Phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam 2017

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chào mừng các đại biểu dự Diễn đàn. Ảnh: VGP

Thưa các vị đồng chủ tọa Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam,

Thưa Quý vị đại biểu,

Thay mặt Chính phủ Việt Nam, tôi hoan nghênh toàn thể quý vị đại biểu đã tới tham dự Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) cuối kỳ năm 2017. Tôi đánh giá cao sáng kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) và Liên minh Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam phối hợp với các tổ chức trong nước, quốc tế tổ chức Diễn đàn thường niên quan trọng này với chủ đề “VBF - 20 năm đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và hướng tới các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2020".

Trong suốt 20 năm qua, Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam đã luôn đồng hành cùng Chính phủ, các cấp, các ngành và cộng đồng doanh nghiệp trong nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp. Cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã ngày càng trưởng thành lớn lên cùng đất nước, đông thêm về số lượng và mạnh lên về tiềm lực và là động lực hàng đầu đưa nền kinh tế tăng trưởng cao liên tục trong 20 năm qua. GDP tăng gấp 8 lần, GDP năm 1997 mới đạt 27 tỷ USD, đến 2017 ước đạt trên 220 tỷ USD, phấn đấu 2020 đạt 300 tỷ USD.

Qua các Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam hàng năm, đặc biệt qua ý kiến phát biểu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, đại diện các Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Hoa Kỳ hôm nay, tôi vui mừng nhận thấy các bạn ngày càng đưa ra nhiều khuyến nghị, nhiều sáng kiến hay ở tầm vĩ mô lẫn vi mô để cùng Chính phủ định hình, xây dựng ngôi nhà chung Việt Nam ngày càng to đẹp; hoàn thiện về khung pháp luật, các chính sách vĩ mô, tạo dựng môi trường đầu tư thuận lợi, phát triển bền vững để tăng cường hội nhập quốc tế sâu rộng.

Nhân kỷ niệm 20 năm Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam, thay mặt Chính phủ, tôi trân trọng đánh giá cao đóng góp của Diễn đàn và cộng đồng doanh nghiệp để thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, hội nhập sâu rộng với nền kinh tế khu vực và toàn cầu.

Thưa Quý vị,

Năm 2017 sắp đi qua, đến thời điểm này, Chính phủ có thể khẳng định nền kinh tế Việt Nam đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đạt kết quả toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; trong đó đạt và vượt toàn bộ 13/13 chỉ tiêu kế hoạch đã đề ra, tạo không khí phấn khởi trong đầu tư kinh doanh và toàn xã hội, củng cố niềm tin trong nhân dân. Nổi bật là tăng trưởng GDP đạt 6,7%, mức cao nhất trong gần 10 năm qua. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát; xuất khẩu tăng mạnh và xuất siêu, khu vực công nghiệp phục hồi rõ nét, trở thành động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Tình hình chính trị, xã hội ổn định. Công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt là đã tổ chức thành công Năm APEC 2017. Vị thế và uy tín của Việt Nam được nâng lên.

Chúng ta hãy cùng chia sẻ niềm vui về những thành công và sự phát triển vượt bậc của Cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Niềm tin, sự hứng khởi và tinh thần đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp đang lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội. Số doanh nghiệp thành lập mới năm nay sẽ đạt mức kỷ lục trên 120 nghìn với số vốn đăng ký mới và bổ sung trên 3 triệu tỷ đồng; đồng thời có trên 25 nghìn doanh nghiệp hoạt động trở lại. Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) có đóng góp ngày càng quan trọng vào phát triển kinh tế, xã hội. Số vốn FDI đăng ký đạt mức kỷ lục, trên 35 tỷ USD, tăng 30%, số vốn thực hiện đạt 17,5 tỷ USD, cao nhất trong 10 năm qua.

Mỗi đồng vốn đầu tư vào nền kinh tế không chỉ đem lại lợi ích cho doanh nghiệp, nhà đầu tư mà cũng chính là “lá phiếu” ủng hộ đối với Chính phủ, các cấp, các ngành trong nỗ lực cải cách, xây dựng hệ thống hành chính kiến tạo, phục vụ và là nguồn động viên để Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp chung tay cùng phát triển trong ngôi nhà chung Việt Nam.

Như quý vị đã biết, theo Báo cáo năm 2018 của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam xếp hạng 68/190 nền kinh tế về môi trường kinh doanh, tăng 14 bậc so với năm 2017 và tăng 30 bậc so với 2012. Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) xếp hạng năng lực cạnh tranh Việt Nam tăng 20 bậc trong năm 2017, đứng thứ 55/137 nước. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s tháng 11/2017 vừa nâng mức đánh giá triển vọng của hệ thống ngân hàng Việt Nam từ “ổn định” lên “tích cực”.

Tuy nhiên, Việt Nam còn phải làm nhiều việc để tiếp tục cải thiện xếp hạng môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh của mình để hướng tới không chỉ trong Nhóm đầu ASEAN mà cả các chuẩn mực cao của OECD, đặc biệt là kết hợp chặt chẽ hơn nữa giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước tốt hơn, nhịp nhàng hơn như Quý vị đã khuyến nghị.

