Cấp thiết chọn giải pháp cứu biển Cửa Đại

Sạt lở nghiêm trọng hiện nay đang làm TP. Hội An mất đi bãi biển du lịch nổi tiếng

Xói lở liên

Trong những năm gần đây, do ảnh hưởng của thời tiết khắc nghiệt và biến đổi khí hậu mạnh, nên vùng bờ biển Hội An bị sạt lở nhanh chóng, đặc biệt là bãi biển Cửa Đại, nơi tập trung các khu nghỉ dưỡng lớn. Nhiều dự án khách sạn, khu nghỉ dưỡng đang xây dựng và hoạt động tại đây bị uy hiếp, một số dự án xây dựng dang dở phải bỏ hoang.

Cùng với đó, con đường ven biển của Hội An là đường Âu Cơ, trước đây bãi biển cách đường hơn 200m, thì nay tình trạng sạt lở đã khiến biển chỉ còn đường vài chục mét, sóng biển cũng đã “nuốt” nhiều bãi tắm đẹp dọc con đường này.

Do biển Cửa Đại gắn liền với Hội An - Thành phố di sản thế giới, nên việc nhanh chóng tìm ra một phương pháp khả thi nhất để chống sạt lở, cứu bãi biển Hội An là vô cùng cấp thiết.

Tại hội thảo về một số kết quả nghiên cứu ban đầu về cơ chế chống xói lở và giải pháp chống xói lở tại biển Cửa Đại, tổ chức hôm này (12/5) tại TP. Hội An, nhiều chuyên gia đánh giá, ngoài nguyên nhân khách quan như biến đổi khí hậu, thì tình trạng khai thác cát và các hồ chứa nước ở thượng nguồn đã dẫn đến thiếu hụt lượng bùn cát đổ về - đây chính là nguyên nhân chủ quan khiến biển Cửa Đại bị xói lở.

GS.TS Hitoshi Tanakan (ĐH Tohoku, Nhật Bản) cho biết: Qua nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy, hiện tượng xói lở ở Cửa Đại liên quan rất nhiều đến tình trạng thiếu hụt cát trên thượng nguồn trở xuống do tình trạng khai thác cát trên sông Vu Gia, Thu Bồn. Điều này thấy rõ nhất là xói lở ở cửa sông, chứ không  xói lở tất cả bờ biển Quảng Nam. Hiện tượng xói lở lan dần lên phía Bắc và rõ rệt hơn.

Về ngắn hạn, đối với những vị trí xói lở rất nghiêm trọng, chúng ta có thể hạn chế bằng những công trình chống xói lở. Thế nhưng, nếu áp dụng biện pháp này thì hiện tượng xói lở lại lan sang những vị trí bên cạnh. Đặc biệt là phần phía Bắc sẽ lan lên phía trên. Về lâu dài, không thể làm như thế và sẽ gây ra hệ lụy cho các vùng khác.

Do tình trạng xói lở không xuất phát từ bờ biển, mà liên quan đến hệ thống thượng nguồn: Tất cả các hồ chứa ở thượng nguồn khi xây dựng, bùn cát giữ lại rất nhiều trong hồ chứa, nên phương án tốt nhất là giải phóng bùn cát có trong hồ chứa, tăng lượng bùn cát cho thượng lưu.

Nuôi bãi kết hợp chỉnh trị là giải pháp khả thi

Những công trình chống xói lở chỉ là biện pháp tạm thời, Hội An cần áp dụng các biện pháp lâu dài, có tính mỹ thuật đối với các bãi biển du lịch

Theo PGS.TS Trần Thanh Tùng (Trường ĐH Thủy lợi), giải pháp nuôi bãi có thể ứng dụng để chống sạt ở biển Hội An.

Nuôi bãi đã được thế giới thực hiện từ năm 1930, trong đó thực hiện nhiều nhất ở châu Âu, đặc biệt ở Hà Lan.

Việt Nam chưa áp dụng phương pháp này để chống xói lở, nhưng chúng ta đã sử dụng phương pháp này để lấn biển như dự án Đa Phước, dự án lấn biển Hạ Long, dự án Kiên Long… Về mặt kỹ thuật thì Việt Nam có thể đáp ứng được, nhưng đòi hỏi kinh phí nhiều, lại không phải công trình cứng, vì sẽ mang bùn cát đổ trực tiếp lên biển.

PGS.TS Trần Thanh Tùng cho biết, tại Hội An, nếu muốn tái tạo bãi biển nhanh thì phải dùng nuôi bãi, vì chỉ có nuôi bãi mới tạo ra bãi biển nhanh. Tuy nhiên, cùng với đó phải kết hợp với các biện pháp khác, để hạn chế lượng bùn cát thất thoát khi nuôi bãi, giảm tác động lên những vị trí sạt lở.

Theo ông Tùng, tình trạng sạt lở tại Hội An rất phức tạp vì liên quan đến cửa biển, do đó, ngoài nuôi bãi phải kết hợp với phương pháp chỉnh trị Cửa Đại, nếu không, bùn cát dùng để nuôi bãi sẽ đổ ra cửa biển, gây lấp cửa biển.

GS.TS Lương Phương Hậu (Trường ĐH Xây dựng Hà Nội) cũng cho rằng: Phương pháp khôi phục lại cửa biển sạt lở thì nhiều, nhưng ứng dụng như thế nào cho hiệu quả cả về kinh tế, môi trường, mỹ quan là điều cần nghiên cứu kỹ, vì mỗi cửa sông, mỗi bãi biển có đặc thù riêng. Đặc biệt, Hội An lại là thành phố du lịch, nên cần giải pháp hướng tới cảnh quan, có tính mỹ thuật, nằm dưới mực nước để không làm mất đi vẻ đẹp của Thành phố.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch TP. Hội An cho biết, Hội An đã thử nghiệm tiến hành chống sạt lỡ bằng kè chắn sóng 1km với kinh phí hơn 50 tỷ đồng. Hiện bãi biển Hội An có 6km, nghĩa là nếu thực hiện, kinh phí sẽ trên 300 tỷ - đó là một nguồn kinh phí không hề nhỏ đối với Thành phố.

Tuy nhiên, chính quyền Hội An cũng xác định, nếu không sớm giải quyết thực trạng này, thì không chỉ bờ biển Cửa Đại sạt lở, mà biển Cẩm An và nhiều bờ biển chạy dọc theo hướng Bắc ra Đà Nẵng cũng bị uy hiếp không kém trong thời gian sắp tới.

Ngay trong buổi chiều 12/5, các chuyên gia, nhà nghiên cứu trường của Trường ĐH Thủy lợi, Trường CĐ Công nghệ, Kinh tế và Thủy lợi miền Trung và ĐH Tohoku sẽ lắp đặt một số hệ thống quan trắc để đo tốc độ sạt lở, từ đó khẳng định mức độ và lựa chọn giải pháp tốt nhất cho bãi biển Cửa Đại.

Lưu Hương