Điều kiện nhận thừa kế là nhà ở

Bà My muốn biết, người anh của bà phải làm thủ tục gì để được Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở? Anh trai bà có cần giấy tờ tạm trú tại Việt Nam không? Nếu có thì thời gian tạm trú phải là bao nhiêu lâu?

Vấn đề bà My hỏi, Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội trả lời như sau:

Điều 631, Điều 632 Bộ luật Dân sự quy định, cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Đối tượng được sở hữu nhà ở tại Việt Nam

Theo quy định tại Điều 1, Luật số 34/2009/QH12 sửa đổi, bổ sung Điều 126 của Luật Nhà ở và Điều 121 của Luật Đất đai, người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc các đối tượng sau đây được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cho phép cư trú tại Việt Nam từ ba tháng trở lên thì có quyền sở hữu nhà ở để bản thân và các thành viên trong gia đình sinh sống tại Việt Nam:

- Người có quốc tịch Việt Nam;

- Người gốc Việt Nam thuộc diện người về đầu tư trực tiếp tại Việt Nam theo pháp luật về đầu tư; người có công đóng góp cho đất nước; nhà khoa học, nhà văn hoá, người có kỹ năng đặc biệt mà cơ quan, tổ chức của Việt Nam có nhu cầu và đang làm việc tại Việt Nam; người có vợ hoặc chồng là công dân Việt Nam sinh sống ở trong nước.

Người gốc Việt Nam không thuộc các đối tượng nêu trên nhưng được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp Giấy miễn thị thực và được phép cư trú tại Việt Nam từ 3 tháng trở lên thì có quyền sở hữu 1 nhà ở riêng lẻ hoặc 1 căn hộ chung cư tại Việt Nam để bản thân và các thành viên trong gia đình sinh sống tại Việt Nam.

Điều kiện cư trú tại Việt Nam

Tại Điều 67 Nghị định số 71/2010/NĐ-CP của Chính phủ ngày 23/6/2010 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở, quy định giấy tờ chứng minh điều kiện cư trú của người Việt Nam định cư ở nước ngoài như sau:

Đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang hộ chiếu Việt Nam thì phải có một trong các giấy tờ sau đây do công an phường, xã, thị trấn nơi người đó cư trú cấp:

- Sổ tạm trú;

- Giấy tờ xác nhận về việc đăng ký tạm trú tại địa phương.

Người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang hộ chiếu Việt Nam phải có đơn đề nghị và xuất trình hộ chiếu tại cơ quan công an cấp xã khi đề nghị cấp giấy tờ quy định tại khoản này. Trong thời hạn tối đa là ba ngày, kể từ ngày nhận được đơn đề nghị, công an cấp xã có trách nhiệm cấp một trong các giấy tờ quy định tại khoản này cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang hộ chiếu nước ngoài thì phải có một trong các giấy tờ sau đây do cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của Việt Nam cấp:

- Thẻ tạm trú;

- Có dấu chứng nhận tạm trú đóng vào hộ chiếu với thời hạn được tạm trú tại Việt Nam từ ba tháng trở lên.

Các trường hợp chỉ được hưởng giá trị của nhà ở

Theo quy định tại Điều 72 Nghị định số 71/2010/NĐ-CP nêu trên, thì người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc các diện sau đây được thừa kế nhà ở tại Việt Nam thì không được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở và chỉ được hưởng giá trị của nhà ở đó:

- Người Việt Nam định cư ở nước ngoài được phép về Việt Nam cư trú có thời hạn dưới 3 tháng;

- Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc diện chỉ được sở hữu 1 nhà ở và tại thời điểm được thừa kế đang có sở hữu nhà ở tại Việt Nam.

Người Việt Nam định cư ở nước ngoài được thừa kế nhà ở tại Việt Nam được trực tiếp hoặc ủy quyền cho người khác bán nhà ở khi đã có các giấy tờ như: Giấy tờ về thừa kế nhà ở được lập theo quy định của Luật Nhà ở, Nghị định 71/2010/NĐ-CP và pháp luật về dân sự Việt Nam và một trong các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu nhà ở của bên để thừa kế nhà ở; Văn bản ủy quyền bán nhà ở được lập theo quy định của pháp luật về dân sự Việt Nam (nếu ủy quyền cho người khác bán nhà ở).

Cụ thể trường hợp bà Trần Phương My hỏi: Theo quy định của Bộ luật Dân sự, bản di chúc do bố mẹ bà Trần Phương My lập tại tổ chức công chứng, chỉ định anh của bà My đang định cư ở nước ngoài được hưởng di sản của bố, mẹ bà tại Việt Nam sau khi bố, mẹ bà chết là hợp pháp.

Đối với anh của bà My là người Việt Nam định cư ở nước ngoài được bố mẹ bà My lập di chúc hợp pháp chỉ định cho hưởng di sản là nhà ở tại Việt Nam, nay cả bố và mẹ bà My đều đã chết, anh của bà My có quyền được thừa hưởng di sản theo di chúc.

Nếu anh của bà My thuộc đối tượng quy định tại Điều 126 Luật Nhà ở sửa đổi, bổ sung và đủ giấy tờ chứng minh điều kiện cư trú tại Việt Nam theo quy định tại Điều 67 Nghị định số 71/2010/NĐ-CP nêu trên, thì anh của bà được nhận di sản bằng hiện vật là nhà ở.

Anh của bà My phải thực hiện thủ tục khai nhận thừa kế tại tổ chức Công chứng địa phương nơi có nhà ở và đăng ký biến động, chuyển tên trên giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở tại UBND cấp huyện.

Nếu anh của bà My không thuộc đối tượng và không đủ giấy tờ chứng minh điều kiện cư trú thì không được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với nhà ở và chỉ được hưởng giá trị của nhà ở đó theo quy định tại Điều 72 của Nghị định này.

Luật sư Trần Văn Toàn

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.

Tin liên quan:

>> Ủy quyền nhận tiền bồi thường đất bị thu hồi

>> Về miễn thuế thu nhập cá nhân đối với nhà ở duy nhất

>> Chuyển tiền bán tài sản thừa kế ra nước ngoài

>> Khi định cư ở nước ngoài thì nhà thuộc sở hữu ở Việt Nam như thế nào?

>> Điều kiện người Việt Nam ở nước ngoài nhận thừa kế là nhà ở