Giáo dục trung học: Chủ động ứng phó các tình huống, bảo đảm an toàn và chất lượng

Hội nghị tổng kết năm học 2020-2021 và triển khai nhiệm vụ năm học 2021-2022 đối với giáo dục trung học

Trong 2 ngày (12, 13/8), Bộ GD&ĐT tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2020-2021 và triển khai nhiệm vụ năm học 2021-2022 đối với giáo dục trung học. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến với một điểm cầu tại Bộ GD&ĐT, 63 điểm cầu Sở GD&ĐT, hơn 700 điểm cầu Phòng GD&ĐT và khoảng 2.000 điểm cầu trường THPT. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn và Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ chủ trì Hội nghị.

Nâng tổng tỉ lệ “chuẩn hoá” đội ngũ giáo viên

Năm học 2020-2021, cả nước có 8.257.154 học sinh trung học, trong đó cấp THCS là 5.743.171 và THPT là 2.513.983 em. Quy mô học sinh tương đối ổn định so với năm học 2019-2020.

Tham gia giảng dạy cho số lượng học sinh này là 522.320 cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên; trong đó, cấp THCS là 358.501, cấp THPT là 163.819. Đội ngũ này, so với năm học trước, có sự tăng về số lượng và tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn, trên chuẩn (tăng lần lượt 2,8 và 0,8%, nâng tổng tỉ lệ “chuẩn hoá” cho đội ngũ giáo viên của hai cấp học lên mức 82,4% và 99,78%).

Tiếp tục quy hoạch mạng lưới trường, lớp, dồn các điểm trường lẻ, sáp nhập cơ sở giáo dục có quy mô nhỏ phù hợp với đặc thù từng địa bàn dân cư, cả nước hiện nay có 10.644 trường THCS với 151.505 lớp, trong đó 60,11% số trường đạt chuẩn quốc gia và 52,44% số trường đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục. Cấp THPT có 2.543 trường với 59.686 lớp, trong đó 45,33% số trường đạt chuẩn quốc gia và 40,22% số trường đạt chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục.

Bộ GD&ĐT đánh giá, tổng quan năm học 2020-2021, mạng lưới trường, lớp và hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết dạy học cơ bản đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh và yêu cầu phổ cập giáo dục THCS. Chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục trung học được nâng lên và chuẩn hóa.

Giữ ổn định chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn

Năm học 2020-2021, các cơ sở giáo dục trung học tiếp tục thực hiện hiệu quả việc xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường, đổi mới phương pháp dạy học/kiểm tra đánh giá, đổi mới quản trị nhà trường theo hướng dẫn của công văn 4612/BGDĐT-GDTrH (ngày 03/10/2017).

Theo đó, các nhà trường đã chủ động xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện dạy học thực tế của cơ sở; điều chỉnh, tăng thời gian thực hành và vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh.

Việc sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học trong các nhà trường đã trở thành hoạt động thường xuyên, qua đó, nhiều bài học/chủ đề minh họa qua sinh hoạt chuyên môn đã được xây dựng và tổ chức dạy học. Đến nay, số bài học/chủ đề minh họa thực hiện trong sinh hoạt chuyên môn cấp THCS là 193.528 bài (tỉ lệ 18,3 bài /trường), cấp THPT là 75.783 bài (29,01 bài/trường).

Bộ GD&ĐT cho biết, trong bối cảnh phải ứng phó với dịch COVID-19, ngành giáo dục nói chung và giáo dục trung học nói riêng đã chủ động, kịp thời điều chỉnh kế hoạch năm học, vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học, tinh giản chương trình giáo dục phổ thông học kỳ II, điều chỉnh quy định đánh giá cuối năm học. Các cơ sở giáo dục trung học đã tổ chức dạy học qua internet, trên truyền hình phù hợp với điều kiện triển khai của nhà trường, giúp cho việc tiếp tục thực hiện chương trình trong thời gian phải tạm dừng đến trường vì dịch COVID-19. Cũng nhờ đó, chất lượng giáo dục đại trà được giữ vững trước ảnh hưởng rất lớn của dịch bệnh, nhất là trong những tháng cuối năm học 2020-2021 vừa qua.

Giáo dục mũi nhọn cũng đạt được kết quả tích cực. Điều này thể hiện qua kết quả học sinh tham gia các kỳ thi khu vực và quốc tế. Cụ thể, mùa Olympic khu vực và quốc tế năm 2021, Việt Nam có 37 lượt học sinh tham gia dự thi thì cả 37 em đều đoạt giải với: 12 Huy chương Vàng, 13 Huy chương Bạc, 10 Huy chương Đồng và 2 Bằng khen. Tại Hội thi Khoa học kỹ thuật quốc tế (ISEF), một dự án của học sinh Việt Nam đã đạt giải Ba - giải chính thức của Hội thi và 2 dự án đoạt 3 giải Đặc biệt do các hiệp hội và tổ chức khoa học-công nghệ và doanh nghiệp trao tặng.

