Thanh niên thất nghiệp tiếp tục là thách thức đối với nền kinh tế

Ngày 5/5, Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam phối hợp với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Bộ LĐTB&XH, Trung ương Đoàn tổ chức diễn đàn Chính sách về việc làm cho thanh niên năm 2023, với chủ đề "Chính sách việc làm cho thanh niên".

Diễn đàn diễn ra tại hội trường Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam (Hà Nội) và kết nối trực tuyến với 67 điểm cầu tại trụ sở các tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc.

Phần lớn thanh niên làm việc trong khu vực công nghiệp, dịch vụ

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Lê Văn Thanh cho biết, nhờ những chính sách đồng bộ mà công tác lao động, việc làm cho thanh niên đã đạt được những kết quả tích cực: Hơn 29,3% lao động thanh niên đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; có khoảng 10,8 triệu lao động thanh niên, chiếm 21,4% lực lượng lao động cả nước; cơ cấu lao động thanh niên tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, phần lớn thanh niên làm việc trong khu vực công nghiệp, dịch vụ (chiếm 69,2%)…

Thứ trưởng cho biết, trong những năm qua, thể chế hóa những chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp năm 2013 nhằm phát huy vai trò, vị trí và tiềm năng to lớn của thanh niên nói chung, trong lao động, lập nghiệp, khởi nghiệp nói riêng, Quốc hội đã thông qua Luật Thanh niên năm 2020, Bộ luật Lao động năm 2019, Luật Việc làm năm 2013... Qua đó, từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật về việc làm, tạo hành lang pháp lý điều chỉnh các vấn đề về lao động, việc làm theo hướng bền vững cho người lao động nói chung, thanh niên nói riêng.

Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ tạo việc làm cho thanh niên, như: Chính sách tín dụng ưu đãi tạo việc làm qua Quỹ quốc gia về việc làm và các nguồn tín dụng ưu đãi khác qua Ngân hàng Chính sách xã hội, tư vấn, định hướng nghề nghiệp, giới thiệu việc làm cho thanh niên qua hệ thống các trung tâm dịch vụ việc làm công.

Nhờ những chính sách đồng bộ đó mà công tác lao động, việc làm cho thanh niên đã đạt được những kết quả tích cực: Trên 29,3% lao động thanh niên đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; có khoảng 10,8 triệu lao động thanh niên, chiếm 21,4% lực lượng lao động cả nước; cơ cấu lao động thanh niên tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, phần lớn thanh niên làm việc trong khu vực công nghiệp, dịch vụ (chiếm 69,2%).

Bên cạnh kết quả đạt được, ông Lê Văn Thanh chỉ ra một số hạn chế, thách thức đối với lao động trẻ hiện nay, như: Hệ thống chính sách việc làm tương đối đồng bộ, nhưng còn thiếu các chính sách riêng cho thanh niên, nhất là các nhóm đặc thù, yếu thế trong khi nguồn lực cho các chương trình, dự án hỗ trợ tạo việc làm cho thanh niên còn hạn chế. 

"Tình trạng thất nghiệp của thanh niên, nhất là nhóm tuổi 15-24 tiếp tục là thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam: Quý I/2023 là 7,61%, cao gấp 3,38 lần tỉ lệ thất nghiệp chung của cả nước (2,25%); bình quân trong 10 thanh niên thì có 1 thanh niên bị thất nghiệp; số lao động trẻ đang làm việc hiện nay có nguy cơ mất việc cao gấp 3 lần so với những lứa tuổi lớn hơn”,  ông Lê Văn Thanh cảnh báo.

Tỉ lệ lao động thanh niên qua đào tạo có cao hơn tỉ lệ chung của cả nước, nhưng không đáng kể (chỉ hơn 3%). Một bộ phận thanh niên ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp yếu; nhiều sinh viên thiếu các kỹ năng "mềm", kỹ năng làm việc.

Gốc giải quyết vấn đề là "trao cần câu..."

Tại diễn đàn, các đại biểu, chuyên gia đã đưa ra nhiều thông tin và kiến nghị ý nghĩa về chính sách nghề nghiệp, việc làm cho thanh niên hiện nay.

Ông Vũ Minh Tiến, Viện trưởng Viện Công nhân và công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, tháng 4 vừa qua, ông cùng đoàn công tác khảo sát thực tế, gặp gỡ lao động tại 3 tỉnh ở phía Nam, thì thấy một thực tế đáng báo động, đó là tình trạng công nhân, đặc biệt là lao động trẻ bị giảm giờ làm, mất việc làm, nhận trợ cấp thất nghiệp rất nhiều. Tỉ lệ mất việc làm của lao động ở miền Nam cao hơn miền Bắc rất nhiều.

“Với tình trạng giảm giờ làm, giảm thu nhập, mất việc làm rất cao hiện nay, thì cứu trợ, hỗ trợ cho lao động là rất quý. Nhưng điều quan trọng nhất, gốc giải quyết vấn đề là cần tạo công ăn việc làm cho lao động", Viện trưởng Viện Công nhân và công đoàn nói.

Các đại biểu dự diễn đàn cũng tập trung trao đổi về những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về việc làm cho thanh niên; chính sách việc làm cho thanh niên các khối đối tượng: Thanh niên nông thôn, thanh niên công nhân, thanh niên đô thị, thanh niên khuyết tật, thanh niên dân tộc thiểu số, bộ đội xuất ngũ, sinh viên; những vấn đề đặt ra và các đề xuất, kiến nghị về chính sách việc làm cho thanh niên trong bối cảnh sau dịch bệnh COVID-19 và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4...

Kết quả từ diễn đàn sẽ cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam, vai trò giám sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội và vai trò quản lý nhà nước của Bộ LĐTB&XH; kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết định những chính sách về việc làm cho thanh niên phù hợp với tình hình mới.

Phương Liên