Xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo đều vượt chỉ tiêu

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng BCĐ Chương trình mục tiêu quốc gia thăm mô hình sản xuất nông nghiệp cho giá trị cao tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Ảnh: VGP/Thành Chung

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có báo cáo tổng hợp về kết quả thực hiện hai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững năm 2017 với nhiều kết quả quan trọng.

Theo Bộ này, đến ngày 31/12/2017, cả nước có 3.069 xã (chiếm 34,4% tổng số xã của cả nước, trong khi chỉ tiêu năm 2017 là 31%) được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, tăng 712 xã so với cuối năm 2016. Trong số này, có khoảng 492 xã được công nhận đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020.

Hiện cả nước còn 113 xã dưới 5 tiêu chí, giảm 144 xã so với cuối năm 2016. 43 đơn vị cấp huyện thuộc 24 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đạt chuẩn nông thôn mới, tăng 13 huyện so với cuối năm 2016.

Cùng với danh hiệu nông thôn mới thêm cho nhiều xã, các địa phương đã phát triển được khoảng 21.000 mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao trên diện rộng, vùng sản xuất tập trung theo hướng hàng hóa. Có thể liệt kê các mô hình: Phát triển sản xuất nông nghiệp sạch theo chuỗi liên kết; ứng dụng hệ thống tưới tiết kiệm, hiệu quả cao; mô hình nông thôn mới, làn nghề, làng hoa gắn với du lịch sinh thái, du lịch Homestay; mô hình liên kết trồng cây dược liệu; mô hình cây vụ đông có giá trị cao đạt 300-400 triệu đồng/ha... đã được nhiều địa phương đã chỉ đạo thành công.

Vấn đề môi trường và an toàn thực phẩm ở các xã cũng chuyển biến khi cả nước đã có 4.859 xã đạt chuẩn, tăng 7% so với cuối năm 2016. 89,9% số xã đạt tiêu chí về quốc phòng và an ninh.

Nhiệm vụ giảm nghèo bền vững cũng được các bộ, địa phương triển khai vượt yêu cầu của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia hồi đầu năm ngoái là đạt mức giảm hộ nghèo ở cận cao (1,5%) theo chỉ tiêu Quốc hội giao. Cụ thể, cuối năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo bình quân cả nước giảm còn khoảng 6,72% (giảm 1,51% % so với cuối năm 2016). Trong đó, bình quân tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm khoảng 5%; hộ nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo, các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vùng dân tộc và miền núi giảm khoảng 3-4%. Có 10/291 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn.

Năm 2017, ngân sách Nhà nước bố trí khoảng 9.437 tỷ đồng để mua thẻ bảo hiểm y tế để phát, tặng miễn phí 13 triệu thẻ bảo hiểm y tế, sổ/thẻ khám chữa bệnh cho các đối tượng này, bố trí 1.168 tỷ đồng để hỗ trợ tiền điện cho hộ nghèo, hộ chính sách xã hội theo Quyết định số 28/2014/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Ngân sách Trung ương bố trí khoảng 4.968 tỷ đồng để thực hiện chính sách miễn giảm học phí cho học sinh nghèo, trợ cấp học bổng cho học sinh dân tộc thiểu số, học sinh bán trú và trường dân tộc bán trú.

Ngân hàng Chính sách xã hội đã thực hiện cho vay 2.120 nghìn lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác với doanh số cho vay đạt 55.956 tỷ đồng, tăng 806 tỷ đồng so với năm 2016. Qua đó, giúp gần 400.000 hộ vượt qua ngưỡng nghèo; hỗ trợ tạo việc làm cho trên 205.000 lao động; giúp trên 62.000 lượt học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay vốn học tập; xây dựng trên 1,2 triệu công trình nước sạch, vệ sinh ở nông thôn; xây dựng gần 41.000 căn nhà ở cho hộ nghèo và hộ dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Một số tỉnh trả nợ đọng xây dựng cơ bản chậm

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết bằng các giải pháp quyết liệt như ưu tiên bố trí vốn từ ngân sách Trung ương, địa phương để xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản, chỉ công nhận các xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới khi không có nợ đọng xây dựng cơ bản. Tính đến hết 30/11/2017, tổng số nợ xây dựng cơ bản thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới còn khoảng 5.142 tỷ đồng (giảm 10.076 tỷ đồng, tương đương 66% so với tháng 1/2016), trong đó có 27 tỉnh không có nợ xây dựng cơ bản.

Tuy nhiên Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết một số địa phương trả nợ còn chậm. Nếu như trong kế hoạch năm 2018 không thực hiện các giải pháp quyết liệt hơn, các địa phương này khó hoàn thành mục tiêu xử lý dứt điểm nợ xây dựng cơ bản nông thôn mới trước năm 2019, ảnh hưởng đến kết quả chung của cả nước trong thực hiện mục tiêu về xử lý nợ đọng theo yêu cầu của Quốc hội đặt ra tại Nghị quyết số 32/2016/QH14 ngày 23/11/2016.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng chỉ ra hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ trong năm qua của các bộ, địa phương là chậm xây dựng văn bản quy phạm trong quản lý, điều hành làm ảnh hưởng đến công tác phân bổ, sử dụng vốn và lúng túng trong việc tổ chức triển khai thực hiện; chậm triển khai phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đến các đơn vị, các cấp trực thuộc ở một số địa phương.

Việc thực hiện mục tiêu nâng cao thu nhập vẫn còn khó khăn do sản xuất nông nghiệp tại địa phương còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa hình thành được nhiều chuỗi giá trị sản xuất bền vững. Nhiều địa phương đã xác định được sản phẩm chủ lực để tập trung phát triển nhưng vẫn thiếu sự tham gia của doanh nghiệp, hợp tác xã...

Vào chiều 28/2, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia chủ trì phiên họp của Ban chỉ đạo để đánh giá về các kết quả trên và đặt ra mục tiêu tiếp theo của năm 2018, tiến tới thực hiện thành công mục tiêu của cả giai đoạn 2016- 2020.

Thành Chung