Phát huy và bảo tồn giá trị dân tộc thông qua các Ngày hội VHTT&DL

Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Quyết định số 4686 về tổ chức Ngày hội, giao lưu VHTT&DL vùng đồng bào các dân tộc thiểu số. Ảnh: VGP/Nhật Nam

Chiều 2/11, tại tỉnh Vĩnh Phúc, Bộ VHTT&DL tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Quyết định số 4686/QĐ-BVHTTDL ngày 31/12/2013 của Bộ trưởng Bộ VHTT&DL về việc phê duyệt Đề án tổ chức định kỳ “Ngày hội, giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch vùng đồng bào các dân tộc thiểu số” theo khu vực và toàn quốc giai đoạn 2013-2020”. Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Trịnh Thị Thủy cùng lãnh đạo các Sở VH&TT, Sở VHTT&DL trên toàn quốc cùng nhiều nghệ sĩ, nghệ nhân người dân tộc thiểu số cả nước tham dự.

Đánh giá kết quả thực hiện và triển khai các “Ngày hội, giao lưu VHTT&DL vùng đồng bào các dân tộc thiểu số” theo Đề án đã được Bộ trưởng VHTT&DL phê duyệt, qua 5 năm triển khai thực hiện, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy khẳng định: “Chúng ta đã thống nhất về nhận thức và chung tay thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả công việc này, những kết quả đã đạt được rất đáng tự hào, phấn khởi, khẳng định việc triển khai Đề án tổ chức định kỳ “Ngày hội, giao lưu VHTT&DL vùng đồng bào các dân tộc thiểu số” theo khu vực và toàn quốc đã góp phần xây dựng, hoàn thiện quy hoạch phát triển công tác văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tăng cường các hoạt động văn hóa cơ sở và đặc biệt đã phát huy vai trò chủ thể văn hóa là đồng bào các dân tộc”.

Trong 5 năm qua, Bộ VHTT&DL phối hợp với các bộ, ban, ngành Trung ương thường xuyên chỉ đạo tổ chức định kỳ các hoạt động ngày hội VHTT&DL các cấp và từng dân tộc nhằm bảo tồn, phát huy, giới thiệu, quảng bá những nét văn hóa đặc sắc của từng địa phương, từng dân tộc với công chúng trong nước và bạn bè quốc tế.

Đã tổ chức được 16 ngày hội, giao lưu VHTT&DL vùng đồng bào các dân tộc thiểu số trên cả nước. Cụ thể, ngày hội VHTT&DL theo khu vực (được tổ chức định kỳ 3 năm/lần) đã góp phần cải thiện đời sống văn hóa tinh thần, tạo điều kiện để đồng bào các dân tộc được giao lưu, trao đổi với nhau từ tiếng nói, trang phục đến các làn điệu dân ca, dân nhạc, dân vũ... giữa các dân tộc địa phương với nhau. Sau 5 năm triển khai thực hiện, có 7 ngày hội VHTT&DL theo khu vực được tổ chức: 2 lần ngày hội VHTT&DL vùng Tây Bắc; 2 lần ngày hội VHTT&DL vùng Đông Bắc; 2 lần ngày hội VHTT&DL miền Trung; 1 lần ngày hội VHTT&DL các tỉnh Tây Nam Bộ.

Ngày hội VHTT&DL đối với từng dân tộc được tổ chức định kỳ 5 năm/lần. Đây là hoạt động được tổ chức luân phiên giữa các tỉnh, thành phố có đông đồng bào dân tộc sinh sống. Từ năm 2013 đến nay, đã tổ chức được 5 ngày hội theo từng dân tộc như: Ngày hội VHTT&DL dân tộc Thái lần thứ Nhất năm 2014 tại tỉnh Lai Châu; Ngày hội văn hóa dân tộc Mông lần thứ II tại tỉnh Hà Giang năm 2016; Ngày hội VHTT&DL dân tộc Chăm năm 2016; Ngày hội VHTT&DL dân tộc Khmer Nam Bộ lần thứ VII tại tỉnh Bạc Liêu; Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ nhất tại tỉnh Tuyên Quang năm 2017.

