Thực hiện đồng loạt nhiều biện pháp chống thất thoát trong thu phí BOT

Bộ GTVT đang thực hiện đồng loạt nhiều giải pháp nhằm minh bạch quá trình thu phí BOT. Ảnh: VGP/Phan Trang.

Đây là yêu cầu của Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật tại cuộc họp về việc xử lý các vấn đề còn tồn tại trong việc thu phí hoàn vốn cho các dự án BOT giao thông diễn ra ngày 28/3.

Quyết toán thường xuyên, “rung chuông” kịp thời

Ông Nguyễn Xuân Cường,  Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, việc tổ chức thực hiện theo dõi, kiểm tra doanh thu hoàn vốn cho các dự án BOT được Tổng cục thực hiện dưới hình thức: Hằng tháng Tổng cục sẽ yêu cầu các Nhà đầu tư báo cáo doanh thu thu phí để cập nhật, theo dõi. Sau đó, hằng năm, Tổng cục chủ trì, phối hợp với cơ quan thuế rà soát, xác nhận chỉ tiêu tài chính năm với các dự án có thời gian thu phí trên 2 năm và xác nhận theo từng quý đối với dự án có thời gian thu phí dưới 2 năm.

Việc rà soát, xác nhận chỉ tiêu tài chính này nhằm kiến nghị lên Bộ GTVT nhiều nội dung để xem xét điều chỉnh, bổ sung hợp đồng.

“Các vấn đề liên quan đến công tác kiểm tra doanh thu được Tổng cục thực hiện hằng năm và xây dựng kế hoạch quyết toán, tuỳ theo thời gian thu phí còn lại của mỗi trạm BOT sẽ có lộ trình kiểm tra, quyết toán khác nhau. Có những trạm chỉ còn mấy tháng thu phí, thời gian quyết toán được thực hiện hằng ngày. Động thái này nhằm “rung chuông” kịp thời, tránh tình trạng thu phí quá thời gian thực tế”, ông Nguyễn Xuân Cường cho hay.

Bên cạnh đó, Tổng cục Đường bộ cũng báo cáo về việc cập nhật thường xuyên lãi suất cho vay của các ngân hàng làm căn cứ kiểm soát lãi suất vay, các thông số liên quan đến phương án tài chính để kịp thời báo cáo lên Bộ GTVT cập nhật điều chỉnh hợp đồng.

Về vấn đề quyết toán, Thứ trưởng Nguyễn Nhật yêu cầu, Vụ Tài chính, Vụ Đối tác công-tư (PPP) rà laị toàn bộ hợp đồng BOT đã ký với các chủ đầu tư, những nội dung nào đang vướng mắc khẩn trương đề xuất lên Bộ GTVT xử lý.

“Vụ Tài chính chủ động rà soát các hợp đồng BOT theo hướng: Một mặt cập nhật thời gian thu phí sát với doanh thu quyết toán. Mặt khác tổng hợp lộ trình tăng giá của các dự án. Đây là nội dung đã ký trong hợp đồng nên Bộ GTVT sẽ có trách nhiệm báo cáo lên Chính phủ. Nếu không đưa lại lợi nhuận hợp lý cho nhà đầu tư sẽ không ai dám đầu tư vào các dự án giao thông nữa. Đây là kinh nghiệm khi chúng ta ký kết các hợp đồng BOT thế hệ mới sau này cho cao tốc Bắc-Nam”, Thứ trưởng yêu cầu.

Giám sát thu phí, sao lưu dữ liệu

Báo cáo về công tác giám sát công tác thu phí 10 ngày liên tục, 24/24 giờ tại các trạm thu phí, ông Nguyễn Xuân Cường cho biết, từ năm 2017, Tổng cục Đường bộ đã thực hiện việc giám sát 10 ngày liên tục, 24/24 giờ đối với công tác thu phí tại tất cả các trạm. Đến hết năm 2018, Tổng cục đã trực tiếp giám sát và chỉ đạo các đơn vị trực thuộc giám sát đối với 51/63 trạm thu phí của 47/59 dự án, phát hiện một số tồn tại trong quy trình thu phí, kịp thời nhắc nhở, hướng dẫn các nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án hoàn thiện quy trình thu phí.