Bên cạnh những niềm vui, chúng ta đều thấy rằng, còn rất nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức đòi hỏi sự nỗ lực, sáng tạo của Chính phủ, của cộng đồng doanh nghiệp, người dân để biến khó khăn, thách thức thành cơ hội phát triển nhanh và bền vững.

Thưa Quý vị,

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu phục hồi, cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế lan tỏa sâu rộng, cần phải nhận thấy những xu hướng mới sẽ tác động đến phương thức, ý tưởng kinh doanh mới trong tương lai của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Đầu tiên là sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu ở Việt Nam. Theo Báo cáo Việt Nam 2035 của WB, hiện có khoảng 10% dân số Việt Nam thuộc tầng lớp trung lưu và dự báo đến năm 2035, tỷ lệ này là khoảng 50%. Nghiên cứu của các tổ chức tư vấn uy tín BCG, Nielsen cũng chỉ ra xu thế tương tự. Điều này sẽ thay đổi cấu trúc tiêu dùng của nền kinh tế, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới mà các doanh nghiệp cần năng động sáng tạo đón đầu.

Thứ hai là xu hướng thay đổi công nghệ với quan tâm xã hội và toàn cầu hóa là những tác động mới cho phát triển của doanh nghiệp trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp 4.0, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo... Đồng thời cũng là cơ sở cho những thay đổi trong việc quản lý của Chính phủ nhằm tạo dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, khơi nguồn sáng tạo mang tính cạnh tranh.

Việt Nam là quốc gia có trên 52 triệu người dùng internet, chiếm trên 54% dân số, đứng thứ 5 ở châu Á – Thái Bình Dương về tỷ lệ dân số có kết nối internet, chỉ sau Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Indonesia. Việt Nam cũng là nước có tỷ lệ kết nối di động cao với khoảng 55% người Việt sử dụng điện thoại thông minh. Dự báo đến năm 2020, Việt Nam là quốc gia trong nhóm đứng đầu khu vực với 8/10 người sử dụng điện thoại di động. Đây là nền tảng quan trọng, vừa là cơ hội lớn giúp các nhà đầu tư tiềm năng dễ dàng kết nối các sản phẩm, dịch vụ của mình đến với số lượng khách hàng tiềm năng lớn của Việt Nam.

Thứ ba, động lực tăng trưởng mới phải đến từ sáng tạo và các phát kiến. Nhiều nước đang phát triển giờ đây là nơi có số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế, các ấn phẩm nghiên cứu, chi cho nghiên cứu và phát triển tăng lên nhanh chóng. Việt Nam không thể đứng ngoài xu hướng đó.

Thứ tư, số hóa công tác quản lý và cung cấp dịch vụ. Chất lượng dịch vụ công hiện nay còn thấp, tệ quan liêu, cơ sở hạ tầng còn hạn chế đang thúc đẩy Chính phủ thực hiện số hóa dịch vụ công trên cơ sở công nghệ số, mã nguồn mở, cho phép các nước thực hiện điều này với chi phí thấp. Tất cả điều này đều đang là động lực mới của tăng trưởng.

Thứ năm, cơ sở hạ tầng và tiến bộ công nghệ là chìa khóa cho hội nhập và chia sẻ phúc lợi. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với các công nghệ mới sẽ là yếu tố kết nối, phát huy tiềm năng của nền kinh tế theo cách phi truyền thống, vượt ra ngoài sự tưởng tượng của chúng ta cách đây 2 thập niên. Theo thời gian, đã có nhiều phát minh từ công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo và người máy... Đây vừa là động lực tăng trưởng mới vừa chứa đựng trong nó nhiều thách thức và rủi ro về an ninh kinh tế và tội phạm công nghệ.

Thưa Quý vị,

Việt Nam chuẩn bị bước vào năm thứ 3 thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 với mục tiêu tổng quát là bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, phấn đấu tăng trưởng kinh tế cao hơn 5 năm trước. Cùng với những nỗ lực đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, Chính phủ Việt Nam đang chủ động đẩy mạnh hội nhập quốc tể, phấn đấu trong năm 2018 - 2019 có thể ký Hiệp định Thương mại tự do EVFTA với Liên minh châu Âu (EU), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP),… mang đến nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp, mở ra không gian phát triển rộng lớn cho nền kinh tế, tham gia vào các chuỗi giá trị trong các nền kinh tế thành viên của các Hiệp định FTA mới.

Để chung tay cùng Cộng đồng doanh nghiệp phát triển trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tập trung giải quyêt một số vấn đề sau:

Thứ nhất, Chính phủ ưu tiên đầu tư cho phát triển cơ sở hạ tầng, giúp tạo ra các kết nối thông minh, hiệu quả, giảm chi phí giao dịch, nâng cao tính cạnh tranh của doanh nghiệp, nhà đầu tư và nền kinh tế, nhất là tính minh bạch. Đặc biệt, Chính phủ khuyến khích tăng cường đầu tư mạnh mẽ cho giáo dục và khoa học công nghệ lấy nền tảng con người và năng lực khoa học công nghệmạnh mẽ làm động lực của tăng trưởng trong những thập niên tới.