Bên cạnh đó, còn tổ chức Ngày hội giao lưu VHTT&DL vùng biên giới như Ngày hội, giao lưu VHTT&DL vùng biên giới giữa Việt Nam-Lào, Việt Nam-Campuchia và Việt Nam-Trung Quốc. Năm 2012, đã tổ chức được Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các tỉnh biên giới Việt Nam-Campuchia tại tỉnh An Giang, đến năm 2017, Bộ VHTT&DL phối hợp với tỉnh Sơn La và các tỉnh tổ chức Ngày hội VHTT&DL các tỉnh biên giới Việt Nam-Lào tại tỉnh Sơn La. Ngày hội là dịp để đồng bào, nhân dân các dân tộc Việt Nam với nhân dân các nước láng giềng ôn lại truyền thống cách mạng, tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam với các nước.

Trong 5 năm qua, Liên hoan nghệ thuật Hát then Đàn tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái toàn quốc được định kỳ tổ chức 3 năm/lần. Nhiều Ngày hội, Liên hoan mới được tổ chức lần đầu như: Ngày hội Trình diễn cây Nêu và giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc Việt Nam năm 2017 tại tỉnh Quảng Nam; Liên hoan Diễn xướng Dân gian văn hóa dân tộc và Trình diễn trang phục dân tộc; Liên hoan “Diễn xướng dân gian dân tộc Thái khu vực Tây Bắc tại tỉnh Yên Bái”…

Theo Bộ VHTT&DL, việc tổ chức các Ngày hội, giao lưu VHTT&DL đã tạo ra một sân chơi, một mô hình sinh hoạt văn hóa cộng đồng lành mạnh, đậm đà bản sắc dân tộc, tạo không khí phấn khởi cho đồng bào, góp phần phát triển kinh tế, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, giáo dục truyền thống yêu nước, củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân.

Ngày hội còn là dịp để các địa phương tham gia học tập trao đổi kinh nghiệm nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành và đồng bào dân tộc trong khu vực về ý thức, trách nhiệm trong việc xây dựng, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo các dân tộc .

Theo Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy, việc triển khai chương trình các hoạt động giao lưu văn hóa, ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng, miền đã đảm bảo quy mô, tần suất phù hợp, tránh được sự tràn lan, phô trương, lãng phí. Các địa phương đã chủ động trong việc xây dựng kế hoạch, đảm bảo việc tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa có ý nghĩa thiết thực thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, động viên khích lệ đồng bào các dân tộc thiểu số bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp trong quá trình hội nhập và phát triển đất nước.

Nội dung các hoạt động trong Ngày hội được tổ chức thực hiện nghiêm túc, khoa học, nội dung hoạt động được chọn lọc, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, địa phương, vùng miền, đảm bảo chất lượng, nội dung nghệ thuật, tính dân tộc đã bám sát các quy định của Đề án. Các đoàn tham gia Ngày hội do các nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng là người dân tộc thiểu số - chủ thể văn hóa tham gia thực hiện đã được chuẩn bị chu đáo, dàn dựng công phu, có nội dung tiêu biểu, phù hợp và có tính thẩm mỹ, nghệ thuật cao, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ của nhân dân, đề cao vai trò đồng bào các dân tộc.

Tuy nhiên, qua 5 năm triển khai Đề án, vẫn còn có những khó khăn, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện. Vì lẽ đó, trong khuôn khổ Hội nghị, bên cạnh việc đánh giá, ghi nhận và biểu dương kết quả đã đạt được, các đại biểu đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, tồn tại, khó khăn vướng mắc để kịp thời có những giải pháp, kiến nghị, đề xuất mới với các cấp, các ngành trong định hướng chỉ đạo, công tác tuyên truyền quảng bá, phương thức phối hợp, tần suất tổ chức…

Cũng qua quá trình thực hiện Đề án, đã giúp cơ quan quản lý Nhà nước từ Trung ương đến địa phương có được những đánh giá khách quan thực trạng hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao quần chúng và đời sống văn hóa cơ sở trong từng giai đoạn, từ đó định hướng và xác định giải pháp khắc phục những yếu kém, thúc đẩy văn hóa nghệ thuật quần chúng phù hợp với đời sống xã hội của từng vùng, miền trên cả nước. Là cơ sở để Bộ VHTT&DL chỉ đạo, tổ chức Ngày hội, giao lưu VHTT&DL các dân tộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số mang tính thiết thực gắn với việc phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước diễn ra hằng năm trong thời gian từ năm 2013 đến năm 2020.

Nhật Nam