Quốc hội nghe báo cáo về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi)

Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) được xây dựng với bố cục 16 chương, 232 điều, quy định nguyên tắc, trình tự, thủ tục, tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan có thẩm quyền trong thi hành bản án, quyết định về hình phạt tù, tử hình, cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản chế, trục xuất, tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, án treo, biện pháp tư pháp; thi hành bản án, quyết định về hình phạt đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn và các biện pháp tư pháp áp dụng đối với pháp nhân thương mại; quyền, nghĩa vụ của người, pháp nhân thương mại chấp hành án hình sự, biện pháp tư pháp; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành án hình sự, biện pháp tư pháp.

Dự luật cũng nên lêu 8 nguyên tắc thi hành án hình sự. Cụ thể là: Tuân thủ Hiến pháp, pháp luật, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Bản án, quyết định có hiệu lực thi hành phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh. Bảo đảm nhân đạo xã hội chủ nghĩa; tôn trọng sức khỏe, nhân phẩm, quyền, lợi ích hợp pháp của người chấp hành án; quyền, lợi ích hợp pháp của pháp nhân thương mại chấp hành án. Kết hợp trừng trị và giáo dục cải tạo trong việc thi hành án; áp dụng biện pháp giáo dục cải tạo phải trên cơ sở tính chất và mức độ phạm tội của người và pháp nhân thương mại; độ tuổi, giới tính, trình độ văn hóa và các đặc điểm nhân thân khác của người chấp hành án. Thi hành án đối với người dưới 18 tuổi phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành người có ích cho xã hội. Khuyến khích người chấp hành án ăn năn hối cải, tích cực học tập, lao động cải tạo, tự nguyện bồi thường thiệt hại. Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo những hành vi, quyết định trái pháp luật trong hoạt động thi hành án hình sự. Bảo đảm sự tham gia của cơ quan, tổ chức, cá nhân và gia đình vào việc quản lý, giám sát, giáo dục cải tạo người, pháp nhân thương mại chấp hành án.

Dự luật cũng nêu lên rất nhiều hành vi bị nghiêm cấm trong thi hành án hình sự trong đó có: Phá huỷ cơ sở quản lý giam giữ phạm nhân; huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cơ sở quản lý giam giữ phạm nhân; tổ chức trốn hoặc trốn khỏi nơi quản lý phạm nhân; tổ chức trốn hoặc trốn khi đang bị áp giải thi hành án; đánh tháo phạm nhân, người bị áp giải thi hành án. Không chấp hành quyết định thi hành án hình sự; cản trở hoặc chống lại việc thực hiện nội quy, quy chế về thi hành án hình sự hoặc quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền trong thi hành án hình sự. Tổ chức, kích động, xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ, giúp sức, cưỡng bức người khác vi phạm pháp luật về thi hành án hình sự; trả thù, xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người có trách nhiệm thi hành án hình sự. Không ra quyết định thi hành án hình sự; không thi hành quyết định trả tự do cho người được trả tự do theo quy định của pháp luật. Đưa, nhận, môi giới hối lộ, sách nhiễu trong thi hành án hình sự. Tha trái pháp luật người đang bị giam, người bị áp giải thi hành án; thiếu trách nhiệm trong việc quản lý, canh gác, áp giải thi hành án để người chấp hành án phạt tù, án tử hình hoặc án trục xuất trốn. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để đề nghị miễn, giảm, hoãn, tạm đình chỉ thời hạn chấp hành án, tha tù trước thời hạn có điều kiện, rút ngắn thời gian thử thách cho người không đủ điều kiện được miễn, giảm, hoãn, tạm đình chỉ, tha tù trước thời hạn có điều kiện, rút ngắn thời gian thử thách; không đề nghị miễn, giảm thời hạn chấp hành án hình sự cho người đủ điều kiện được miễn, giảm, hoãn, tạm đình chỉ, tha tù trước thời hạn có điều kiện, rút ngắn thời gian thử thách; cản trở người chấp hành án thực hiện quyền được đề nghị miễn, giảm thời hạn chấp hành án. Làm sai lệch hồ sơ, sổ sách về thi hành án hình sự. Tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người…

Tại Quốc hội, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm đã trình bày Tờ trình về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) trong đó nhấn mạnh, mục đích của việc xây dựng dự luật này nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc thực hiện nghiêm minh bản án, quyết định của tòa án, tính thống nhất của chính sách hình sự; kết hợp trừng trị và giáo dục cải tạo người phạm tội, góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội;…

Sau khi nghe Tờ trình, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).

Báo cáo thẩm tra khẳng định, trong thời gian ngắn, Chính phủ đã có rất nhiều cố gắng tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Ủy ban Tư pháp để chỉnh lý hồ sơ, dự án luật và gửi hồ sơ đúng thời hạn quy định.

Đồng thời, Báo cáo thẩm tra cũng làm rõ những vấn đề lớn liên quan đến dự án luật về quan điểm chỉ đạo xây dựng luật; thời gian xem xét, thông qua dự án luật; việc cụ thể hóa quy định quyền và nghĩa vụ của phạm nhân theo Hiến pháp; quyền, nghĩa vụ của người bị kết án tử hình trong thời gian chờ thi hành án (điều 80); tổ chức khu sản xuất, lao động và tổ chức dạy nghề ngoài trại giam (điều 17);...   

Nguyễn Hoàng