Người nhập cư: Chủ đề "nóng" của cả châu Âu

Quân đội Malta đã đưa những người sống sót trong vụ đắm tàu ngày 11/10/2013 lên bờ - Ảnh:Reuters

Thảm kịch mới này đang khơi dậy cuộc tranh luận tại Italia. Sự việc gây kích động mạnh mẽ trong dân chúng nước này.

Đối với châu Âu, Chính phủ của Thủ tướng Italia, Enrico Letta yêu cầu đưa hồ sơ nhập cư vào chương trình nghị sự trong cuộc họp thượng đỉnh diễn ra tại Bruselles trong hai ngày 24 và 25/10 tới. Trong nội bộ, Thủ tướng Italia mong muốn sửa đổi đạo luật Bossi-Fini, quy định nhập cư trái phép cũng là một tội.

Trả lời phỏng vấn đài phát thanh tư nhân Pháp Europe 1, Thủ tướng Enrico Letta bày tỏ bất bình, đề Nghị châu Âu phải vào cuộc. Ông nói: “Châu Âu phải quyết định vận mệnh của mình: có phải là châu Âu muốn quay lưng lại với những thay đổi lịch sử về dòng nhập cư hay muốn hành động với những biện pháp luật lệ và chính trị?”.

Thủ tướng Malta còn tỏ ra gay gắt hơn khi cho rằng “Địa Trung Hải đang trở thành ‘một nghĩa trang’ đại dương”. Ông chất vấn châu Âu sẽ phải đợi “có thêm bao nhiêu người bỏ mạng nữa mới chịu hành động”. Báo Pháp Libération có xã luận cho rằng châu Âu không có lấy một kế hoạch hành động nào, ngoại trừ việc tăng cường giám sát và đẩy lui người nhập cư. Italia tăng gấp ba lực lượng tuần duyên trên Địa Trung Hải trong mấy năm qua.

Tình hình bất ổn tại khu vực Trung Ðông và Bắc Phi mấy năm qua khiến hoạt động nhập cư bất hợp pháp vào Italia "nhộn nhịp" hơn khiến khu vực miền Nam Italia trở thành điểm đến “trong mơ” của nhiều người tỵ nạn. Xung đột và chiến tranh đang đẩy nhiều người vào bước đường cùng, khiến họ phải đánh đổi mạng sống của mình với hy vọng tìm thấy một mảnh đất không tiếng súng.

Theo con số thống kê do Cao ủy LHQ về người tỵ nạn (UNHCR) đưa ra, tính riêng trong 9 tháng đầu năm nay đã có tổng cộng 32.000 thuyền nhân đổ bộ vào các đảo của Italia và Malta.

Hành trình đi tìm miền đất hứa mới hòng tránh cảnh đói nghèo, tránh các cuộc loạn lạc triền miên đã buộc họ phải trả một cái giá quá đắt cả về sinh mạng lẫn vật chất. Một nạn nhân nói với hãng thông tấn Pháp AFP, anh ta đã trả 1.100 euro cho mỗi người lớn và 650 euro cho một đứa trẻ. Thế nhưng, đất hứa đâu chưa thấy, chỉ biết là tiền thì bị một số dân quân Libya cướp sạch, người vợ đang mang thai đôi và đứa con trai bị chết chìm, giờ chỉ còn lại đứa con gái độc nhất. Vụ đắm tàu làm thiệt mạng 360 người hôm 3/10 là vụ tệ hại nhất trong thảm kịch nhập cư vào Italia trong mười năm qua.

Làn sóng nhập cư tăng đột biến đang đặt những hòn đảo của Italia trước những sức ép quá lớn liên quan đến nơi ăn chốn ở, vệ sinh môi trường, y tế… Italia đã phải kêu gọi EU đứng ra giải quyết vấn đề người nhập cư, và đe dọa sẽ rút khỏi khối nếu EU "phớt lờ" đề nghị của Roma.

Ðáp lại lời kêu gọi của Italia về việc hỗ trợ vật chất và tiếp nhận một phần "các vị khách bất đắc dĩ", Nghị viện châu Âu (EP) đã kêu gọi các nước EU phối hợp giải quyết vấn đề người nhập cư, không được từ chối quyền của người tị nạn bất hợp pháp từ Bắc Phi, đồng thời trợ giúp họ về kinh tế, nơi ở và các nhu yếu phẩm. Tuy nhiên, lời kêu gọi của EP không nhận được sự hưởng ứng của các nước EU, nhất là Pháp, bởi nước này hiện có quá nhiều người nhập cư, với 50% số trẻ em ngồi trên ghế nhà trường không phải người gốc Pháp. Còn Ðức, nước đầu tàu kinh tế của EU, tuyên bố làn sóng nhập cư trái phép từ Bắc Phi là vấn đề nội bộ của Italia.

Các chuyên gia cảnh báo, nếu tình hình Bắc Phi và Trung Đông không sớm ổn định, thì số lượng người tị nạn nhập cư vào châu Âu sẽ tăng lên nhanh chóng. Khi đó, vấn đề người nhập cư trở thành là chủ đề nóng của cả châu Âu.

Ông Lodewijk Asscher, Phó Thủ tướng Hà Lan, trong tháng qua đã đưa ra những cảnh báo kịch tính. Ông nói, dòng chảy của những người nhập cư châu Âu đã vươn đến mức tương đương với “báo động màu cam” trong hệ thống cảnh báo của về người di cư.

EU cần khẩn trương đưa ra chính sách nhập cư mới. Brussels nhận được lời kêu gọi như vậy từ một số nhà hoạt động châu Âu, cụ thể là Thủ tướng Malta Joseph Muscat. Trong một phản ứng mới nhất sau vụ đắm tàu ngoài khơi đảo Lampedusa, ngày 3/10, Ủy ban châu Âu cho biết sẽ tăng cường các biện pháp đối phó với tình trạng người nhập cư trái phép, đồng thời đưa ra các biện pháp giúp người dân di cư có thể vào châu Âu một cách hợp pháp. Người phát ngôn Ủy ban châu Âu- Michele Cercone cho biết: châu Âu cần đưa ra các biện pháp giúp những người di cư được vào châu Âu một cách hợp pháp. Gần đây, Liên minh châu Âu cũng bắt đầu tiến hành đối thoại với Maroc về vấn đề di dân và dự kiến tiếp tục mở rộng danh sách đối thoại với các nước châu Phi khác.

Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Bỉ tuyên bố rằng đã đến lúc thi hành các chương trình cho phép cải thiện điều kiện sống tại những khu vực mà từ đó mọi người phải bỏ chạy. Còn LHQ thì chỉ trích gay gắt chính sách di trú của EU, nhấn mạnh rằng vấn đề di dân bất hợp pháp không thể được giải quyết chỉ bằng các phương pháp đàn áp. Và pháp luật của châu Âu về di cư cần phải được sửa đổi./.

Nguyễn Chiến