VN nỗ lực để bất đồng lợi ích trong khu vực được giải quyết hòa bình

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

Đó là trao đổi với báo chí của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về ASEAN 2020 trong thời điểm công tác chuẩn bị cho các hội nghị, hoạt động quốc phòng-quân sự ASEAN trong năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2020 đang được tiến hành.

Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa của năm Chủ tịch ASEAN 2020 trong việc quảng bá hình ảnh quốc phòng, quân sự Việt Nam đối với bạn bè quốc tế?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Năm 2020 chúng ta sẽ là chủ nhà ASEAN, Đảng và Nhà nước đang hết sức quan tâm, chúng ta phải tổ chức thật tốt Năm Chủ tịch ASEAN tại Việt Nam với mục đích hoà bình, ổn định, phát triển cùng hợp tác khu vực và trên thế giới.

Trong chủ trương chung đó, đối ngoại quốc phòng cũng tổ chức một loạt sự kiện quốc phòng, quân sự trong khuôn khổ ASEAN và ASEAN , rộng hơn là các nước châu Á-Thái Bình Dương cũng như các quốc gia có liên quan.

Chủ trương quan trọng nhất của các hội nghị quân sự, quốc phòng là thể hiện sự minh bạch, mạnh mẽ quan điểm của Đảng, Nhà nước về an ninh quốc phòng và quân sự. Đó là quan điểm độc lập, tự chủ, quan điểm đa phương hoá, đa dạng hoá, quan điểm hợp tác, hoà bình và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Trong bối cảnh, tình hình rất phức tạp hiện nay, các nước lớn tăng cường can dự và cạnh tranh chiến lược, tạo nên nhiệt độ càng ngày càng nóng lên với nhiều khu vực trên thế giới, trong đó có châu Á-Thái Bình Dương. Mong muốn và nỗ lực mà Việt Nam hướng tới là làm sao để các quốc gia trong khu vực cũng như ngoài khu vực có thể giải quyết bất đồng, khác biệt về lợi ích thông qua đối thoại bằng biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Đó là mục tiêu quan trọng nhất mà chúng tôi hướng tới.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng phải tập trung, quan tâm đến quảng bá hình ảnh của đất nước và cụ thể ở đây là quân đội ta. Bên cạnh việc quảng bá lịch sử vẻ vang của dân tộc, của quân đội ta qua nhiều cuộc kháng chiến thắng lợi, chúng ta cần tập trung hơn nữa quảng bá tính chất hoà bình, tự vệ của quân đội Việt Nam để bạn bè quốc tế thấy rằng chúng ta củng cố quốc phòng nhằm mục đích củng cố hoà bình, nhằm mục đích đem lại xu thế đối thoại và sự hợp tác của quân đội Việt Nam với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Thứ trưởng có thể cho biết một số nét nổi bật của Đề án tổ chức các hội nghị quốc phòng, quân sự ASEAN 2020?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Chúng ta vạch ra một đề án hết sức chi tiết nhưng làm sao các quốc gia tham gia với chúng ta thấy rằng khi đến Việt Nam, ở Hà Nội thì tất cả các quốc gia đều có thể ngồi với nhau. Chúng ta không muốn và không để các mâu thuẫn xung đột từ bên ngoài đem vào giải quyết với nhau.

Với mục đích như vậy chúng ta dự kiến có tuyên bố của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng các nước ASEAN về nâng cao tính đoàn kết, thống nhất, vai trò trung tâm của ASEAN với các vấn đề trong khu vực.

Đây là tuyên bố cấp Bộ trưởng ASEAN nhưng cũng đồng thời là tuyên ngôn đối với thế giới về việc tại khu vực này, chúng tôi mong muốn hòa bình, chúng tôi không mong muốn quân sự hóa, chúng tôi không mong muốn cạnh tranh chiến lược tạo ra các xung đột ảnh hưởng tới hòa bình, an ninh trong khu vực.

