Nhiều địa phương chưa bố trí đất trồng rừng thay thế

Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT).

Ngành NN&PTNT từng đặt ra mục tiêu phải hoàn thành trồng rừng thay thế trong năm 2015, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được, vậy nguyên nhân chính là gì, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hà: Thực ra, trước năm 2013, Luật Bảo vệ phát triển rừng và Nghị định 23 đã quy định rất cụ thể về việc trồng rừng thay thế khi chuyển đổi mục đích sử dụng rừng. Tuy nhiên, ở giai đoạn đó, các cấp chính quyền địa phương, người dân và chủ dự án vẫn chưa chú trọng đến công tác này.

Kể từ khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 62 năm 2013, Chính phủ ban hành Nghị quyết 11, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 02 chỉ đạo về trồng rừng thay thế thì đã có nhiều bước chuyển biến rõ rệt.

Việc chậm trễ nguyên nhân đầu tiên là do vẫn còn sự chỉ đạo chưa quyết liệt của chính quyền các địa phương. Ngoài ra, ý thức của các chủ dự án vẫn chưa tốt trong xây dựng các phương án trồng rừng thay thế. Thứ ba, nhiều dự án được phê duyệt, chủ dự án đã nộp tiền về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng, nhưng địa phương không bố trí được đất để trồng rừng thay thế. Ngoài ra, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng cũng chưa tham mưu cho UBND tỉnh để báo cáo Bộ NN&PTNT bố trí đất trồng rừng thay thế ở các địa phương khác để sử dụng số tiền đó một cách có hiệu quả.

Vậy đến nay, các thủ tục và những thứ liên quan đến chủ trương trồng rừng thay thế đã được đáp ứng hết để đẩy nhanh tiến độ chưa, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hà: Sau khi thực hiện các văn bản chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Bộ NN&PTNT cũng đã tham mưu, trình 2 thông tư: Thông tư 24 và Thông tư 26 sửa đổi Thông tư 24 quy định về trồng rừng thay thế. Về cơ bản, 2 thông tư này cũng đã quy định khá chi tiết và tháo gỡ được những vướng mắc trong vấn đề trồng rừng thay thế.

Tuy nhiên, hiện nay ở các địa phương vẫn còn 3 vấn đề vướng mắc: Thứ nhất, trong thông tư chưa quy định được cụ thể cơ chế hưởng lợi sau khi trồng rừng thay thế. 

Thứ hai, chưa quy định sau 3 năm trồng rừng thay thế thì đến năm thứ 4, người nào chịu trách nhiệm chăm sóc phần trồng rừng thay thế ấy.

Thứ ba, chưa quy định cơ chế khi các chủ dự án nộp tiền về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng thì ai quản lý, ai làm chủ đầu tư để quyết định vấn đề sử dụng khoản tiền ấy. Đó là những vấn đề khó khăn của các địa phương.

Trong cuộc họp trực tuyến về trồng rừng thay thế do Chính phủ tổ chức vào tháng 10/2015, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt vấn đề này. Vậy, Bộ NN&PTNT đã đề ra những mục tiêu cụ thể gì để hoàn thành việc trồng rừng thay thế?

Ông Nguyễn Văn Hà: Kể từ hội nghị trực tuyến tháng 10/2015, Bộ NN&PTNT đã có những văn bản hướng dẫn về định mức cũng như chỉ đạo việc chuyển bị cây giống để sẵn sàng trồng rừng thay thế; đồng thời thành lập 6 đoàn kiểm tra đi đến các vùng khác nhau nhằm đốc thúc việc trồng rừng thay thế và tháo gỡ các vướng mắc của địa phương để đẩy nhanh tiến độ trồng rừng thay thế.

Trong những đợt kiểm tra gần đây, tôi rất mừng là khi đến các địa phương, trước đây mọi người không chú trọng đến việc trồng rừng thay thế, nhưng đến nay tất cả các cấp chính quyền của địa phương đều rất quan tâm. Bất kỳ dự án chuyển đổi mục đích nào, dù chỉ 1-2 ha, họ cũng rất chú ý đến việc trước hết phải trồng rừng thay thế. 

Hiện tại, trên cả nước vẫn còn một diện tích khá lớn chưa được trồng rừng thay thế. Vậy, Bộ NN&PTNT đang có giải pháp cụ thể gì về vấn đề này?

Ông Nguyễn Văn Hà: Giải pháp cụ thể để hoàn thành việc trồng rừng thay thế đòi hỏi cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Về địa phương, UBND tỉnh phải chỉ đạo hết sức quyết liệt, đồng thời không phê duyệt những dự án mà không có phương án trồng rừng thay thế kèm theo. Các địa phương cũng cần làm công tác tuyên truyền để người dân, các chủ dự án hiểu.

Về phía các chủ dự án, phải ý thức được việc trồng rừng thay thế là nhằm duy trì sinh thái, bảo vệ và bảo đảm môi trường sống cho Việt Nam hiện tại cũng như trong tương lai, góp phần chung với thế giới để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu như chúng ta vừa chứng kiến năm nay.

Do vậy, các chủ dự án cần ý thức được là phải xây dựng phương án trồng rừng thay thế kèm theo báo cáo xin phép đầu tư. Trong trường hợp địa phương không có khả năng bố trí đất trồng rừng thay thế thì phải nộp tiền về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng để thực hiện trồng rừng thay thế diện tích ấy ở các địa phương khác.

Về phía Bộ NN&PTNT, phải chỉ đạo quyết liệt, tháo gỡ các vưỡng mắc cho địa phương, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra.

Về các cơ quan thông tấn, báo chí, cần tuyên truyền rộng rãi để người dân, chủ dự án nhận thức được việc trồng rừng thay thế.

Về phía Bộ Công Thương, phải nghiêm túc kiểm tra, đối với các dự án không trồng rừng thay thế thì đề nghị rút giấy phép hoặc dừng hoạt động để yêu cầu trồng rừng thay thế; khi hoàn thành mới cho vận hành tiếp. Bộ KH&ĐT và những đơn vị liên quan cũng cần bố trí phần vốn đầu tư trồng rừng thay thế đối với diện tích trồng vì mục tiêu công cộng và đầu tư từ nguồn vốn ngân sách trước 1/7/2015.

Đỗ Hương (thực hiện)