Thế giới bớt lo lắng hơn về “kho vũ khí hạt nhân”

Tổng thống Nga và Mỹ đã đồng ý được một Hiệp ước START mới. Ảnh minh họa

Ngày 27/3 tại Washington, Tổng thống Mỹ Obama thông báo đã cùng Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đạt được một thỏa thuận lịch sử, cắt giảm 30% số lượng vũ khí hạt nhân hai nước đang có. Đây được coi là một sự kiện có thể làm thế giới bớt lo hơn khi biết rằng kho vũ khí hạt nhân mà thế giới đang có, có thể hủy diệt nhiều lần sự sống trên trái đất, sẽ giảm bớt.

Văn kiện này sẽ được hai nhà lãnh đạo Mỹ Barack Obama và Dmitry Medvedev ký ngày 8/4/2010 tại Praha, thủ đô CH Czech.

Hiệp ước START mới được coi là một thành công ngoại giao đáng kể trong nỗ lực của cả hai nhà lãnh đạo hai nước đã từng là đối thủ của nhau trong chiến tranh lạnh, nhằm ''khởi động lại'' quan hệ giữa Mỹ - Nga sau nhiểu trầm lắng, đặc biệt sau “cuộc chiến 5 ngày” tại Kavkaz tháng 8/2008.

Trước hết, Hiệp ước này mang tính chất lịch sử vì nó đẩy lùi nguy cơ xảy ra chiến tranh nguyên tử.

Hiện nay, Mỹ sở hữu 2.200 đầu đạn hạt nhân. Nga thì khẳng định đang nắm trong tay đến 3.000 đầu đạn hạt nhân, nhưng theo một số chuyên gia Mỹ, con số này được thổi phồng và trên thực tế, hai nước “đối địch” thời chiến tranh lạnh có số đầu đạn hạt nhân gần như ngang bằng nhau và hiện nay,  họ tập trung 96% vũ khí nguyên tử trên thế giới.

Hiệp ước START mới là nhằm ''dẫn đường cho cuộc chiến chống phổ biến hạt nhân'', như tuyên bố của Tổng thống Obama ngày 26/3. Còn Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates cũng nói, START mới không có điều kiện ràng buộc nào đối với kế hoạch phát triển và cải tiến các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ ở châu Âu hoặc ở nơi khác. Đây vẫn là vấn đề rất nhạy cảm đối với Nga và có thể ảnh hưởng đến kết quả bỏ phiếu phê chuẩn Hiệp ước tại Quốc hội mỗi nước.

Điểm thứ hai, Hiệp ước START mới củng cố thêm vị thế của Mỹ trong bối cảnh sắp diễn ra Hội nghị thượng đỉnh về an ninh hạt nhân vào giữa tháng 4/2010 tại Washington và Hội nghị xét lại Hiệp ước không phổ biến hạt nhân mà LHQ sẽ tổ chức vào tháng 5/2010.

Không những thế, Hiệp ước START mới giữa Mỹ và Nga sẽ tạo thêm áp lực lên những quốc gia đang có tham vọng trở thành cường quốc hạt nhân. Kể từ nay, những nước có tham vọng này sẽ càng khó mà cưỡng lại những đòi hỏi của quốc tế về việc kiểm tra các chương trình hạt nhân của họ. 

Về phía Nga, điểm lợi lớn nhất là về tâm lý chính trị. Dưới thời chiến tranh lạnh, thế giới chỉ có hai siêu cường là Liên Xô và Mỹ. Sau khi Liên Xô tan rã, Nga đã mất đi thế mạnh của Liên Xô cũ và trong thời kỳ Tổng thống Vladimir Putin, Nga đã nhiều lần muốn dựng lại hình ảnh của một nước Nga oai hùng như Liên Xô thuở nào.

Nhưng trong bối cảnh nhiều cường quốc đang nổi lên, có phần che lấp ảnh hưởng của Nga, như Trung Quốc, Ấn Độ, nên khi quyết định đồng ý với Mỹ ký Hiệp ước START mới, Nga đã gióng lên tiếng chuông cho thế giới hiểu rằng khi nói chuyện ổn định và hòa bình thì không thể không có mặt của Nga và chẳng có chuyện nào lớn hơn, quan trọng hơn hòa bình cả.

Nói cách khác, dù Nga ngày nay và Liên Xô trước đây có khác nhau, nhưng tầm quan trọng của nước Nga trên bàn cờ chính trị thế giới thì không khác mấy, nếu không muốn nói là không thay đổi gì nhiều. Đó là thành công mà nước Nga gặt hái được ở hiệp ước sắp ký kết với Mỹ.

Về phía Mỹ, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, với cá nhân Tổng thống Mỹ Obama thì đây là thành quả ngoại giao đi kèm với chính trị đầu tiên mà ông đạt được.

Thế giới biết số đầu đạn hạt nhân mà Mỹ và Nga đang có có sức hủy diệt vô cùng lớn, mà nếu xảy ra chiến tranh, sự sống trên trái đất sẽ bị hủy diệt. Cả Nga và Mỹ, đương nhiên không nước nào vội nghĩ đến chuyện  hủy bỏ tất cả số phi đạn đang có, nhưng mọi quốc gia đều biết là dân chúng mong chờ những dấu hiệu ổn định hơn, thanh bình hơn và việc làm của Nga và Mỹ phần nào đã đáp ứng được điều đó.

Ai cũng thấy cần xây dựng một thế giới ổn định hơn, hòa bình hơn. Ngoại trưởng Anh David Milliband nói, thế giới nên bắt nắm lấy cơ hội này để đồng loạt cắt giảm số lượng đầu đạn hạt nhân đang có và đừng tính đến chuyện chế tạo bom hạt nhân nữa.

 Nguyễn Chiến