Chuẩn bị triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 bắt đầu áp dụng từ năm học 2021-2022 đối với lớp 6 cấp THCS, các địa phương, cơ sở giáo dục đã ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, chủ động khắc phục khó khăn để triển khai công tác bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên.

Từ các sách giáo khoa lớp 6 biên soạn theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt, 63 tỉnh, thành phố đã tổ chức lựa chọn sách theo quy định của Thông tư số 25. Kết quả, tại mỗi tỉnh, thành phố, mỗi môn học/hoạt động giáo dục được chọn từ 1-5 bộ sách, trong đó tỉ lệ chọn 1 bộ/môn học khoảng 50%; 2 bộ/môn học khoảng 30%. 

Bảo đảm trường học an toàn và nâng cao chất lượng giáo dục

Bộ GD&ĐT cho hay, bên cạnh kết quả đạt được, giáo dục trung học năm 2020-2021vẫn còn một số hạn chế, như: Chất lượng giáo dục còn chưa đồng đều giữ các vùng, miền; còn tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ tại một số vùng khó khăn, vùng sâu, vùng sa, vùng có nhiều khu công nghiệp, đặc biệt ở các môn học đặc thù như: Mỹ thuật, Âm nhạc, Tin học, Công nghệ, Trải nghiệm-Hướng nghiệp; tỉ lệ giáo viên/học sinh tại một số địa phương chưa bảo đảm; vẫn còn một số giáo viên chưa chú trọng đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá; công tác giáo dục hướng nghiệp chưa đạt được mục tiêu đã đề ra.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, dạy học và kiểm tra, đánh giá còn hạn chế ở một số nơi do hạ tầng và trang thiết bị còn thiếu, chưa đồng bộ. Việc lựa chọn sách giáo khoa và đăng ký mua sách giáo khoa tại một số địa phương còn thực hiện chậm so với thời gian quy định, làm ảnh hưởng đến công tác in ấn, phát hành sách tới tay học sinh.

Năm học 2021-2022 được xác định vẫn sẽ diễn ra trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp. Do đó, nhiệm vụ đầu tiên mà giáo dục trung học đề ra cho năm học mới này là thực hiện tốt mục tiêu phòng, chống dịch COVID-19, bảo đảm trường học an toàn và nâng cao chất lượng giáo dục. Việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch năm học được đặt mục tiêu phải linh hoạt, chủ động ứng phó với các tình huống diễn biến khó lường, bất thường của thiên tai, dịch bệnh.

Năm học này, cấp THCS sẽ lần đầu tiên thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông đối với lớp 6. Do đó, nhiệm vụ quan trọng được đề ra là triển khai hiệu quả chương trình này và chuẩn bị các điều kiện để thực hiện tiếp Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với lớp 7, lớp 10 cho năm học tiếp theo.

Việc phát triển đội ngũ nhà giáo; quy mô trường lớp, thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục THCS và chất lượng giáo dục trung học; tiếp tục đẩy mạnh đổi mới cơ chế quản lý, quản trị trường học; thực hiện kỷ cương, nền nếp, chất lượng và hiệu quả giáo dục trong các cơ sở giáo dục trung học... cũng là các nhiệm vụ được giáo dục trung học đề ra cho năm học 2021-2022.

Tại Hội nghị, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn yêu cầu các Sở GD&ĐT, nhà trường cần triển khai chương trình phù hợp để đánh giá đúng, thực chất việc học. Trong dạy và học, cần quan tâm đến thực tiễn, trải nghiệm; chú ý đến việc tự học. Đối với Ngữ văn, cần chấm dứt học theo văn mẫu, bài mẫu, triệt tiêu sự sáng tạo của thầy và trò.

Bộ trưởng yêu cầu các Sở GD&ĐT cần chăm lo cho đội ngũ nhà giáo, chia sẻ với cha mẹ học sinh, các em học sinh và những trường hợp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Đồng thời, triển khai các hỗ trợ cho học sinh trong điều kiện học trực tuyến để các em có thể khắc phục được khó khăn về vật chất, tâm lý.

Với việc thực hiện mục tiêu quan trọng của năm học, Bộ trưởng lưu ý trong lựa chọn sách giáo khoa, địa phương cần lắng nghe tiếng nói của các chuyên gia. Khi triển khai, căn cứ cốt lõi là chương trình, sách giáo khoa chỉ là tài liệu, công cụ. Ngoài ra, cần củng cố thư viện để hỗ trợ học liệu, sách giáo khoa cho học sinh.

Nhật Nam