Thúc đẩy thương mại Việt-Nga đạt mốc 15 tỷ USD

Thứ trưởng Trần Tuấn Anh. Ảnh: VGP/Linh Đan

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt-Nga lần thứ nhất, Phó Thủ tướng Việt Nam và Phó Thủ tướng LB Nga đều đánh giá kim ngạch song phương của hai bên chưa tương xứng với tiềm năng. Thứ trưởng có thể nói rõ hơn vấn đề này?

Thứ trưởng Trần Tuấn Anh: Đúng như Phó Thủ tướng Liên bang Nga Igor Ivanovich Shuvalov đánh giá, kim ngạch song phương hiện nay mới dừng ở con số 4 tỷ USD, một con số quá nhỏ bé so với tầm vóc của hai nền kinh tế, của dân số hai nước cũng như vai trò của hai nước trong mối quan hệ chính trị, thương mại, kinh tế.

LB Nga là quốc gia có tiềm lực kinh tế, tài chính và công nghệ lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực cơ khí chế tạo, năng lượng mới, khai khoáng, tự động hóa, sản xuất công nghiệp, công nghiệp môi trường, công nghiệp hỗ trợ; trong khi Việt Nam cũng là nước có những lợi thế lớn về nguồn nhân lực, tài nguyên thiên nhiên đa dạng, vị trí địa lý thuận lợi. Đặc biệt hai nước là những đối tác hiểu nhau rất rõ trong các khía cạnh về mặt địa chính trị, địa kinh tế cũng như mối quan hệ hữu nghị các cấp, đây là tiền đề quan trọng để hai bên hợp tác. Nếu những thế mạnh của hai nước được kết hợp chặt chẽ sẽ tạo ra những lợi ích to lớn cho cả hai bên.

Thứ trưởng có thể nói rõ hơn về lợi thế của Việt Nam?

Thứ trưởng Trần Tuấn Anh: Hiện nay, Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 167 nước, quan hệ thương mại với khoảng 220 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hiện có đang có hơn 15.000 dự án đang được triển khai thực hiện tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký trên 220 tỷ USD. Thời gian qua Việt Nam đã có bước khẳng định trong quá trình hội nhập sâu rộng.
 
Kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng 18%/năm, năng lực cạnh tranh của cả nền kinh tế nước ta ngày càng thể hiện rõ qua các chính sách trong quá trình thực thi.

Về cơ bản, Việt Nam đã đảm bảo được các nguồn nguyên liệu cung ứng đầy đủ cho nền kinh tế với GDP khoảng 130 tỷ USD cũng như đảm bảo nhu cầu thiết yếu cho nhân dân.

Việt Nam đã trở thành quốc gia xuất khẩu hàng hàng đầu trên thế giới đối với hàng loạt các sản phẩm gạo, cao su, cà phê, hạt điều... và nhiều lĩnh vực công nghiệp như dệt may, da giày...

Cùng với lợi thế là bề dày quan hệ và tính bổ sung mạnh mẽ về cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và LB Nga, nên chúng ta có cơ sở để khẳng định Việt Nam sẽ là một thị trường hấp dẫn đối với các doanh nghiệp và các nhà đầu tư LB Nga.

Chính phủ hai nước đã thống nhất nâng kim nghạch thương mại song phương lên 15 tỷ USD vào năm 2020. Vậy chúng ta sẽ làm những gì để đạt mục tiêu trên, thưa ông?

Thứ trưởng Trần Tuấn Anh: Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cải cách thể chế, nguồn nhân lực và đổi mới mô hình tăng trưởng. Nhiều chính sách mới đã được sửa đổi, ban hành nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho tất cả các loại hình doanh nghiệp và hỗ trợ thu nhập cho người lao động. Đặc biệt, trong đầu tư, Việt Nam đang dần điều chỉnh các lĩnh vực ưu tiên, thu hút các dự án có quy mô lớn, hàm lượng công nghệ cao. Tập trung mở các hình thức, lĩnh vực đầu tư mới thay vì hình thức truyền thống, trong đóa có việc thu hút vốn đầu tư theo hình thức hợp tác công-tư (PPP).

Ngoài ra, nhiều quy hoạch, chiến lược phát triển ngành đến 2020 và tầm nhìn đến 2030 đã được thông qua, nhằm giúp các doanh nghiệp có tầm nhìn tương đối dài hạn, qua đó xây dựng kế hoạch đầu tư, kinh doanh lâu dài trong lĩnh vực của mình.

Đơn cử như lĩnh vực dự trữ dầu thô và các sản phẩm dầu, chúng ta chủ yếu mới thực hiện dự trữ xăng dầu vì mục đích thương mại, chưa có dự trữ dầu thô. Hiện nay, Việt Nam đã xây dựng Quy hoạch phát triển hệ thống dự trữ dầu thô và các sản phẩm xăng dầu để đảm bảo tổng quy mô hệ thống dự trữ dầu mỏ đạt tối thiểu 90 ngày nhập ròng, đáp ứng tiêu chí của Tổ chức Năng lượng quốc tế (IEA), tương đương với 68 ngày nhu cầu.

Tuy nhiên, chúng ta đang gặp nhiều khó khăn vì tiềm lực tài chính hạn chế, thiếu kinh nghiệm cả về công nghệ kỹ thuật và quản lý trong việc xây dựng nhà máy lọc dầu và kho dự trữ dầu thô quốc gia

Mức tiêu thụ năng lượng thương mại của Việt Nam hiện khoảng 36 triệu tấn dầu quy đổi, trong đó nhu cầu xăng dầu vào khoảng 17 triệu tấn. Theo dự báo, tổng nhu cầu năng lượng thương mại sẽ tăng trung bình khoảng trên 7% mỗi năm trong giai đoạn 2010-2025, trong đó nhu cầu điện sẽ tăng khoảng 15% mỗi năm.

Để đáp ứng nhu cầu này, Chính phủ Việt Nam đang triển khai, thực hiện nhiều giải pháp khác nhau, bao gồm: triển khai các dự án đầu tư năng lượng theo Quy hoạch (Tổng sơ đồ VII…); thực hiện các cơ chế chính sách thích hợp để thu hút đầu tư nước ngoài: đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài; đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng, thông qua việc ưu tiên phát triển các nguồn năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối …).

Đây là những lĩnh vực mà Việt Nam luôn tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có các doanh nghiệp của Nga, tham gia.

Đặc biệt, năm 2013 là năm đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác song phương, Việt-Nga thể hiện quyết tâm hiện thực hóa mối Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện đã được các nhà lãnh đạo cấp cao hai nước đặt ra. Đó là sự kiện Việt Nam và Liên minh Hải quan (Nga, Belarus và Kazakhstan) đã khởi động phiên đàm phán đầu tiên FTA Việt Nam-Liên minh Hải quan vào cuối tháng 3/2013.

FTA mới được hình thành sẽ tạo điều kiện cho các luồng hàng hóa, dịch vụ và đầu tư của hai nước lưu thông dễ dàng hơn, giảm được chi phí giao dịch cho các doanh nghiệp, qua đó thúc đẩy tăng trưởng một cách vững chắc các hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai bên.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Linh Đan