'Vấn nạn' MBH kém chất lượng: Trách người sản xuất, trách cả người dân

Sáng nay (15/12), Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia (UBATGTQG) phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan thành viên và Quỹ phòng chống thương vong châu Á (AIP) tổ chức Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm (MBH) đối với người đi mô tô, xe gắn máy tại Việt Nam.

40% người dân thành phố đội MBH "rởm"

Phát biểu tại hội nghị, đại diện UBATGTQG cho biết, sau 10 năm triển khai thực hiện quy định bắt buộc đội MBH đối với người đi mô tô, xe gắn máy, tỉ lệ người dân chấp hành đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông đến nay đã đạt được hơn 90%, điều đó góp phần quan trọng trong kết quả giảm số người tử vong vì tai nạn giao thông xuống dưới con số 9.000 người mỗi năm như hiện nay.

Theo báo cáo nghiên cứu độc lập toàn diện về quá trình 10 năm triển khai các hoạt động liên quan tới MBH tại Việt Nam của Quỹ AIP và Quỹ FIA, có đến 500.000 ca chấn thương đầu và 15.000 ca tử vong đã được ngăn chặn nhờ sự gia tăng việc đội MBH trong vòng 10 năm qua.

Ngoài ra, qua đánh giá số liệu thu thập được tại Bệnh viện Việt Đức ở Hà Nội và Bệnh viện Hải Dương ở miền Bắc Việt Nam, nghiên cứu cho thấy, tỉ lệ các bệnh nhân bị tổn thương não nghiêm trọng đã giảm từ 21% năm 2007 xuống 13,6% năm 2016.

Tuy nhiên, ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT quốc gia cho biết: Tỉ lệ đội mũ bảo hiểm cho trẻ em hiện nay còn thấp, ở mức 35-40%, bên cạnh đó vấn đề sản xuất, kinh doanh và sử dụng mũ kém chất lượng, mũ giả, mũ nhái kiểu dáng MBH vẫn còn phổ biến.

Dẫn chứng rõ hơn, TS. Nguyễn Hoàng Linh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng (Bộ KH&CN) cho biết, theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, tỷ lệ người tham gia giao thông đội MBH giả mạo (mũ lưỡi trai nhựa) khá cao.

"Trung bình là 20% trên cả nước, 40% tại các thành phố lớn như Hà Nội người dân sử dụng MBH "rởm", TS. Nguyễn Hoàng Linh đưa ra con số.

Ngoài ra, TS. Nguyễn Hoàng Linh cũng cho biết, số cơ sở có khả năng chủ động sản xuất MBH từ khâu đầu đến khâu cuối còn hạn chế (khoảng 20/80 cơ sở), khoảng gần 45 cơ sở chủ yếu là các cơ sở nhỏ lẻ mua phụ kiện về lắp ráp từ nhiều nguồn khác nhau trên thị trường. Vì vậy, công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm rất khó khăn.

"Vẫn có hiện tượng một số cơ sở sản xuất MBH sản xuất cả MBH phù hợp quy chuẩn và MBH không phù hợp quy chuẩn. Các cơ sở sản xuất chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về trách nhiệm của cơ sở sau khi thực hiện chứng nhận hợp quy MBH. Vì vậy, khó kiểm soát được tình trạng hàng giả, hàng nhái", TS. Nguyễn Hoàng Linh nói.

Mặt khác, trên thực tế một bộ phận người tham gia giao thông chưa có ý thức trong việc tự bảo vệ chính bản thân khi tham gia giao thông đường bộ bằng xe mô tô, xe máy, xe đạp điện nên vẫn còn tình trạng không đội MBH hoặc đội mũ MBH giả.

Sản xuất MBH giả là tội ác

Tại hội nghị, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Tuấn - Phó Cục trưởng Cục CSGT (Bộ Công an) cho biết, qua 10 năm triển khai, lực lượng công an đã kiểm tra, xử lý gần 7 triệu trường hợp không chấp hành đội MBH. Những người ngồi trên xe mô tô không chấp hành đội MBH thường xảy ra vào dịp lễ, tết và ở trẻ em.

Theo ông Tuấn, khó khăn nhất của lực lượng CSGT hiện nay là việc xử lý MBH kém chất lượng và đội MBH cài quai đúng quy cách đối với những người tham gia giao thông.

Liên quan đến vấn đề này, ông Trần Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) nhấn mạnh: "Đối với MBH, chúng ta phải đặt chất lượng lên hàng đầu. Nếu chúng ta không làm tốt từ khâu nhập nguyên liệu để sản xuất MBH thì không thể an toàn được".

Bên cạnh đó, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường mong muốn, cơ quan báo chí định hướng cho người dân khi tham gia giao thông phải đội MBH theo quy định. Nếu không phải là MBH, cơ quan chức năng kiên quyết xử lý, coi đó là hành vi không đội MBH.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GTVT, Phó Chủ tịch Thường trực UBATGTQG Nguyễn Văn Thể, cho biết, sau 10 năm, quy định bắt buộc đội MBH đã đạt được những con số ấn tượng. Ý thức người dân được nâng lên trong vấn đề chấp hành luật giao thông. Tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề.

"Tỉ lệ đội MBH vùng nông thôn chỉ đạt 50% là quá thấp so với hơn 90% ở vùng đô thị. Trong khi đó, tình trạng người mua MBH "rởm" còn nhiều. Họ không coi trọng tính mạng của bản thân mình mà chỉ đối phó với CSGT. Đây là vấn đề tiềm ẩn nhiều rủi ro đến an toàn của người dân. Chính vì thế, việc các cơ sở sản xuất MBH giả, kém chất lượng được xem là tội ác", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định.

TS. Nguyễn Hoàng Linh cũng đề xuất 5 giải pháp để quản lý chất lượng MBH gồm: Tăng cường việc hậu kiểm MBH cho người đi mô tô, xe máy, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về chất lượng MBH; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn giao thông; quyết liệt xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt là tình trạng đội MBH giả; tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và các quy định kỹ thuật về MBH; đề nghị hình thành Hội doanh nghiệp MBH để định hướng, hỗ trợ người sản xuất, nhập khẩu đáp ứng quy định và chất lượng MBH.