Trong khuôn khổ ADMM , chúng tôi mong muốn gây dựng một tuyên bố về tầm nhìn chiến lược, an ninh khu vực châu Á-Thái Bình Dương, trong đó cũng vạch ra các nguy cơ, thách thức liên quan tới khu vực đồng thời đưa ra các giải pháp cơ bản để có thể giải quyết các thách thức ấy thông qua đối thoại, bằng các giải pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế tôn trọng nước nhau, nước lớn cũng như nước nhỏ, không để cho những nước nhỏ lựa chọn phải đứng ở bên này hay bên kia. Đây là tuyên bố có tham vấn về ý tưởng của các nước ASEAN và các nước đối tác. May mắn là nhận được sự đồng tình của các nước với ý định của chúng ta. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện cần phải nỗ lực rất nhiều.

Ngoài ra, chúng ta cũng có tuyên bố của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam thể hiện quan điểm của Việt Nam và đánh giá sự thành công của năm ASEAN do Việt Nam làm Chủ tịch.

Đây là năm kỷ niệm 10 năm ADMM và cũng là một trong những nội dung rất quan trọng, chúng ta phải đánh giá lại 10 năm qua chúng ta làm gì cho khu vực, cần phải làm gì nhiều hơn, có cần phải mở rộng nữa không, biến từ diễn đàn đối thoại thành một tổ chức hợp tác hay không? Tất cả những cái này chúng ta đều cân nhắc để lấy ý kiến. Đây là văn kiện chính chúng ta đang chuẩn bị.

Ngoài ra, chúng ta cũng tổ chức một số sự kiện như lễ diễu binh tàu hải quân nhân 65 năm thành lập Hải quân Việt Nam gắn liền với Hội nghị Tư lệnh Hải quân các nước ASEAN. Lễ diễu binh này không chỉ mời các nước ASEAN mà mời tất cả các quốc gia là đối tác, bạn bè của chúng ta.

Ngoài ra, còn có các sự kiện giao lưu văn hóa, thể thao, quân nhạc và nhiều nội dung khác.

Bên cạnh đó, còn một số nước đối tác đề xuất các sự kiện mà họ mong muốn. Ví dụ như Trung Quốc mong muốn được tổ chức giao lưu sĩ quan trẻ Trung Quốc và ASEAN. Đây là đề nghị của Trung Quốc, nếu các nước ASEAN đồng ý thì Việt Nam sẽ tổ chức hoặc ở Trung Quốc hoặc ở Việt Nam, do quyết định chung của ASEAN cũng như Trung Quốc. Nói như vậy có nghĩa là các nước khác khi có yêu cầu tương tự thì chúng ta sẽ đáp ứng miễn là các nước ASEAN đồng thuận và sự kiện đó tạo ra tác động tích cực cho không khí chung của năm ASEAN tại Hà Nội.

Việt Nam dự kiến đưa ra vấn đề gì liên quan đến Việt Nam cũng như các nước trong khu vực, ví dụ như vấn đề Biển Đông khi diễn biến thực địa ngày càng phức tạp, tại các hội nghị liên quan đến quốc phòng khi Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN?

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Một quốc gia đã có nhiều vấn đề quan tâm và thách thức về an ninh, với 10 nước ASEAN thì sự quan tâm ấy có rất nhiều, chưa kể các nước đối tác của khối. Trong khu vực ASEAN cũng như châu Á-Thái Bình Dương hiện nay hội đủ tất cả thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống ảnh hưởng tới hòa bình ổn định khu vực.

Ví dụ vấn đề Biển Đông không chỉ là mối quan tâm của Việt Nam mà còn là của các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước trong khu vực cũng như các nước có lợi ích liên quan tới khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Chúng ta cần khẳng định, an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông là lợi ích chung của cả thế giới và vấn đề này phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế để đi đến sự ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực này. Đây là mối quan tâm mà chắc chắn chúng ta đề cập đến cũng như thách thức về an ninh khác.

Cọ sát chiến lược của các nước lớn là điều tất yếu trong quá trình phát triển, nhưng cọ sát ấy không được và không nên ảnh hưởng đến lợi ích của các nước khác trong khu vực, mà vấn đề an ninh, an toàn hàng hải hàng không ở Biển Đông là một ví dụ.

Chúng ta một mặt đấu tranh bảo vệ chủ quyền, mặt khác chúng ta phải đấu tranh để bảo vệ môi trường hòa bình, và lợi ích chung của Biển Đông với cộng đồng quốc tế. Đây là chủ trương mà các hội nghị quân sự, quốc phòng của chúng ta sẽ hướng đến.