Hợp tác Việt Nam-Italy: Còn nhiều dư địa để phát triển

Việt Nam và Italy chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 23/3/1973. Quan hệ chính trị giữa hai nước từ đầu những năm 1990 được củng cố và phát triển. Italy là nước Tây Âu đầu tiên tích cực ủng hộ việc tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU), trên các diễn đàn quốc tế lớn cũng như việc bình thường hoá quan hệ giữa Việt Nam và các tổ chức tài chính, thương mại, tiền tệ quốc tế đầu những năm 1990. Trong các cuộc tiếp xúc, lãnh đạo cấp cao Italy khẳng định quyết tâm thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, coi Việt Nam là nước ưu tiên phát triển quan hệ ở khu vực Đông Nam Á.

Ngày 21/1/2013, Việt Nam và Italy đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược nhân chuyến thăm Italy cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Italy là một trong những nước Tây Âu đầu tiên nối lại và phát triển các quan hệ hợp tác với Việt Nam sau thời kỳ ngưng đọng (những năm 1979-1989). 

Về kinh tế, trao đổi thương mại giữa hai nước tăng vượt bậc, gấp 3 lần trong vòng 10 năm qua (từ 1,5 tỷ USD năm 2009 lên hơn 4,6 tỷ USD năm 2018). Việt Nam đang là đối tác thương mại lớn nhất của Italy tại ASEAN và ngược lại, Italy là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam trong EU. 

Trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam với Italy, Việt Nam ở vị thế xuất siêu, với mức xuất siêu khá cao (năm 2010 là 158 triệu USD, năm 2015 là 1.396 triệu USD, năm 2018 là 1.130 triệu USD, 3 tháng năm 2019 là 446 triệu USD).

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Italy trong quý I/2019 có quy mô khá, chiếm gần 1,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, đứng thứ 15 trên thế giới; đáng lưu ý, Italy đứng thứ 4 trong các nước thuộc khu vực EU.

Việt Nam xuất khẩu sang Italy nhiều mặt hàng có kim ngạch lớn và tăng so với cùng kỳ năm trước, như điện thoại các loại và linh kiện, cà phê, máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng…

Hợp tác văn hóa, giáo dục, du lịch diễn ra sôi động. Số lượng sinh viên Việt Nam du học ở Italy tăng nhanh và hiện đã có trên 1.000 sinh viên theo học tại Italy dưới các hình thức khác nhau. Khoa tiếng Italy của Đại học Hà Nội ngày càng thu hút được nhiều sinh viên Việt Nam. Trong 2 năm trở lại đây cũng đã có trên 100 sinh viên Italy sang Việt Nam học tập. Năm 2018, số lượng du khách Italy đến Việt Nam lần đầu tiên đã đạt mốc 65.000 lượt khách. Đây là cầu nối, góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau, đưa hai nước xích lại gần nhau hơn, là nhân tố thúc đẩy hợp tác trên các mặt khác. 

Giao lưu nhân dân ngày càng sôi động, nhất là qua hợp tác giữa các địa phương. Ngày càng có nhiều địa phương hai nước trao đổi, kết nối đối tác, hợp tác như Bình Dương với vùng Emilia Romagna, Bà Rịa-Vũng Tàu với vùng Veneto, Hà Nội với Lazio… Lĩnh vực hợp tác đa dạng từ giáo dục đào tạo, quản lý môi trường, đô thị, thành phố thông minh đến nông nghiệp công nghệ cao…

Tuy nhiên, dư địa hợp tác trong quan hệ Việt Nam - Italy còn rất lớn và sẽ được khai thác tích cực trong thời gian tới nhờ các yếu tố. Đó là tình đoàn kết hữu nghị truyền thống giữa hai nước đã có từ những năm chiến tranh. Quyết tâm chính trị được nuôi dưỡng bởi sự quan tâm của cộng đồng người dân và lãnh đạo hai nước đã thúc đẩy quan hệ hai nước liên tục duy trì và phát triển. Quan hệ chính trị ổn định tốt đẹp góp phần tạo thuận lợi lớn cho hợp tác trên các bình diện khác. Chuyến thăm sắp tới của Thủ tướng Giuseppe Conte - chuyến thăm cấp cao nhất của lãnh đạo Italy trong vòng 5 năm trở lại đây- có ý nghĩa quan trọng trong việc tiếp nối đà phát triển đó. 

Yếu tố nữa là tiềm lực phát triển của mỗi bên rất lớn. Việt Nam- nền kinh tế đang trỗi dậy trong một khu vực kinh tế năng động- là thị trường có gần 100 triệu dân, với dân số trẻ tại châu Á và có tầng lớp trung lưu đang lớn mạnh. Việt Nam còn là cửa ngõ để các doanh nghiệp Italy tiếp cận thị trường ASEAN và các thị trường khác thông qua các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên. Italy, thành viên Nhóm các nền công nghiệp phát triển nhất thế giới (G7), là một nền kinh tế phát triển, có nhiều thế mạnh về công nghệ, máy móc, nông nghiệp, công nghiệp thực phẩm, có thể đáp ứng nhu cầu đang gia tăng của Việt Nam. Với quy mô hơn 60 triệu dân, Italy là thị trường lớn, là cửa ngõ đường biển quan trọng để đưa hàng hóa vào châu Âu. 

Nền kinh tế hai nước vừa có tính tương đồng, vừa có tính bổ trợ lẫn nhau. Kinh tế hai nước đều dựa trên các doanh nghiệp vừa và nhỏ, bổ trợ lẫn nhau về ngành hàng và sản phẩm. Do đó, nền kinh tế Italy và Việt Nam không mang tính cạnh tranh mà chỉ mang tính hợp tác. Đây là lợi thế lớn nhất trong hợp tác giữa hai nước. 

Tại các hội thảo xúc tiến hợp tác kinh tế, thương mại song phương Việt Nam-Italy vừa qua tại thành phố Parma và Piacenza (thuộc vùng Emilia-Romagna, Bắc Italy), do Đại sứ quán Việt Nam tại Italy phối hợp với Phòng Thương mại Italy-Việt Nam, Lãnh sự Danh dự Việt Nam tại Torino tổ chức, các ý kiến cho rằng, Hiệp định tự do thương mại giữa Việt Nam và EU (EVFTA) sẽ mở ra rất nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Italy, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong việc tiếp cận những thị trường mới. Một khi EVFTA có hiệu lực, có tới 99% dòng thuế sẽ được gỡ bỏ theo lộ trình, giúp mang lại cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Italy.

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Việt Nam, nhận lời mời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Italy Giuseppe Conte sẽ thăm chính thức nước Việt Nam từ ngày 5-6/6.

Được biết, theo lịch trình, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ chủ trì lễ đón chính thức Thủ tướng Giuseppe Conte tại Phủ Chủ tịch sáng ngày 5/6. Hai bên sẽ tiến hành hội đàm, ký kết các văn kiện hợp tác và có cuộc gặp gỡ báo chí ngay sau đó. Cùng ngày, Thủ tướng Giuseppe Conte sẽ có cuộc hội kiến với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.

Nhân dịp này, Thủ tướng Giuseppe Conte cũng sẽ dự phiên khai mạc Diễn đàn ASEAN-Italy vào sáng ngày 6/5. Sự kiện là cơ hội quan trọng để Italy thắt chặt quan hệ kinh tế-thương mại với Việt Nam và các nước trong khu vực ASEAN.

An Bình