Nông thôn mới kiểu mẫu không phải cho đẹp để ngắm

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP/Thành Chung

Sáng 28/9, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia và lãnh đạo một số bộ, ban ngành Trung ương tới dự Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2010- 2019.

Hai chiều “cao” và “thấp” của nông thôn mới Hà Tĩnh

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết thực hiện chủ trương của Chính phủ, các tỉnh, thành và khu vực trên cả nước đã tiến hành tổng kết 10 năm việc thực hiện chương trình này sớm hơn 1 năm so với kế hoạch nhằm kịp thời đúc kết các giải pháp để thực hiện hiệu quả ngay trong giai đoạn 2021- 2025.

“Vào đầu nhiệm kỳ này, Chính phủ và các địa phương đã mất gần 2 năm để cụ thể hóa Nghị quyết của Quốc hội về hoàn thiện bộ tiêu chí nông thôn mới (NTM) và tiêu chí giảm nghèo đa chiều. Do đó, phong trào xây dựng nông thôn mới có dấu hiệu chững lại trong năm 2016- 2017. Không muốn lặp lại tình trạng cũ, để thúc đẩy hiệu quả, thực chất hơn nữa xây dựng NTM khi bước vào giai đoạn 2021- 2025, chúng ta cần tổng kết sớm để tính toán điều chỉnh và ban hành chính sách mới từ bây giờ”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu rõ.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhìn nhận quá trình xây dựng NTM ở Hà Tĩnh có nhiều điểm nổi bật, cả ở chiều “thấp” và “cao”.

Theo đó, chiều “thấp” là xuất phát điểm thực hiện chương trình thấp so với cả nước và gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện. Năm 2010, số tiêu chí NTM của tỉnh bình quân là 3,5 tiêu chí/xã (cả nước là 4,7), không có xã nào có trên 10 tiêu chí và có nhiều xã không có tiêu chí.

Thu nhập bình quân người dân nông thôn thấp, chỉ đạt hơn 8 triệu đồng/người/năm (cả nước là 12 triệu đồng). Trong khi đó, tỉnh Hà Tĩnh liên tục gặp nhiều khó khăn vì thiên tai, bão lũ và cả sự cố môi trường biển tác động tới sinh kế của người dân.

Điểm nổi bật “cao” mà Phó Thủ tướng nhận thấy ở Hà Tĩnh là: “Khát vọng cháy bỏng, quyết tâm rất cao trong thực hiện tâm nguyện Bác Hồ khi về thăm tỉnh cách đây hơn 60 năm khi Bác nói phải làm sao cho Hà Tĩnh nổi bật lên.

Cụ thể, Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh đã nhanh chóng ban hành Nghị quyết để triển khai thực hiện Nghị quyết số 26 của Trung ương Đảng khoá IX về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, trong đó tập trung thực hiện chương trình xây dựng NTM. Lãnh đạo cấp uỷ, chính quyền của tỉnh và các cấp chủ động phân công nhiệm vụ, trực tiếp bắt tay chỉ đạo và thực hiện chương trình.

Nhờ đó, từ không có xã nào đạt 10 tiêu chí nông thôn mới thì đến tháng 9/2019, Hà Tĩnh có 173 xã đạt chuẩn 19 tiêu chí (chiếm 75,5% tổng số xã). Từ mức bình quân 3,5 tiêu chí/xã đã đạt 18,3 tiêu chí, dự kiến đến cuối năm 2019 đạt 18,9 tiêu chí (tăng 15,4 tiêu chí so với năm 2010), Hà Tĩnh phấn đấu không còn xã dưới 12 tiêu chí (chỉ tiêu đến năm 2020 của Trung ương không còn xã dưới 5 tiêu chí).

Đặc biệt, mô hình khu dân cư kiểu mẫu trở thành một “đặc sản” của Hà Tĩnh trong cải tạo cảnh quan, khôi phục và giữ gìn văn hoá truyền thống, từng bước phát triển kinh tế vườn, hộ gia đình với chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp, du lịch...

