Giám sát bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm

Ảnh minh họa

Theo đó, giám sát bệnh truyền nhiễm bao gồm các loại hình sau: 1- Giám sát dựa vào chỉ số là loại hình giám sát được thực hiện bởi các cơ quan y tế về các bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm cụ thể dựa trên các chỉ số được xác định trước, các biểu mẫu báo cáo theo quy định. Trong đó, giám sát thường xuyên là việc thu thập thường xuyên, liên tục có hệ thống các thông tin cơ bản về bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm dựa vào cơ sở y tế được thực hiện trên phạm vi cả nước; giám sát trọng điểm là việc thu thập thường xuyên, liên tục có hệ thống các thông tin chuyên sâu về bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm và một số vấn đề về y tế ưu tiên tại một số điểm giám sát được lựa chọn trong một giai đoạn nhất định.

2- Giám sát dựa vào sự kiện là việc phát hiện, ghi nhận, sàng lọc, xác minh các dấu hiệu cảnh báo có nguy cơ gây bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng từ các cơ sở y tế; cơ quan, tổ chức; mạng lưới thông tin truyền thông, mạng xã hội và cộng đồng.

Giám sát bệnh truyền nhiễm được thực hiện trên toàn bộ phạm vi địa bàn quản lý hành chính được phân công, đặc biệt tại: 1- Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm cả các phòng xét nghiệm; 2- Khu vực cách ly bệnh truyền nhiễm; 3- Khu vực đang có ổ dịch, dịch; khu vực có ổ dịch cũ, khu vực có nguy cơ xảy ra dịch bệnh; 4- Nơi cư trú, học tập, lao động của người mắc bệnh truyền nhiễm, người mang mầm bệnh truyền nhiễm, người bị nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm và người có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm; 5- Khu vực cửa khẩu; 6- Khu vực đã hoặc đang xảy ra sự kiện y tế công cộng có nguy cơ gây bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng; khu vực xảy ra thiên tai, thảm họa.

Nội dung giám sát

Theo dự thảo, đối với người mắc bệnh truyền nhiễm, người mang mầm bệnh truyền nhiễm, người bị nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm và người có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm cần được giám sát các nội dung sau: Tên, tuổi, giới, nghề nghiệp, nơi lưu trú, nơi học tập, làm việc; địa điểm và thời gian mắc bệnh; diễn biến bệnh, triệu chứng, chẩn đoán và quá trình điều trị; thông tin về xét nghiệm khẳng định tác nhân gây bệnh phù hợp; tiền sử tiêm chủng vắc xin phòng bệnh và tình trạng miễn dịch, tiền sử đi lại trong và ngoài nước, các thông tin về tiền sử phơi nhiễm/tiếp xúc và yếu tố dịch tễ liên quan. Bên cạnh đó, giám sát điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội: mức sống, lối sống, điều kiện sống, phong tục tập quán, cơ cấu dân cư, cơ cấu dân tộc, cơ cấu bệnh tật; địa lý, khí hậu, thời tiết bao gồm: khu vực địa dư, mùa, nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm và các yếu tố nguy cơ khác.

Đối với tác nhân gây bệnh truyền nhiễm, giám sát: Chủng, nhóm, týp, phân týp, gen, kiểu gen, các đặc tính sinh học về tính kháng thuốc, biến đổi về hình thể, gen và phương thức lây truyền. Việc lựa chọn các nội dung giám sát tác nhân gây bệnh tùy theo yêu cầu của các loại hình giám sát.

Đối với trung gian truyền bệnh, động vật, thực vật, côn trùng, vật nghi là nguồn bệnh truyền nhiễm, giám sát: Loài gây bệnh, đặc điểm sinh vật học, mật độ, mối liên hệ với con người. Đối với côn trùng truyền bệnh phải xác định được số lượng, mật độ, thành phần loài, đặc tính sinh học, các chỉ số giám sát, tính nhạy cảm với hóa chất. Trung gian truyền bệnh là thực phẩm, giám sát nguyên liệu, nguồn gốc, phương thức chế biến bảo quản và phân phối. Trung gian truyền bệnh là môi trường, giám sát đất, nước, không khí.

Đối với hoạt động phòng chống bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm, cần giám sát các biện pháp phòng chống bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm đã triển khai; hiệu quả của các biện pháp đã triển khai; khó khăn và thuận lợi.

Quy trình giám sát gồm 5 bước sau: 1- Thu thập số liệu, thông tin; 2- Phân tích số liệu, phiên giải và đánh giá kết quả; 3- Nhận định tình hình bệnh truyền nhiễm; 4- Đề xuất biện pháp can thiệp; 5- Báo cáo và chia sẻ thông tin.