Chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp

Quang cảnh Hội thảo Ảnh: VGP/Lê Sơn

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Lê Thị Thu Ba cho rằng, tiêu cực, tham nhũng được xem là một căn bệnh nan y, đang cản trở hoạt động tư pháp nói chung, trong đó có Việt Nam.

Bên cạnh những nỗ lực hoạt động nhằm cải cách nền tư pháp thì việc đẩy mạnh chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp để đem lại một nền tư pháp trong sạch, vững mạnh là nhiệm vụ mà Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đang chú trọng và đẩy mạnh hiện nay. Các kinh nghiệm quý báu của các nước là bài học quý đối với Việt Nam trong tiến trình thực hiện cải cách tư pháp.

Tại Hội thảo, các đại biểu thẳng thắn thảo luận về các hành vi tiêu cực trong hoạt động tư pháp và kinh nghiệm cũng như cách phòng chống tiêu cực, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả trong nền tư pháp Việt Nam theo tinh thần của chiến lược cải cách tư pháp.

Theo Trưởng đại diện Cơ quan Hợp tác và Phát triển Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam Berenice Muraille, tiêu cực làm giảm đi tính công lý trong hoạt động tư pháp, làm tăng sự bất bình đẳng trong nhân dân. Do đó, Hội thảo này rất phù hợp với mục tiêu đề ra trong chiến lược cải cách tư pháp, nhằm nâng cao tính minh bạch trong hoạt động tư pháp.

Cố vấn cấp cao Ngân hàng Thế giới, bà Lubar Beardsley nhấn mạnh vấn đề tham nhũng liên quan đến nhiều lĩnh vực, trong đó có hoạt động tư pháp, dẫn đến thiếu công bằng, gây nên những tác động tiêu cực trong hoạt động thực thi luật cũng như quá trình xét xử, tố tụng, làm cho những hành vi tiêu cực ngày càng phát triển trong xã hội.

Do vậy, Hội thảo lần này sẽ là cơ hội để Việt Nam hợp tác và trao đổi kinh nghiệm với bạn bè thế giới trong quá trình phòng, chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp, góp phần làm cho nền tư pháp trở nên trong sạch và vững mạnh, tạo nên sức mạnh công lý trong hoạt động tư pháp và tăng tính liên minh hợp tác quốc tế trong cuộc chiến chung phòng, chống tham nhũng và tiêu cực trong hoạt động tư pháp.

Bà Lubar Beardsley cũng nêu một số yếu tố góp phần tạo nên hiện tượng tham nhũng ở nhiều nước, đó là luật pháp và chính sách không rõ ràng khiến các nhóm lợi ích lợi dụng để áp đặt theo những giải pháp của họ; tính khó dự đoán, không nhất quán và sự phức tạp ngày càng tăng của hệ thống pháp luật; sự độc quyền của ngành pháp lý trong việc xây dựng, diễn giải và thi hành các quy định; thiếu tính độc lập và trách nhiệm giải trình; mức độ tự quyết quá lớn.

Kết quả rà soát ở 32 quốc gia của Tổ chức Minh bạch Quốc tế cho thấy, tham nhũng tư pháp xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như pháp luật, xã hội, văn hoá, kinh tế, chính trị.

Các vấn đề phát hiện ở hầu hết các quốc gia được nghiên cứu gồm việc bổ nhiệm thẩm phán không theo phẩm chất và năng lực; mức lương và điều kiện làm việc không bảo đảm; các quy trình kỷ luật và bãi nhiệm thực hiện không công bằng hay thiếu hiệu quả; quy trình xét xử thiếu minh bạch cản trở việc giám sát của truyền thông và xã hội…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Đình Quyền đề cập đến lợi ích nhóm trong quá trình hoạch định chính sách hay tham nhũng về chính sách đang là vấn đề khá nghiêm trọng. Các nhóm lợi ích tác động đến quá trình ban hành văn bản pháp luật, tạo ra sơ hở về kỹ thuật lập pháp và sơ hở về chính sách vĩ mô mà không được kiểm tra chặt chẽ.

Để ngăn chặn tiêu cực trong hoạt động tư  pháp, ông Nguyễn Đình Quyền cho rằng không thể trông chờ vào lòng tốt và cá nhân những người tiến hành tố tụng mà cần chế tài chặt chẽ, nghiêm khắc để hạn chế tối đa các tiêu cực và oan sai trong hoạt động này.

Đăng Linh