Lập "hàng rào" phòng chống dịch cho vật nuôi

Việt Nam cần xây dựng một cơ chế phối hợp tiếp cận mang tính chiến lược phù hợp với kế hoạch và lộ trình hành động của “Một sức khoẻ". Ảnh minh họa

Không những vậy, hiện tượng dịch bệnh lây lan từ vật nuôi sang người đang có dấu hiệu gia tăng, khiến các nhà quản lý đứng trước thách thức kiểm soát dịch bệnh trên vật nuôi phải bao gồm cả phòng vệ cho sức khỏe con người.

Dịch bệnh “đến hẹn lại lên”

Chi cục Thú y tỉnh Cà Mau ngày 30/1 vừa qua đã phát hiện 1 hộ chăn nuôi gia cầm tại xã Khánh Hội (huyện U Minh) có gia cầm mắc cúm A/H5N1. Số gia cầm chết là 260 con, trong tổng đàn 824 con gồm 675 gà và 149 vịt…

Như vậy, sau một thời gian khá dài được kiểm soát, dịch cúm gia cầm đã quay trở lại vào đúng thời điểm "nóng", trong khi dịch lở mồm long móng tại tỉnh Bắc Kạn cũng chưa qua 21 ngày. Điều này cho thấy, sự lưu hành của virus cúm gia cầm và lở mồm long móng trong môi trường là rất đáng lo ngại.

Trước đó, kết quả giám sát chủ động của cơ quan thú y trong năm 2014 cũng cho thấy 4,13% mẫu xét nghiệm vịt khỏe mạnh có mang trùng virus cúm A/H5N1.

Trong năm qua, nhiều chủng virus cúm gia cầm nguy hiểm đã xuất hiện và gây bệnh tại nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ khiến cho hàng triệu con gia cầm lây nhiễm bệnh phải tiêu hủy tại nhiều nước, trong đó có những quốc gia giáp biên giới Việt Nam như Trung Quốc, Lào, Camphuchia.

Gần đây, chủng virus cúm A/H7N9 có dấu hiệu gia tăng và liên tục gây bệnh trên người tại Trung Quốc. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây lan dịch bệnh khi mà hoạt động buôn bán, vận chuyển gia cầm qua biên giới vào Việt Nam thường có xu hướng gia tăng vào thời điểm cuối năm.

Ông Phạm Văn Đông - Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) cho biết, dự báo trong năm 2015, các ổ dịch sẽ vẫn phát ra rải rác tại một số địa bàn có nguy cơ cao, đặc biệt khu vực nuôi nhiều thủy cầm hay xung quanh chợ buôn bán gia cầm sống và các khu vực có ổ dịch cũ. Thêm vào đó, việc xuất hiện chủng virus cúm A/H5N6 cùng với khả năng xâm nhập của các chủng virus cúm mới từ biên giới phía Bắc vào Việt Nam sẽ làm cho tình hình dịch bệnh phức tạp hơn.

Theo Bộ NN&PTNT, các địa phương cần chủ động xây dựng vùng an toàn dịch bệnh, khuyến khích và hỗ trợ các trang trại chăn nuôi đẩy mạnh xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám nhận định, thời điểm giáp Tết Nguyên đán, tình hình buôn lậu sẽ diễn biến phức tạp, bởi vậy công tác kiểm soát, phòng chống dịch bệnh không được chủ quan. Ông Tám đề nghị, Cục Thú y tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra tuyến cơ sở nhằm chấn chỉnh kịp thời tình trạng lơ là, chủ quan trong phòng chống dịch bệnh.

Chống dịch từ vật nuôi sang người

Không chỉ chống dịch bệnh cho vật nuôi, hiện tượng dịch bệnh lây lan từ vật nuôi sang người đang khiến những nhà quản lý đứng trước thách thức kiểm soát dịch bệnh trên vật nuôi phải bao gồm cả phòng vệ cho sức khỏe con người.

Gần đây, Việt Nam bắt đầu tiếp cận với phương pháp quản lý “Một sức khỏe”. Đây là phương pháp tiếp cận lồng ghép, đòi hỏi sự hợp tác trao đổi thông tin đa ngành, đa lĩnh vực để giải quyết những dịch bệnh phát sinh do sự tương tác giữa động vật, người và hệ sinh thái. Sự tương tác này được xác định theo chiều hướng có thể đe dọa tới sức khỏe con người và động vật.

Bà Pratibha Mehta, Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cho biết: Kinh nghiệm quốc tế cho thấy rằng kết quả bền vững của “Một sức khoẻ” đòi hỏi cách tiếp cận đa ngành, không chỉ trong lĩnh vực bảo vệ sức khỏe con người và động vật, mà nó phải bao gồm cả các đối tác khác trong việc quản lý tài nguyên thiên nhiên, sức khoẻ hệ sinh thái, và các bộ, ban, ngành liên quan đến quy hoạch phát triển.

Cho đến nay, Việt Nam đã có những tiến bộ rõ rệt, nhưng vẫn cần xây dựng một cơ chế phối hợp tiếp cận mang tính chiến lược phù hợp với kế hoạch và lộ trình hành động của “Một sức khoẻ".

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết: Phương pháp “Một sức khoẻ" được áp dụng trong Chương trình phối hợp hành động quốc gia phòng chống cúm gia cầm, dự phòng đại dịch và các bệnh truyền nhiễm mới nổi giai đoạn 2011-2015; đồng thời cũng được áp dụng trong phòng chống các bệnh lây truyền như SARS, cúm gia cầm độc lực cao H5N1, H7N9, bệnh dại và Ebola tại Việt Nam.

Việt Nam đã triển khai tích cực, hiệu quả các hoạt động phối hợp liên ngành như thành lập các ban chỉ đạo, ban hành Thông tư liên Bộ 16/2013/TTLT-BYT-BNN&PTNT giữa Bộ Y tế và Bộ NN&PTNT về hướng dẫn phối hợp phòng chống bệnh lây truyền từ động vật sang người.

Theo đánh giá của Liên Hợp Quốc, với kinh nghiệm của mình trong việc ứng phó với dịch SARS và cúm gia cầm, Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trong khu vực áp dụng cách tiếp cận phương pháp tiếp cận “Một sức khoẻ”.

Thông qua sáng kiến “Một sức khoẻ”, Liên Hợp Quốc tại Việt Nam sẽ thúc đẩy các cơ chế điều phối quốc gia giữa các lĩnh vực sức khỏe con người và sức khỏe động vật.

Đỗ Hương