Hà Tĩnh cần xây dựng nhiều mô hình nông thôn mới

Chúc mừng thành công của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Hà Tĩnh nhưng Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng chỉ ra nhiều hạn chế của Hà Tĩnh là sản xuất nông nghiệp còn nhỏ lẻ, sản phẩm OCOP còn ít, việc kết nối với doanh nghiệp còn yếu, xử lý chất thải còn bất cập, sinh kế của người dân chưa bền vững nếu gặp thiên tai, hiệu quả hoạt động của hợp tác xã thấp hơn bình quân chung của cả nước,...

Trước mục tiêu đặt ra của Hà Tĩnh đạt chuẩn NTM trong giai đoạn 2021-2025 và tới năm 2025 có 100% số xã đã đạt chuẩn nâng cấp, cập nhập các tiêu chí theo chuẩn mới, 30% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 10% xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu,… Phó Thủ tướng đánh giá đây là mục tiêu cao nhưng tin tưởng Hà Tĩnh sẽ đạt được với cách làm bài bản cùng quyết tâm cao.

Do vậy, Phó Thủ tướng yêu cầu tỉnh quán triệt tinh thần Nghị quyết 26 của Trung ương, coi tam nông là vấn đề chiến lược, xây dựng NTM là căn bản, phát triển toàn diện, hiện đại hóa nông nghiệp là then chốt, vai trò của người nông dân là chủ thể.

“Dân biết, dân bàn, dân kiểm tra và dân thụ hưởng. Người dân được thụ hưởng là đích cuối cùng của chương trình và coi trọng sự hài lòng của người dân về vật chất và tinh thần”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Hà Tĩnh rà soát, xem xét lại quy hoạch NMT gắn với quy hoạch cấp tỉnh, vùng và toàn quốc, trong đó có việc sắp xếp lại thôn, xã và cả cấp huyện; gắn xây dựng NTM với đô thị hóa và kết nối với đô thị, với cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã và ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, sản xuất, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thăm gian hàng trưng bày các sản phẩm địa phương, Phó Thủ tướng truy xuất nguồn gốc qua điện thoại di động. Ảnh: VGP/Thành Chung

Phó Thủ tướng cũng lưu ý Hà Tĩnh tiếp tục phát triển giao thông nông thôn, nhất là giao thông nội đồng sử dụng kết cấu bê tông đúc sẵn theo kinh nghiệm của tỉnh Tuyên Quang nhằm tránh thiệt hại sau lũ; gợi ý cho tỉnh tránh bê tông hoá đường nông thôn mà linh hoạt sử dụng vật liệu cứng hóa, phù hợp với phong tục, truyền thống của mỗi vùng quê.

Về huy động nguồn lực, Phó Thủ tướng nhắc lại yêu cầu không huy động quá sức dân mà chú trọng phát triển kinh tế nông thôn để tăng thêm thu nhập của người dân, xây dựng các mô hình NTM gắn với đô thị ven đô, mô hình NTM văn hóa, mô hình NTM gắn với OCOP, du lịch, mô hình NTM trên nền tảng quản lý tài nguyên ven biển và thích ứng khí hậu, mô hình NTM có vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn gắn với chuỗi giá trị, công nghệ cao.

Bày tỏ đồng tình với nhiều ý kiến phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng nhấn mạnh NTM kiểu mẫu, mô hình vườn mẫu ở Hà Tĩnh không phải chỉ làm cho đẹp để ngắm mà phải có “sức sống” của sản xuất, lưu giữ được các giá trị văn hoá đặc trưng và chan hoà tình làng nghĩa xóm.

“Chúng tôi tin tưởng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Tĩnh đoàn kết sáng tạo, phát huy nội lực xây dựng NTM kết nối với đô thị, hạ tầng từng bước hiện đại, kinh tế - xã hội phát triển, môi trường cải thiện, giữ vững an ninh chính trị, đời sống vật chất tinh thần của người dân nâng cao, nhiều vùng quê thành nơi đáng sống, trở thành tỉnh NTM và đóng góp vào sự nghiệp xây dựng tam nông của cả nước”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nói.

Thành Chung