"Tầm nhìn 30 năm, cần 2 sân bay Long Thành nữa"

TS. Lê Thẩm Dương

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thông qua Báo cáo đầu tư Dự  án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Thủ tướng cũng giao Bí thư Ban cán sự đảng Bộ Giao thông vận tải thừa ủy quyền Bí thư Ban cán sự đảng Chính phủ, thay mặt Ban cán sự đảng Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị xem xét quyết định chủ trương đầu tư Dự án. Tuy nhiên, hiện dư luận vẫn còn những ý kiến về sự cần thiết, kinh phí đầu tư...

Cần xem lại bài học trong quá khứ

Về vấn đề này, TS. Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Quản trị Kinh doanh (Trường Đại học Ngân hàng TPHCM) nêu quan điểm: Chúng ta đang nói quá nhiều đến những tốn kém, khó khăn trước mắt mà thiếu cái nhìn có tính dài hơi, cái nhìn có tầm chiến lược, quên đi cả những bài học trong quá khứ.

Thế giới đã có rất nhiều bài học, tuy nhiên ở ngay trong nước thôi, có lẽ không bài học nào rõ và cụ thể như quyết định xây dựng đường dây 500 kv Bắc-Nam vào đầu những năm 1990 của nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt, người đứng đầu Chính phủ bấy giờ. Đây thực sự là một quyết định thể hiện tầm nhìn chiến lược, một quyết sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước.

TS. Lê Thẩm Dương dẫn chứng để so sánh: “Khi nước ta vừa bắt đầu công cuộc đổi mới, miền Nam thiếu điện trầm trọng cho sản xuất. Tốc độ tăng trưởng công nghiệp những năm 1990 khoảng 15% đã kéo theo nhu cầu tiêu thụ điện năng cũng rất cao, từ hơn 10% lên đến hơn 20% vào năm 1995. Trong bối cảnh tương tự, hiện nay, có nhiều ý kiến không ủng hộ thì đây là quyết định rất dũng cảm và vô cùng đúng đắn”.

Mọi thứ đều có nhược điểm, nếu cứ bàn mãi thì sẽ chẳng có gì đáng làm cả, sẽ bỏ lỡ thời cơ và phải trả giá bằng sự phát triển. Thận trọng là làm sao cho hiệu quả chứ không phải không nên làm. “Đứng trên phương diện tổng thể, sân bay Long Thành mình phải làm. Nếu tầm nghĩ 10 năm thì còn bàn, chứ 20 năm thì nên, còn 30 năm thì phải thêm 2 cái Long Thành nữa”, TS. Lê Thẩm Dương cho biết.

Theo TS. Lê Thẩm Dương, chưa nói đến trung chuyển khu vực, chỉ trong nước thôi cũng rất cần phải có một sân bay có tầm, vì hầu hết các sân bay trong nước đều có công suất nhỏ. Đó là chưa nói đến sự quá tải của Tân Sơn Nhất, nếu không xây sân bay Long Thành thì sẽ giải quyết như thế nào? Mở rộng thì chi phí cũng không kém mà lại vẫn chắp vá, trong khi tốc độ tăng trưởng lượng khách đang rất nhanh, trên 15%/năm.

Cũng cần nói thêm, hiện nay số lượng sân bay của Việt Nam không nhiều, theo quy hoạch của ngành giao thông thì vào khoảng 26 sân bay. Nếu nhìn ra các nước xung quanh mới thấy hạ tầng hàng không của ta còn rất kém. Các nước khu vực có mật độ cảng hàng không cao hơn Việt Nam nhiều. Malaysia chỉ có chưa đến 30 triệu dân mà có tới 37 sân bay; Thái Lan cũng có tới 34 sân bay; hay như Philippines, mặc dù có số dân đông hơn không nhiều nhưng cũng có tới 46 sân bay...

Quan trọng là sử dụng đồng vốn hiệu quả

Vấn đề nguồn vốn đầu tư, TS. Lê Thẩm Dương cho rằng, có thể dùng quỹ đất của sân bay Tân Sơn Nhất chuyển thành vốn để xây dựng sân bay Long Thành. Hoặc là vay nợ để xây cũng không sao, quan trọng là sử dụng đồng vốn hiệu quả.

Một thời gian, thực sự là khâu quy hoạch, khâu quyết định đầu tư, khâu kiểm soát chi không tốt nên dẫn đến hệ quả người dân hay đặt nghi ngờ tính hiệu quả trong đầu tư công. Thậm chí, có nơi còn vay để xây trụ sở, vay để xây chợ nhưng không ai đến họp, bê tông không đổ vào công trình mà đổ vào “dạ dày”, tất cả đều do khâu lựa chọn đầu tư, khâu kiểm soát kém thôi.

Còn với sân bay Long Thành, đây là công trình hạ tầng chiến lược. Vấn đề là sử dụng tiền đầu tư như thế nào để tránh thất thoát. Nên vay dài, tương ứng với xây dựng và khai thác thì tự thân hoạt động của “nó” sẽ trả.

Ví dụ từ Singapore, sân bay đang hoạt động hiệu quả, họ dám cắt ra để xây nhà rồi mở rộng thêm mấy lần sang phía khác. Vậy thì hiệu quả cần nhìn ở góc độ nào. Hiệu quả xã hội, hiệu quả lâu dài, hay chỉ tính rằng lớn như thế thì sợ không đủ tiền trả?

Đối với những ý kiến không ủng hộ vay để xây sân bay Long Thành do nợ công cao, theo TS. Lê Thẩm Dương, không chỉ vay để xây sân bay Long Thành mà vay để trả nợ khác cũng cần ủng hộ. Ông cho rằng, ý kiến không đồng tình một phần là họ không hiểu khái niệm quản trị rủi ro, không phải là tìm cách làm giảm rủi ro xuống, “rủi ro là nguồn gốc của lợi nhuận. Bản chất của hành vi đầu tư là bỏ tiền ra mua rủi ro”, cho nên nhiệm vụ của quản trị rủi ro là nâng khối rủi ro tăng lên nhưng giảm xác suất rủi ro xuống.

Vấn đề còn lại - như đánh giá của Thủ tướng trong Thông điệp đầu năm: Trình độ quản trị quốc gia của chúng ta còn yếu. Do vậy, để đất nước phát triển, việc cần làm hiện nay là phải nâng trình độ quản trị của từng cấp, từng ngành, từng doanh nghiệp lên.

“Những lúc như thế này, phải cắt giảm chi quyết liệt, nhưng đồng thời cần vay thì vay quyết liệt. Mình vay nợ, nếu đồng vốn mình sử dụng tốt, chỉ cần đừng thất thoát, đưa đúng địa điểm, cùng với quản trị tốt thì không bao giờ phải lo đến vỡ nợ công cả”, TS. Lê Thẩm Dương khẳng định.

Mạnh Hùng