Đặc biệt, về công tác sao lưu dữ liệu phục vụ hậu kiểm, Tổng cục Đường bộ đã yêu cầu các trạm thu phí định kỳ sao lưu dữ liệu thu phí phục vụ công tác giám sát, hậu kiểm (bao gồm các tập tin cơ sở dữ liệu; các tập tin hình ảnh chụp phương tiện lưu thông qua trạm; các tập tin video liên tục giám sát làn sao lưu dưới dạng tập dữ liệu và lưu giữ tối thiểu 5 năm; các tập tin video giám sát cabin và giám sát cách sao lưu dưới dạng tập dữ liệu và lưu giữ tối thiểu 1 năm).

“Tuy nhiên, thực tế, có một số nhà đầu tư chưa đáp ứng được công tác sao lưu dữ liệu. Trong khi đó, theo quy định Thông tư 49/2016, nếu đơn vị thu phí không thực hiện sao lưu dữ liệu thu từ 10-15 ngày sẽ bị trừ 2 ngày thu phí; không sao lưu dữ liệu 16-30 ngày sẽ bị trừ 4 ngày thu phí… Việc sao lưu là trách nhiệm của nhà đầu tư. Đây cũng chính là quyền lợi của nhà đầu tư khi hậu kiểm sau này”, ông Cường cho biết.

Đồng thời, Tổng cục đã thực hiện xây dựng hệ thống quản lý, giám sát, khai thác dữ liệu thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ.

Hiện hệ thống này đang triển khai thử nghiệm tại 3 trạm: Trạm Bắc Ninh (Km 152 080 QL1); Trạm Bến Thuỷ 1 (QL1); Trạm Toàn Mỹ 14 (QL14). Công việc bao gồm lắp đặt đường truyền; đồng bộ, hỗ trợ kết nối dữ liệu tới hệ thống phần mềm giám sát trong thời gian từ 25/2 đến 10/4. Sau khi thử nghiệm, sẽ triển khai cho các trạm thu phí còn lại. Dự kiến hoàn thành trong năm 2019.

Đối với những giải pháp minh bạch quá trình thu phí, Thứ trưởng Nguyễn Nhật chỉ đạo Tổng cục Đường bộ đẩy nhanh tiến độ lắp đặt thiết bị thu phí không dừng và khẳng định lại lần nữa về việc “cuối năm 2019 nếu nhà đầu tư nào không lắp đặt sẽ dừng thu phí”.

Liên quan đến công tác đảm bảo trật tự an ninh, Thứ trưởng yêu cầu Tổng cục Đường bộ, nhà đầu tư phối hợp chặt chẽ với địa phương thực hiện Chỉ thị 33 của Bộ Công an về việc đảm bảo an toàn, an ninh trong quá trình thu phí tại các trạm BOT. Thứ trưởng yêu cầu phải kiên quyết xử lý các trường hợp gây rối bởi việc này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình thu phí hoàn vốn cho nhà đầu tư, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của địa phương mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, đến việc đi lại của người dân.

“Việc quan trọng nhất hiện nay là lấy lại lòng tin của nhân dân, để người dân tin tưởng. Muốn làm được việc này thì Tổng cục Đường bộ phải phối hợp với nhà đầu tư tiếp tục thực hiện tất cả các giải pháp để minh bạch quá trình thu phí. Vụ Đối tác công-tư khẩn trương quyết toán tất cả các dự án, công khai tổng mức đầu tư, công khai thời gian thu phí còn lại để người dân biết. Các nhà đầu tư công khai doanh thu của các dự án ngay trong năm nay”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Phan Trang