Bộ Tài chính: Xăng dầu được điều hành minh bạch

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính). Ảnh: VGP/Huy Thắng

Trả lời báo chí ngày 25/11, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) đã khẳng định như vậy về quan điểm điều hành giá xăng dầu của Liên Bộ Tài chính-Công Thương.

Ông có thể cho biết nguyên tắc điều hành giá bán xăng dầu trong nước hiện nay được thực hiện như thế nào?

Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn: Giá xăng dầu hiện nay đang được điều hành theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu (gọi tắt là Nghị định số 84/2009/NĐ-CP) với nguyên tắc cơ bản là: "Giá bán xăng dầu được thực hiện theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước". Theo đó, thương nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối được quy định giá bán xăng dầu trong biên độ giới hạn nhất định, theo quy trình và nguyên tắc quy định. Nhà nước thực hiện giám sát, kiểm soát và điều tiết giá xăng dầu thông qua việc quy định công thức tính giá cơ sở, thời gian tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá để các doanh nghiệp có căn cứ tính toán và đăng ký mức giá với cơ quan Nhà nước.

Ở nước ta, xăng dầu tiêu thụ trong nước chủ yếu phải nhập khẩu (khoảng 70%), nên giá xăng dầu trong nước phụ thuộc vào biến động giá xăng dầu thế giới, trực tiếp là sự biến động của giá xăng, dầu thành phẩm.

Việc xây dựng giá cơ sở quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP làm căn cứ để điều hành giá bán xăng dầu trong nước trong từng thời kỳ. Giá cơ sở được xác định là mức giá mang tính trung bình tiên tiến để điều hành, xem xét mức độ chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán hiện hành, từ đó tiến hành xử lý mức giá cụ thể và áp dụng các biện pháp bình ổn giá. Mức giá cơ sở được tính bình quân 30 ngày (phù hợp số ngày dự trữ lưu thông) có thể trùng, có thể cao hơn và cũng có thể thấp hơn giá vốn thực tế tại từng thời điểm của doanh nghiệp. Liên Bộ Tài chính-Công Thương không quyết định giá bán cụ thể của từng doanh nghiệp, mà chỉ tính toán và đưa ra mức tăng giá tối đa (đối với trường hợp tăng giá) và mức giảm tối thiểu (đối với trường hợp giảm giá).

Việc quy định như vậy sẽ có tác dụng tích cực tác động đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vì: Sẽ khuyến khích doanh nghiệp lựa chọn bạn hàng, thời cơ giá nhập tốt, tổ chức mạng lưới kinh doanh hợp lý, tiết kiệm chi phí... để có giá vốn thực tế thấp hơn giá cơ sở thì có thể sẽ có lợi nhuận cao hơn mức lợi nhuận định mức quy định (300 đồng/lít, kg). Ngược lại cũng sẽ tạo ra sức ép đối với các doanh nghiệp nếu nhập với giá cao, kinh doanh chưa hợp lý... có giá vốn cao hơn giá cơ sở thì lợi nhuận sẽ thấp hơn lợi nhuận định mức, thậm chí không có lợi nhuận, bị lỗ.

Hiện nay, có ý kiến cho rằng việc điều hành giá xăng dầu trong nước tại một số thời điểm chưa sát diễn biến giá xăng dầu thế giới. Xin ông cho bình luận về ý kiến này?

Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn: Như phân tích ở trên, việc điều hành giá xăng dầu trong nước phải căn cứ vào giá cơ sở (công thức tính, chu kỳ tính giá, tần suất điều chỉnh giá), do vậy vừa qua, mặc dù giá xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp nhưng giá xăng dầu trong nước đã không phải điều chỉnh tăng, hoặc tăng ở mức độ kiềm chế. Thay vào đó, Nhà nước bình ổn giá thông qua các công cụ tài chính (sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, việc điều hành thuế, điều chỉnh lợi nhuận định mức trong cơ cấu giá cơ sở) nhằm giữ ổn định, không tăng giá hoặc không để giá tăng quá cao, gây tác động bất lợi đến phát triển kinh tế-xã hội.

Tôi ví dụ như trong dịp điều hành ngày 26/2/2013, nếu tính đúng, tính đủ theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP thì giá xăng dầu trong nước đã phải điều chỉnh tăng để bù đắp phần chênh lệch khi giá cơ sở cao hơn giá bán hiện hành ở mức tương ứng khá cao: Xăng tăng 2.300 đồng/lít; dầu diesel tăng 1.150 đồng/lít; dầu hỏa tăng 1.500 đồng/lít; dầu mazut tăng 1.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, tại thời điểm này, để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát sau dịp Tết Nguyên đán, Liên Bộ đã yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối không tăng giá xăng dầu trong nước, thay vào đó là sử dụng Quỹ BOG ở mức xăng: 2.000 đồng/lít; dầu diesel: 800 đồng/lít; dầu hỏa: 1.150 đồng/lít; dầu mazut: 650 đồng/kg và các doanh nghiệp phải chia sẻ bằng việc cắt giảm lợi nhuận định mức trong cơ cấu giá cơ sở (300 đồng/lít, kg).

Đến cuối tháng 3/2013, trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới tiếp tục tăng cao, số dư Quỹ BOG không còn, bên cạnh đó tình trạng buôn lậu xăng dầu qua biên giới tăng cao do giá xăng dầu trong nước chênh lệch lớn với giá xăng dầu các nước có chung đường biên giới, Liên Bộ Tài chính-Công Thương đã chủ động yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối ngừng sử dụng Quỹ BOG, rà soát phương án giá và điều chỉnh giá bán xăng dầu trong nước phù hợp.

Xin ông cho biết quan điểm định hướng điều hành giá xăng dầu trong thời gian tới?

Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn: Trong thời gian tới, Liên Bộ Tài chính-Công Thương tiếp tục kiên trì thực hiện điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường có quản lý của Nhà nước: Kiên trì thực hiện nhất quán chủ trương điều hành kinh doanh xăng dầu theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo đúng các nguyên tắc, quy định của Nghị định số 84/2009/NĐ-CP và các văn bản của Chính phủ sửa đổi bổ sung (nếu có).

Việc điều hành giá có tăng, có giảm tùy theo diễn biến của tình hình thị trường thế giới, tuy nhiên để bình ổn giá xăng dầu trong nước, rất cần chủ động, linh hoạt điều hành đồng bộ các biện pháp về giá và Quỹ Bình ổn giá. Trong một số trường hợp, có thể điều chỉnh lợi nhuận định mức của doanh nghiệp trong cơ cấu giá cơ sở nhằm góp phần thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát; bình ổn giá cả thị trường; đảm bảo hài hòa lợi ích người tiêu dùng, doanh nghiệp.

- Xin cám ơn ông!

Huy Thắng (ghi)