Sách Trắng doanh nghiệp: Số liệu đầy đủ, tin cậy và 'biết nói'

Lần đầu tiên Chính phủ công khai các chỉ số phát triển doanh nghiệp  qua cuốn Sách Trắng doanh nghiệp Việt Nam năm 2019 - Ảnh: VGP/Thành Chung

Sau một năm bắt tay vào chuẩn bị, đây là lần đầu tiên Chính phủ thực hiện công khai các chỉ số phát triển doanh nghiệp (DN) qua cuốn Sách Trắng này và sẽ phát hành thường niên.

Ba chỉ số quan trọng, chi tiết tới từng địa phương

Tại Lễ công bố, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh: “Thời nào thì DN, doanh nhân đều là lực lượng xung kích đi đầu, nơi sản xuất của cải vật chất, tạo công ăn việc làm, tăng trưởng kinh tế và thu nhập của ngân sách. Đảng, Nhà nước ở cấp Trung ương và địa phương đều quan tâm tới DN và mọi thành phần kinh tế. Từ lâu, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đều mong có một bộ cơ sở dữ liệu chính xác, cập nhật kịp thời và nhất quán về tình hình DN. Nghị quyết số 35 và 02/NQ-CP của Chính phủ đã giao Bộ KH&ĐT, Tổng cục Thống kê, cơ quan đăng ký kinh doanh và Tổng cục Thuế cố gắng cập nhật từng ngày, từng giờ về DN để công bố cho toàn quốc với nhiều mục tiêu”.

Với Sách Trắng doanh nghiệp 2019, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tin tưởng Chính phủ đã có bức tranh chân thực, toàn cảnh, đầy đủ và chính thống về tình hình phát triển DN để các nhà hoạch định chính sách, quản lý, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước tham khảo.

Phó Thủ tướng cho biết trước đây các cơ quan chỉ công bố số lượng DN nói chung của cả nước, không chi tiết tới từng địa phương, từng lĩnh vực và số liệu khác nhau. Còn Sách Trắng doanh nghiệp cung cấp ra ba chỉ số quan trọng là số lượng, tốc độ phát triển và chất lượng DN của từng địa phương.

Tới 31/12/2018 cả nước có 714.000 DN đang hoạt động. Trong bảng xếp hạng mức độ phát triển DN của các địa phương thì đứng đầu là Thành phố Hồ Chí Minh với 228.267 DN, Hà Nội 143.119 DN, tiếp đến là Bình Dương, Đồng Nai, Đà Nẵng, Nghệ An, Thanh Hoá và Bắc Ninh. Ở nhóm cuối đa số là các tỉnh miền núi phía bắc, một vài tỉnh ở Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long... có ít DN hoạt động (từ trên 600 DN tới khoảng 2.000 DN/tỉnh).

Đặt ra vấn đề các tỉnh có ít DN sẽ cho rằng không thể so sánh được với Hà Nội hay TPHCM, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết chỉ số tốc độ tăng DN sẽ phản ánh rõ hơn mức độ quan tâm của chính quyền địa phương với phát triển DN. Theo đó, các tỉnh còn khó khăn như Sóc Trăng đứng thứ 47 về số lượng DN nhưng tốc độ tăng DN trong năm 2018 so với năm 2017 đứng thứ 2 cả nước với 16%, Bạc Liêu số lượng DN đứng thứ 53 nhưng tốc độ tăng đứng thứ 7. Trong khi đó, Thành phố Hồ Chí Minh lại xếp thứ 18 và Hà Nội xếp thứ 41 về tốc độ tăng DN.

Chỉ số này theo Phó Thủ tướng cũng đặt ra vấn đề: “Tại sao Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh số lượng DN đứng đầu nhưng tốc độ tăng DN lại “văng” ra khỏi nhóm 10 địa phương dẫn đầu mặc dù biết tốc độ tăng là khó nhưng đầu tàu kinh tế phải giữ được nhịp độ chung của cả nước. Tại sao những tỉnh lân cận Bạc Liêu, Sóc Trăng cùng điều kiện kinh tế-xã hội lại có tốc độ phát triển thấp hơn hai địa phương này?” để các địa phương xem lại công tác chỉ đạo, lãnh đạo phát triển DN.