Thứ hai, Chính phủ quyết tâm giữ vững môi trường vĩ mô, chính trị xã hội ổn định. Đây chính là một lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh thế giới đầy bất trắc và có nhiều biến động khó lường. Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa các cải cách về tái cơ cấu  nền kinh tế, cải cách khu vực doanh nghiệp nhà nước, hệ thống tài chính ngân hàng, xử lý nợ xấu, kiểm soát thâm hụt ngân sách và nợ công, cải cách hệ thống thuế hiệu quả trên tinh thần giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, nâng cao phúc lợi và an sinh xã hội. Đặc biệt trong ngắn hạn, Chính phủ sẽ tiếp tục sử dụng linh hoạt các công cụ tài khóa và tiền tệ để nâng đỡ nền kinh tế, thúc đẩy công ăn việc làm và cải thiện thu nhập cho người dân.

Thứ ba, hiện nay Chính phủ đang tập trung cải thiện chất lượng thể chế, chính sách pháp luật theo hướng tăng cường tính minh bạch, lành mạnh, an toàn và hiệu quả, thúc đẩy pháp quyền, nâng cao năng lực quản trị Nhà nước và quản lý kinh tế vĩ mô nhằm duy trì sự tăng trưởng, bảo đảm các thăng tiến xã hội không ngừng, kéo các tầng lớp thu nhập thấp tiến lên hội tụ với nhóm thu nhập trung bình và khá. Sự thăng tiến xã hội là chìa khóa để duy trì sự chuyển động của một vòng xoay tích cực thúc đẩy lẫn nhau giữa sự gia tăng tầng lớp trung lưu và tăng trưởng kinh tế. Chính cộng đồng doanh nghiệp vừa là động lực vừa là phương tiện để Chính phủ hiện thực hóa tầm nhìn và ước vọng của mình và thực hiện hiệu quả những cam kết hành động của mình.

Chính phủ Việt Nam cũng đặt kỳ vọng về một lớp doanh nghiệp và một thế hệ doanh nhân mới. Trên thực tế, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, vậy làm sao để doanh nghiệp Việt Nam sớm lớn mạnh để có thể vươn ra biển lớn là câu hỏi trăn trở đối với lãnh đạo Chính phủ. Tuy nhiên, gần đây tại Việt Nam đã nổi lên nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân lớn có năng lực cạnh tranh không chỉ trong nước mà trên thị trường quốc tế. Điều này cho thấy, cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam trỗi dậy là rất lớn. Chính phủ luôn khuyến khích tinh thần cạnh tranh công bằng giữa các loại hình doanh nghiệp, mong muốn các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả hơn và khuyến khích áp dụng công nghệ quản trị hiện đại, hướng tới áp dụng chuẩn mực cao của OECD. Đồng thời, hướng tới giá trị gia tăng cao là lời khuyên đúng đắn mà tôi thấy các vị đại biểu đã phát biểu với đầy tâm huyết hôm nay.

Chính phủ đồng tình với nhiều đại biểu rằng, cái gì mà tư nhân làm được thì để tư nhân làm, Chính phủ kiến tạo môi trường đầu tư tốt cho sự phát triển của mọi thành phần kinh tế, tiếp tục cải cách đổi mới, không để thụt lùi về mặt chính sách trong quá trình hội nhập sâu rộng hiện nay.

Chính phủ trân trọng và chào đón các nhà đầu tư và doanh nghiệp kinh doanh, khởi nghiệp tại Việt Nam nhưng không hoan nghênh những hoạt động làm ăn không chân chính. Chính phủ cũng kiên quyết xử lý nghiêm theo pháp luật các doanh nghiệp có hành vi gây ô nhiễm, phá hoại tính bền vững của môi trường tự nhiên; gây ảnh hưởng tiêu cực tới các giá trị truyền thống về văn hóa, xã hội; sử dụng lao động bất hợp pháp, trẻ vị thành niên, phân biệt đối xử, ít quan tâm tới quyền lợi người lao động; sản xuất hàng giả, hàng kém chất lượng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân; các hành vi trốn thuế, buôn lậu, gian lận thương mại.

Chúng ta đều thống nhất rằng chính cộng đồng doanh nghiệp là những người định hình nên diện mạo nền kinh tế Việt Nam trong những thập niên tới và họ cũng sẽ là một động lực quan trọng hiện thực hóa khát vọng, phồn vinh của dân tộc Việt Nam, trong đó Chính phủ đóng vai trò nhà kiến tạo, phát triển.

Tôi tin rằng, Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục là kênh đối thoại chính sách quan trọng và hiệu quả giữa cộng đồng doanh nghiệp và Chính phủ, hướng tới thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và sự phát triển bền vững.