Có được lập di chúc đối với tài sản đang thế chấp?

Bà Linh muốn biết bà phải làm thế nào để được làm thủ tục thừa kế, có văn bản luật nào quy định không?

Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội tư vấn câu hỏi của bà Linh như sau:

Nhà mà bố bà Linh đem thế chấp vay vốn tại ngân hàng là tài sản gắn liền với đất. Theo quy định tại khoản 4, Điều 348 Bộ luật Dân sư thì bên thế chấp không được bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp.

Tuy nhiên, tại khoản 4, Điều 349; khoản 4, Điều 718 Bộ luật Dân sự quy định về quyền của bên thế chấp tài sản, thế chấp quyền sử dụng đất như sau:

- Được bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp không phải là hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh, nếu được bên nhận thế chấp đồng ý;

- Được chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất đã thế chấp, nếu được bên nhận thế chấp đồng ý.

Như vậy, trong thời hạn thế chấp, bố bà Linh muốn bán, trao đổi, tặng cho tài sản là nhà ở gắn liền với đất phải được bên nhận thế chấp (ngân hàng) đồng ý. Nếu bên nhận thế chấp (ngân hàng) không đồng ý thì không được bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp.

Người nhận thừa kế phải kế thừa nghĩa vụ của người để lại di sản

Trường hợp bà Linh hỏi bố bà có được lập di chúc về tài sản đang thế chấp cho bà thừa kế không, chúng tôi tư vấn như sau :

Pháp luật không cấm bên thế chấp lập di chúc chỉ định người hưởng di sản là tài sản thế chấp, việc bên thế chấp lập di chúc không làm ảnh hưởng đến quyền của bên nhận thế chấp, bởi vì:

Nếu di sản đang là tài sản thế chấp vào thời điểm mở thừa kế, theo quy định tại khoản 1, Điều 637 Bộ luật Dân sự quy định: ‘‘Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thoả thuận khác’’. Theo đó, người nhận thừa kế phải kế thừa nghĩa vụ của người để lại di sản, hoàn thành nghĩa vụ thế chấp.

Nếu tài sản thế chấp đã bị xử lý, tại khoản 3, Điều 667 Bộ luật Dân sự quy định: ‘‘Di chúc không có hiệu lực pháp luật, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực’’.

Nếu bên thế chấp đã hoàn thành nghĩa vụ thế chấp trước thời điểm mở thừa kế, bên thế chấp được nhận lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất gắn liền với tài sản trên đất, khôi phục đầy đủ các quyền đối với tài sản của mình.

Vấn đề bà Linh yêu cầu cho biết văn bản pháp luật nào quy định về thừa kế, thủ tục lập di chúc, chúng tôi hướng dẫn như sau: Thừa kế nói chung, thủ tục lập di chúc nói riêng là một lĩnh vực rộng, cần phải tìm hiểu kỹ lưỡng. Để một bản di chúc được lập phù hợp với quy định của pháp luật về cả mặt hình thức và nội dung, mời bà Linh tìm đọc Phần Thừa kế tại Bộ luật Dân sự hiện hành hoặc đến bất kỳ một Văn phòng công chứng, Văn phòng luật sư nào đó để được tư vấn cụ thể.

Luật sư Trần Văn Toàn

VPLS Khánh Hưng - Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.