Tiến trình Brexit vẫn khó trăm bề

Trước khi đến dự cuộc họp thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) tại Brussels (Bỉ), được coi là một trong những cơ hội cuối cùng để hai bên đi tới một thỏa thuận trước khi Anh rời khỏi EU (còn gọi là Brexit) vào cuối tháng 3/2019, Thủ tướng Anh Theresa May đã triệu tập một cuộc họp Nội các vào ngày 16/10 để tóm tắt những nỗ lực khai thông bế tắc trong tiến trình đàm phán rời EU.

Thay vì buộc Nội các phải chấp nhận thông qua một thỏa thuận về Brexit trước Hội nghị thượng đỉnh EU ngày 17/10, bà May đã tạm gác lại những vấn đề quan trọng chưa giải quyết được để tranh thủ sự ủng hộ của các quan chức cao cấp trong Chính phủ.

Nhưng ngay sau khi biết được ý kiến của Thủ tướng May về đề xuất kéo dài thời kỳ chuyển đổi của EU, một số nhân vật trong đảng Bảo thủ chống lại kế hoạch Brexit của bà Thủ tướng.

Nghị sĩ Nadine Dorries đã công khai lên tiếng kêu gọi Thủ tướng May hãy "bước sang một bên để cho người có thể đàm phán được đảm nhận trọng trách này."

Còn chính đảng lớn nhất tại Bắc Ireland là DUP, đảng mà Chính phủ thiểu số của bà May cần dựa vào để có được số phiếu ủng hộ quá bán tại Quốc hội, cũng tỏ ra không hào hứng trước đề xuất trên vì cho rằng sẽ không giải quyết được vấn đề đường biên giới Ireland.

Hiện nay một số nghị sĩ Anh còn đang vận động để bổ sung nội dung tiến hành một cuộc bỏ phiếu mới về việc nước Anh có nên ở trong EU hay không vào trong nội dung thỏa thuận rút khỏi Brexit để Quốc hội xem xét. Một số nghị sĩ ủng hộ Brexit mạnh mẽ lại mong muốn thúc đẩy nước Anh theo mô hình thỏa thuận tự do thương mại mà Canada đã ký với EU. Tuy nhiên, ý định này từng bị Thủ tướng May thẳng thừng bác bỏ.

Trước đó, phát biểu tại Quốc hội Anh ngày 15/10, bà May cũng lên tiếng khẳng định tin tưởng vào triển vọng hai bên đạt được thỏa thuận dù Anh và EU vẫn chưa tìm được giải pháp ổn thỏa để phá vỡ thế bế tắc trong vấn đề biên giới Ireland.

Do vậy, hành trang Thủ tướng May mang đến cuộc họp với lãnh đạo EU không mấy sáng sủa và thực tế cho thấy hai bên đã không tìm được tiếng nói chung trong một số vấn đề quan trọng. Lãnh đạo EU tái khẳng định ông Barnier tiếp tục là Trưởng đoàn đàm phán EU và kêu gọi quan chức này hãy tiếp tục nỗ lực tháo gỡ bế tắc hiện nay. Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte thậm chí đã đề nghị chuẩn bị cho một kịch bản Brexit không thỏa thuận.

Còn trong bài phát biểu của mình trước lãnh đạo 27 nước EU, Thủ tướng Anh cho biết sẵn sàng xem xét đề xuất kéo dài thời gian cho thời kỳ chuyển đổi của EU như là một phần của thỏa hiệp về bất đồng đường biên giới Ireland. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo EU cho rằng bà May đã không đưa ý tưởng mới nào nhằm phá vỡ những bế tắc về vấn đề này.

Rạng sáng ngày 18/10 theo giờ Hà Nội, lãnh đạo 27 nước EU đã thông báo chính thức không có kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh đặc biệt về Brexit vào tháng 11 tới như dự kiến nhưng họ sẵn sàng dự họp khi nào Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU Michel Barnier ra tuyên bố đàm phán  "đạt được tiến bộ quan trọng".

Trong một diễn biến liên quan, phát biểu trước các quan chức Chính phủ Anh, Bộ trưởng Tài chính nước này Philip Hammond cho biết nước Anh sẽ phải thanh toán "hóa đơn ly hôn" trị giá từ 30-60 tỷ bảng, nếu Anh và EU không đạt thỏa thuận Brexit.

Ông Hammond còn nhấn mạnh rằng Vương quốc Anh có lẽ sẽ không giành được phần thắng trong bất kỳ cuộc chiến pháp lý nào để tránh phải thanh toán hóa đơn Brexit nói trên, dù trước đó Chính phủ Anh đã cam kết với Quốc hội rằng khoản thanh toán này là điều kiện đi kèm với thỏa thuận Brexit.

Như vậy có thể nói cuộc “ly hôn” giữa Anh với EU không dễ dàng như người ta tưởng. Càng gần đến thời điểm đã được ấn định (29/3/2019) nước  Anh lại càng phải đối mặt với khó khăn trăm bề, cả trong nước lẫn EU.

Tuyết Minh