Di cư lao động 'thoáng hơn', ASEAN sẽ tăng trưởng cao hơn

Ảnh minh họa (Nguồn: DNSG)

Với tiêu đề "Di cư tìm cơ hội", báo cáo cho biết tình trạng di cư nội khối ASEAN đã tăng đáng kể trong giai đoạn 1995-2015 và biến Thái Lan, Malaysia và Singapore trở thành trung tâm di cư trong khu vực với 6,5 triệu người lao động di cư, chiếm 96% tổng số lao động di cư trong khối.

Trong số đó, Thái Lan đã nhận 3,75 triệu người di cư đến từ Myanmar, Lào và Campuchia; Malaysia tiếp nhận 1,48 triệu người di cư, phần lớn là từ Indonesia và Myanmar trong khi Singapore là điểm đến của 1,28 người di cư chủ yếu từ Malaysia và Indonesia.

Theo báo cáo, trong năm 2015, các nước trong khối đã nhận được tổng cộng 62 tỉ USD kiều hối. Kiều hối chiếm 10% GDP tại Philippines, 7% tại Việt Nam, 5% tại Myanmar và 3% tại Campuchia.

Những đối tượng lao động tay nghề thấp và ít được thống kê trong khu vực thường sang các nước khác tìm kiếm cơ hội việc làm trong các ngành như xây dựng, trồng trọt, làm việc tại gia.

Mặc dù cũng có nhiều công việc được trả lương cao hơn, song nhưng người lao động di cư thường không nắm bắt được các cơ hội này.

“Nếu có chính sách đúng đắn, các nước có lao động xuất khẩu sẽ thu được lợi ích kinh tế và bảo vệ được lao động của mình. Và nếu phối hợp tốt chính sách nhập cư với chính sách kinh tế, các nước tiếp nhận có thể bù đắp được thiếu hụt nhân công và thúc đẩy phát triển kinh tế. Các nước trong khu vực có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội”, ông Sudhir Shetty, chuyên gia kinh tế trưởng, Ngân hàng Thế giới khu vực Đông Á Thái Bình Dương nói.

Nhìn chung, quy định nhập cư trong khu vực ASEAN còn hạn chế. Các rào cản di cư như quy trình tuyển dụng mất thời gian và tốn kém, quy định hạn ngạch tiếp nhận lao động nước ngoài, chính sách việc làm ngặt nghèo… đã và đang hạn chế cơ hội của người lao động và tác động lên phúc lợi của họ.

Những chính sách hạn chế này bắt nguồn từ suy nghĩ rằng lao động nhập cư có thể có ảnh hưởng tiêu cực lên các nước nhận lao động. Nhưng bằng chứng cho thấy điều ngược lại. Kết quả tính toán cho thấy, nếu con số tăng thuần lao động nhập cư là 10% thì sẽ kéo theo GDP tăng 1,1%. Tại Thái Lan, nếu không có lao động nhập cư, GDP sẽ giảm 0,75%.

“Dù đến nước nào trong khối thì lao động cũng phải chi một khoản chi phí bằng vài lần lương trung bình cả năm. Nếu cải tiến thủ tục nhập cư thì sẽ giảm được các khoản chi phí đắt đỏ nà cho người lao động trong tương lai và giúp các nước đáp ứng được đòi hỏi trên thị trường lao động của mình”, ông Mauro Testaverde, chuyên gia kinh tế, Trưởng ban an sinh xã hội và việc làm toàn cầu Ngân hàng Thế giới và chủ biên báo cáo nói.

Nếu lao động được tự do di chuyển thì tác động của nó lên phát triển kinh tế khu vực sẽ rất lớn do người lao động từ các nước thu nhập thấp sẽ có thêm cơ hội tăng thu nhập của mình. Lượng kiều hối so với GDP cũng rất đáng kể. Nếu cắt giảm các rào cản này đối với lao động tay nghề cao thì phúc lợi người lao động sẽ tăng 14% và nếu áp dụng đối với toàn bộ lao động thì phúc lợi của họ sẽ tăng 29%.

Các nước có thể áp dụng nhiều chính sách khác để tạo điều kiện đi lại dễ dàng hơn cho người lao động. Các nước cần tăng cường giám sát các cơ quan tuyển dụng lao động.

WB khuyến nghị, Việt Nam có thể cần phải xây dựng chiến lược quốc gia xuất khẩu lao động quốc gia trong quá trình cải cách.

Các nước tiếp nhận cũng có thể áp dụng các biện pháp để tận dụng tối đa quá trình di cư lao động này. Malaysia có thể điều chỉnh chính sách nhập cư theo nhu cầu kinh tế của mình, ví dụ sửa hệ thống thuế hiện nay và phối hợp theo chiều sâu hơn nữa với các nước xuất khẩu lao động. Thái Lan cũng sẽ có lợi hơn nếu chính thức ghi nhận lao động nhập cự trái phép hiện nay và tìm cách giảm chi phí nhập cư cho lao động nước ngoài. Singapore đã thiết lập một hệ thống về nhập cư hiện đại và hoạt động tốt nhưng vẫn cần tiếp tục chú ý đến bảo đảm phúc lợi cho lao động nhập cư.

An Bình