Triển vọng vaccine COVID-19 ở Việt Nam

Công ty TNHH MTV Vaccine và sinh phẩm số 1 (Vabiotech - Bộ Y tế) nghiên cứu thành công vaccine dự tuyển COVID-19 và bắt đầu tiêm thử nghiệm trên chuột. Ảnh: VGP/Hà Quyên

Đến thời điểm hiện tại, công ty TNHH MTV Vaccine và sinh phẩm số 1 (Vabiotech - Bộ Y tế) là đơn vị đầu tiên ở nước ta nghiên cứu thành công vaccine dự tuyển COVID-19 và bắt đầu tiêm thử nghiệm trên chuột.

TS. Đỗ Tuấn Đạt, Chủ tịch Vabiotech cho biết, sau khi có trình tự gene từ các nhà khoa học Vũ Hán công bố, Công ty đã phối hợp với các nhà khoa học tại Đại học Bristol (Anh) để nghiên cứu vaccine COVID-19. Đối với phát triển vaccine, có nhiều lựa chọn khác nhau với các công nghệ như vector virus, tổng hợp gene DNA và RNA. Trong đó, vector virus là hệ thống được cài đặt một hoặc nhiều vùng gene mã hóa vùng kháng nguyên mong muốn. Khi tiêm chủng, kháng nguyên protein sẽ được biểu hiện tương tác với vật chủ để tạo ra đáp ứng miễn dịch phòng tác nhân đích gây bệnh. Theo đó, trước tiên phải kiểm tra được đoạn gene đã cài đặt có tính kháng nguyên hay không.

Cũng theo Chủ tịch Vabiotech, Công  ty đã sử dụng chuột để làm mô hình đánh giá đầu tiên, xem chuột có đáp ứng miễn dịch, có sinh kháng thể hay không. Từ đó, mới tiếp tục những bước nghiên cứu tiếp theo.

“Hiện nay, mới là bước đầu tiên, chúng tôi mới tiêm cho chuột 11 ngày. Đàn chuột khỏe mạnh, tiếp tục theo dõi các đáp ứng miễn dịch trong giai đoạn 1, có thể nói là thành công bước đầu của nghiên cứu”, TS. Đỗ Tuấn Đạt chia sẻ.

Dự kiến, chuột có thể được đánh giá theo từng đợt. Giai đoạn đầu tiên có thể sau 14-15 ngày sẽ lấy máu lần đầu, sau đó khoảng 28 ngày lấy máu lần 2. Chúng cần được theo dõi đáp ứng miễn dịch ở từng thời điểm.

TS. Đỗ Tuấn Đạt cũng chia sẻ, sản xuất ra một vaccine dự tuyển thực sự để có thể đánh giá sâu hơn trên động vật không chỉ đáp ứng miễn dịch mà còn khả năng bảo vệ trước những virus xâm nhập. Cuối cùng là việc chuẩn bị hồ sơ để đánh giá trên người ở nhóm nhỏ và nhóm lớn.

Hiện nay, có khoảng 80 quốc gia trên thế giới đang tập trung nghiên cứu vaccine COVIC-19, 8 quốc gia đã thử nghiệm lâm sàng trên người. TS. Đỗ Tuấn Đạt cho biết, đây sẽ là tiền đề để chúng ta rút kinh nghiệm cho các sản phẩm của mình. Chúng ta đi sau nhưng không quá chậm. Thời điểm này, ngoài 8 nhà sản xuất đi đến mức độ thử nghiệm lâm sàng, các nhà nghiên cứu còn lại đều phải đi qua giai đoạn thử nghiệm trên động vật. Trước khi sản xuất để tiêm sang người, vaccine đòi hỏi phải đáp ứng được các tiêu chuẩn nghiêm ngặt.

“Chúng ta cần rút kinh nghiệm rất nhiều. Mô hình ở người là cuối cùng nhưng khó để đánh giá, những số liệu trên động vật hiện tại sẽ giúp ích cho chúng ta. Với kinh nghiệm chúng tôi có thì nhanh nhất cũng phải 8-9 tháng nữa mới có được ứng viên vaccine để thành một vaccine hoàn chỉnh thử nghiệm trên động vật trước, sau đó mới sang người”, TS. Đỗ Tuấn Đạt nói.

Hiền Minh