Nguyên liệu cho thức ăn chăn nuôi: Chính sách, quy hoạch chưa đủ mạnh

Hơn 200.000 ha trồng lúa cho năng suất thấp và một số cây trồng khác giá trị thấp sẽ được chuyển sang trồng ngô.

Đây là chia sẻ của bà Lê Thị Bích Hòa, Trưởng đại diện một công ty thức ăn chăn nuôi (TACN) nước ngoài tại TPHCM, khi nói về một trong những khó khăn chính khiến các DN TACN ít sử dụng nguyên liệu trong nước.

Nguyên nhân của tình trạng này là do thiếu quy hoạch, người nông dân không được bảo đảm tiêu thụ đầu ra nên nguồn cung nguyên liệu cho ngành sản xuất TACN trong nước thiếu tính ổn định.

Theo ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội TACN Việt Nam, ở các nước như Mỹ, Trung Quốc... cân đối lương thực quốc gia luôn bao gồm cả cân đối cho người và cho chăn nuôi, tuy nhiên chúng ta chưa có cân đối này.

Cách đây hơn 10 năm, khi trong nước còn thiếu lương thực thì chúng ta tập trung quy hoạch và đầu tư phát triển cây lúa. Nay không còn phải lo giải quyết lương thực, thậm chí phải cạnh tranh trong xuất khẩu gạo với các nước khác, bối cảnh đã thay đổi nhưng chúng ta chậm chuyển đổi, vẫn coi cây lúa là số 1 thay vì phát triển nguyên liệu phục vụ chăn nuôi.

Theo khuyến nghị của các chuyên gia, điều cần thiết hiện nay là cần giảm bớt diện tích lúa năng suất thấp ở mức độ phù hợp cùng với các chính sách khuyến khích trồng các loại cây thay thế để đảm bảo nguyên liệu dùng chế biến TACN. Đối với các chất bổ sung, phụ gia TACN... có thể thực hiện được ngay trong nước, vì Việt Nam có nhiều nhà chuyên môn sâu về dinh dưỡng vật nuôi để tự tạo ra công thức, bên cạnh đó còn có một đội ngũ kỹ sư có trình độ để thiết kế hệ thống sản xuất theo yêu cầu.

Tuy nhiên, việc đầu tư cho sản xuất và công tác nghiên cứu phát triển một cách bền vững lâu dài đòi hỏi phải đầu tư rất lớn để phát triển công thức và duy trì ổn định được hệ thống một cách bền vững lâu dài và hoàn chỉnh, đây là một khó khăn cho các doanh nghiệp hiện nay.

Ông Chamnan Wangakkarangkul, Phó Tổng Giám đốc cấp cao ngành kinh doanh TACN và con giống của Công ty CP Việt Nam, cho rằng các chính sách hiện tại chưa đủ mạnh để khuyến khích việc chuyển đổi, tăng diện tích các loại cây trồng làm nguyên liêu sản xuất TACN; chính sách hỗ trợ, ưu đãi các DN đầu tư nhà máy ép tinh dầu để sản xuất khô dầu đậu tương.

Trong khi nông dân đang thiếu một tổ chức đứng ra để hướng dẫn, thu gom và tồn trữ các loại nguyên liệu dùng cho sản xuất TACN, nên với giá cả bấp bênh, họ thường trồng trọt theo kiểu ước đoán thị trường mà không tuân theo quy hoạch.

Vòng luẩn quẩn này cho thấy các doanh nghiệp sản xuất TACN cùng với người nông dân cần có sự liên kết chặt chẽ để tạo ra vùng nguyên liệu cho chính doanh nghiệp. Liên kết phải từ khâu giống, chăm sóc, ứng dụng khoa học, chế biến, bảo quản và lưu kho.

Ông Nguyễn Xuân Dương, Cục trưởng Cục Chăn nuôi, cho biết Bộ NNPTNT đang thực hiện chỉ đạo của Chính phủ quy hoạch vùng nguyên liệu sản xuất TACN, theo đó khoảng hơn 200.000 ha trồng lúa cho năng suất thấp và một số cây trồng khác giá trị thấp sẽ được chuyển sang trồng ngô, lúa năng xuất cao và cỏ. Hiện Bộ NNPTNT đang xây dựng chính sách cụ thể để các địa phương có vùng quy hoạch thực hiện chuyển đổi.

Bên cạnh đó, sẽ có chính chính sách khuyến khích để các doanh nghiệp sản xuất TACN tham gia vào việc phát vùng nguyên liệu, hỗ trợ họ đầu tư cho chế biến và tồn trữ sau thu hoạch nhằm ổn định nguồn cung nguyên liệu cho ngành sản xuất TACN trong nước phát triển.

Mạnh Hùng