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành Trung ương sử dụng Sách Trắng DN hằng năm là nguồn thông tin chủ yếu, tin cậy để phục vụ cho nghiên cứu hoạch định chiến lược thuộc ngành lĩnh vực mình phụ trách - Ảnh: VGP/Thành Chung

Theo Phó Thủ tướng, các địa phương ít DN phấn đấu để tăng thu thêm sẽ không còn cách nào khác là phát triển DN để tiến tới cân bằng thu chi ngân sách. Ngoài ra với Hà Nội, mặc dù đã làm nhiều việc quan trọng nhưng cũng phải phấn đấu hơn nữa khi các tỉnh khác đang vươn lên không kém.

Từ Sách Trắng, Phó Thủ tướng cũng phân tích trường hợp của tỉnh Nghệ An, số lượng DN đứng thứ 7, thu nội địa thứ 5 cả nước nhưng tốc độ tăng DN đứng thứ 57 và vài năm tới nếu vẫn tốc độ như vậy thì tụt lại so với tỉnh khác.

Chỉ tiêu thứ ba là về chất lượng DN, đó là tổng lợi nhuận mà hệ thống DN trên địa bàn mang lại và tổng thu nhập tạo ra cho người lao động, thể hiện sự đóng góp vào nền kinh tế của địa phương và cả nước.

“Phân rã số liệu ra để thấy được trách nhiệm từng cấp, ngành và địa phương, so sánh được hiệu quả kinh tế mang lại giữa các thành phần kinh tế như khu vực FDI, DNNN, DN tư nhân trong đóng góp vào GDP, xuất khẩu, thu ngân sách. Ngoài ra là các chỉ số hiệu quả kinh doanh, lợi nhuận trên doanh thu, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu... của DN. Các con số phải biết nói, có kiến nghị, đề xuất với Chính phủ, các địa phương để phát triển DN theo tinh thần của các Nghị quyết Trung ương về sắp xếp đổi mới DNNN, phát triển kinh tế tư nhân và sắp tới là Nghị quyết về thu hút FDI”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết.

Ảnh: VGP/Thành Chung

Tiếp tục hoàn thiện Sách Trắng doanh nghiệp

Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành Trung ương sử dụng Sách Trắng DN hằng năm là nguồn thông tin chủ yếu, tin cậy để phục vụ cho nghiên cứu hoạch định chiến lược thuộc ngành lĩnh vực mình phụ trách; đánh giá đúng, thực chất mặt mạnh, yếu trong lĩnh vực phát triển DN, đề xuất chính sách phát triển với mục tiêu cả nước có 1 triệu DN hoạt động hiệu quả vào năm 2020 vốn là một mục tiêu nhiều thách thức.

Đối với các địa phương, ngoài việc phối hợp cung cấp thông tin cho các cơ quan liên quan còn phải phản hồi để Sách ngày một hoàn thiện hơn. Những địa phương có thứ hạng thấp nghiêm túc xem xét, tìm nguyên nhân đồng thời đề xuất giải pháp hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho phát triển DN, đóng góp vào tăng trưởng trên địa bàn và toàn quốc.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị các cơ quan báo chí khai thác hiệu quả các chỉ số DN, đưa Sách Trắng doanh nghiệp lan toả tới các cơ quan, tổ chức cần thông tin và phản hồi các ý kiến góp ý của các bên liên quan, các nhà khoa học, chuyên gia ở trong và ngoài nước để hoàn thiện cuốn sách thường niên này.

Theo Bộ KH&ĐT, Sách Trắng doanh nghiệp năm 2019 gồm 5 phần: Bối cảnh phát triển DN Việt Nam năm 2018; tổng quan phát triển DN Việt Nam năm 2018 và giai đoạn 2016-2018; các giải pháp phát triển DN;  Bộ chỉ tiêu đánh giá phát triển DN năm 2018 và giai đoạn 2016-2018 (toàn quốc) và Bộ chỉ tiêu đánh giá phát triển DN năm 2018 và giai đoạn 2016-2018 (địa phương) và tôn vinh 100 DN có đóng góp tích cực nhất vào phát triển kinh tế của đất nước và địa phương.

Ngày 22/7 tới, Bộ KH&ĐT sẽ công bố công khai ấn phẩm “Sách Trắng doanh nghiệp Việt Nam 2019” dạng điện tử và phát hành bản in vào ngày 1/8/2019.

Thành Chung