ còn 51 hộ chưa hợp tác, điều tra. Chúng tôi chỉ đạo quận Tây Hồ, trên cơ sở hồ sơ kiểm đếm, hồ sơ quản lý, lên các phương án công khai với dân và phải tiếp tục tổ chức tuyên truyền vận động, có biện pháp hành chính để giải quyết giải phóng mặt bằng vì đây là dự án trọng điểm. Còn vấn đề đối thoại, chúng tôi đã đối thoại nhiều buổi trực tiếp với tất cả hộ dân khi được yêu cầu.

BTV: Tiếp tục vấn đề nút giao Phú Thượng, một số người dân và kiến trúc sư có gửi thắc mắc là đường dẫn lên cầu hơi bất hợp lý?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Về nút giao Phú Thượng khi làm cầu Nhật Tân thì toàn bộ các hồ sơ thiết kế đều được thông qua từ cấp quận, huyện, đến cấp TP và cũng đã được lấy ý kiến của người dân. Và cơ bản đã được người dân dồng tình.

Ở nút giao này, khi làm phải đáp ứng được yếu tố đường cong nhưng phải đảm bảo được vấn đề kinh tế. Chúng ta có thể mở rộng ra nhưng như vậy rất tốn kém vì đường dẫn khá dài. Thiết kế như hiện nay là kinh tế nhất.

BTV: Câu hỏi cuối cùng người dân gửi đến cho ông Phạm Tuấn Anh là thường trước khi hết hạn bảo hành các công trình giao thông thì doanh nghiệp mới sửa đồng loạt để bàn giao nhưng sau khi sửa tổng thể bàn giao thì có một số tuyến đường vẫn hỏng. Ông nghĩ sao về vấn đề này?

Ông Phạm Tuấn Anh: Vấn đề bảo hành công trình đã được quy định rất rõ trong các văn bản của Nhà nước về Quản lý chất lượng công trình. Ví dụ, gần đây Chính phủ ban hành Nghị định 15 về quản lý chất lượng công trình. Trong đó có quy định rõ thời gian bảo hành công trình tuỳ vào quy mô và tính chất kỹ thuật của công trình là từ 12-24 tháng. Trong khoảng thời gian bảo hành công trình thì nhà thầu phải giữ lại 3-5% tiền bảo hành để sửa chữa kịp thời những hư hỏng mà phát sinh trong quá trình khai thác do lỗi của nhà thầu gây ra.

Thực tế trong thời gian vừa rồi đã có những công tình như hằn lún vệt bánh xe Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu kịp thời sữa chữa. Tuy nhiên, đó chỉ là bất đắc dĩ. Bộ GTVT luôn luôn chỉ đạo phải đảm bảo chất lượng công trình ngay khi vừa xây dựng, hạn chế mức thấp nhất các lỗi chủ quan. Có thể nói, tất cả những hỏng hóc nếu xảy ra trong thời hạn bảo hành công trình đều được sửa chữa ngay, kịp thời để đảm bảo an toàn. Chúng tôi chắc chắn những lỗi chủ quan do nhà thầu trước khi hết hạn bảo hành đều được khắc phục.

BTV: Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng vừa đề nghị kiểm điểm lãnh đạo Sở, giám đốc dự án cán bộ công trường, cán bộ kỹ thuật... liên quan đến hạng mục bị hư hỏng trên quốc lộ 1 trước ngày 31/12. Cụ thể Bộ trưởng đã chỉ đạo các nhà thầu khẩn trương khắc phục các sai sót trên, trước ngày 31/12 và đảm bảo kéo dài thời gian bảo hành từ 3-5 năm. Với các gói thầu này, trong thời gian bảo hành, các nhà thầu phải tự bỏ chi phí phát sinh. Đối với đơn vị tư vấn giám sát, Bộ trưởng yêu cầu thu hồi các chi phí tư vấn giám sát tương ứng với khối lượng công trình bị sai phạm, tư vấn thiết kế phải chịu mọi chi phí khắc phục khảo sát thiết kế tại các hạng mục công trình hoặc phải bồi thường toàn bộ kinh phí để xử lý các sai xót.

Đây là một quyết định đúng đắn và kịp thời và đây cũng là tiếng chuông cảnh tỉnh cho các nhà thầu nào mà làm ăn còn kém cỏi. Điều này thể hiện rõ quyết tâm không chỉ của riêng Bộ trưởng Đinh La Thăng mà là quyết tâm của cả ngành GTVT đối với không chỉ các công trình trọng điểm quốc gia và còn các công trình dân sinh bình thường thì chúng ta cũng cần đặt tâm huyết vào đó.

Cổng TTĐT Chính phủ