Dự thảo Nghị định 86 của Bộ GTVT: Tiếp tục có các ý kiến đa chiều

Bổ sung khái niệm về “kinh doanh taxi”

Nếu như ở bản dự thảo trình ngày 31/7 vừa qua, Bộ GTVT dành riêng 1 chương về “xe hợp đồng điện tử” thì ở dự thảo lần này, Bộ GTVT loại bỏ hoàn toàn khái niệm trên, thay vào đó là định nghĩa mới về hình thức “kinh doanh taxi”.

Dự thảo nêu rõ: Kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi là việc sử dụng ô tô có sức chứa dưới 9 chỗ (bao gồm cả người lái xe) để vận chuyển hành khách; có lịch trình và hành trình theo yêu cầu của hành khách; có sử dụng đồng hồ tính tiền để tính cước chuyến đi hoặc sử dụng phần mềm để đặt xe, huỷ chuyến, tính cước chuyến đi và kết nối với hành khách thông qua môi trường mạng.

Tức là, Dự thảo nghị định mới yêu cầu xe hợp đồng dưới 9 chỗ chấm dứt việc ứng dụng công nghệ và phải chuyển đổi sang loại hình taxi (nếu muốn tiếp tục áp dụng công nghệ) và thực hiện tất cả các quy định của loại hình kinh doanh vận tải bằng taxi.

Đối với loại hình xe hợp đồng không theo tuyến cố định, dự thảo tiếp tục bổ sung thêm nội dung: Kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng không theo tuyến cố định được thực hiện theo hợp đồng vận tải bằng văn bản giấy hoặc hợp đồng vận tải điện tử giữa đơn vị kinh doanh vận tải hành khách với người thuê vận tải.

Đặc biệt, trong Chương VII về Điều khoản thi hành, Bộ GTVT nêu rõ: “Trước ngày 1/7/2019, xe ô tô có sức chứa dưới 09 chỗ (kể cả người lái xe) kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng sử dụng phần mềm hợp đồng vận tải điện tử đã được cấp phù hiệu xe hợp đồng trước ngày Nghị định này có hiệu lực thì phải thực hiện cấp đổi phù hiệu xe taxi và thực hiện các quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh của xe taxi theo quy định tại Nghị định này”.

Như vậy, theo nội dung dự thảo này, những xe dưới 9 chỗ đang tham gia mạng lưới xe hợp đồng kí kết hợp đồng điện tử (dịch vụ GrabCar trên ứng dụng Grab – PV) thông qua các hợp tác xã vận tải, doanh nghiệp vận tải đều được coi là “xe taxi” và thực hiện gắn mào, lắp đồng hồ tính tiền… như những xe taxi thông thường.

Đi tiến hay đi lùi?

Ủng hộ dự thảo của Bộ GTVT, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam cho rằng, xe ứng dụng công nghệ giống taxi vì đều có mục đích kinh doanh vận tải. Do đó cần phải gắn logo, gắn mào taxi điện tử để phân biệt với các xe tư nhân.

"Bản chất của xe Uber, Grab trước khi vào Việt Nam là "kinh tế chia sẻ", giúp giảm xe cá nhân lưu thông trên đường. Song hiện nay nhiều người đầu tư xe hợp đồng điện tử để kinh doanh như taxi, tỉ lệ xe cá nhân hoạt động khi nhàn rỗi trong lĩnh vực này không nhiều. Tôi không biết tỉ lệ bao nhiêu, song khi hỏi lái xe Grab thì đều nhận được câu trả lời rằng họ kinh doanh chuyên nghiệp, không phải tận dụng xe nhàn rỗi", ông Thanh nói.

Còn theo Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội Nguyễn Công Hùng, xe ứng dụng công nghệ bản chất là hoạt động kinh doanh vận tải nên phải được coi là taxi. Các xe này phải có bộ nhận diện riêng hoặc gắn biển màu vàng để phân biệt với xe gia đình, các cơ quan chức năng dễ quản lý.

Trái với những quan điểm trên, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, không nên vì chưa định danh được mà không tạo điều kiện cho những loại hình xe hợp đồng ứng dụng công nghệ như Grab hoạt động.

“Dự thảo mới đang định danh doanh nghiệp công nghệ là doanh nghiệp vận tải, yêu cầu doanh nghiệp công nghệ phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh và điều kiện hoạt động như một hãng taxi truyền thống sẽ làm biến đổi bản chất. Khi đó, các doanh nghiệp như Grab sẽ phải phình bộ máy, tăng chi phí thuê mặt bằng, chi phí quản lý, sửa chữa, bảo dưỡng xe, chi phí lương thưởng, chế độ đãi ngộ cho nhân viên...

Tất cả chi phí trên sẽ được doanh nghiệp áp vào giá thành, triệt tiêu lợi ích của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng, đồng thời, cản trở sáng tạo công nghệ số, xóa bỏ kinh tế chia sẻ”, ông Long nêu quan điểm.

Còn Luật sư Trương Thanh Đức, Công ty luật BASICO nhìn nhận: Bộ GTVT đang rất lúng túng trong việc đưa ra một môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp kinh doanh vận tải trong khi đáng lẽ dự thảo này đã phải được trình Chính phủ ban hành từ rất lâu rồi.

“Cái khó của Bộ GTVT là trong Luật Giao thông đường bộ không quy định rõ loại hình taxi công nghệ hay taxi truyền thống mà chỉ quy định loại hình taxi nói chung. Vì thế, nếu muốn sửa đổi thì phải chấp nhận sửa Luật, còn nếu cứ “bám chặt” vào Luật Giao thông đường bộ để ban hành thì rõ ràng là không chấp nhận cái mới trong thực tế hiện hữu”, Luật sư Thanh Đức nói.

Thậm chí, vị luật sư này còn kiên quyết cho rằng “không cần phải nói thêm câu nào về taxi công nghệ nữa vì nội dung dự thảo không có gì khác, không cần thiết phải sửa Nghị định 86”.