Tọa đàm trực tuyến: Gỡ vướng mắc, thúc đẩy tiến độ cấp sổ đỏ

Ảnh VGP/Quang Hiếu

Theo Nghị quyết số 30/2013/QH13 và Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 24/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ, trong năm 2013 việc cấp sổ đỏ phải đạt 95% trở lên đối với trường hợp đủ điều kiện; đạt 85% diện tích sử dụng trở lên đối với các loại đất chính.

Đây được coi là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của năm cần sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị từ cấp Trung ương đến các cấp cơ sở.

Trên cơ sở đó, hôm nay, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức cuộc Tọa đàm với chủ đề “Gỡ vướng mắc, thúc đẩy tiến độ cấp sổ đỏ”. Chương trình được tường thuật trực tuyến trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, tường thuật trực tiếp trên kênh VTC1 – Đài truyền hình kỹ thuật số VTC và có khoảng trên 30 cơ quan báo chí đến tường thuật và đưa tin.

Các vị khách mời tham dự chương trình có:

- Ông Nguyễn Mạnh Hiển, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

- Ông Lê Văn Lịch, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường

- Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội

- Ông Vũ Văn Đát, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh

BTV: Thực hiện Nghị quyết số 30 của Quốc hội và Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, xin ông cho biết đến nay,  Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Bộ ngành và địa phương đã triển khai thực hiện đến đâu và kết quả đạt được như thế nào, thưa ông?. 

Ông Nguyễn Mạnh Hiển - Ảnh VGP/Quang Hiếu

Ông Nguyễn Mạnh Hiển: Thực hiện Nghị quyết 30, Bộ TNMT đã trình Thủ tướng ban hành Chỉ thị 1474 và Chỉ thị 05 định hướng, đôn đốc các địa phương thực hiện NQ 30. Cùng với đó, Bí thư Ban cán sự đảng Bộ TMNT đã có thư gửi Bí thư tỉnh ủy, thành ủy 63 tỉnh, thành phố đề nghị quan tâm đến việc thực hiện NQ 30. 

Bộ TNMT đã cùng với các bộ, ngành tháo gỡ khó khăn vướng mắc của các địa phương và có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Cùng với đó, Bộ đã kiểm tra, đôn đốc các địa phương, lãnh đạo Bộ đã trực tiếp đến các địa phương chậm tiến độ hay còn gặp vướng mắc để chỉ đạo giải quyết. Mặt khác, Bộ thường xuyên giao ban với các tỉnh có số lượng tồn đọng còn nhiều (22 tỉnh), tổ chức giao ban 3 tháng, 6 tháng/ lần, trên cơ sở đó giải quyết vướng mắc đồng thời đôn đốc địa phương đảm bảo thực hiện theo đúng kế hoạch đề ra.  

Cùng với đó là tuyên truyền, phổ biến chủ trương để người dân, cán bộ thực hiện tốt Nghị quyết. Mặt khác, Bộ TNMT đã phối hợp Bộ Tài chính trình Thủ tướng xem xét bổ sung kinh phí cho việc đo đạc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đồng thời bổ sung nguồn nhân lực để đáp ứng thực hiện NQ này. 

Các địa phương đã coi công tác này như một nhiệm vụ trọng tâm. Năm 2013, các tỉnh, địa phương đã có chỉ thị, thành lập ban chỉ đạo, nhóm công tác thực hiện Nghị quyết 30. Đặc biệt các địa phương bám sát Chỉ thị 1474 và 05 về việc xác định khối lượng giấy chứng nhận còn tồn đọng, trên cơ sở đó phân bổ chỉ tiêu cho từng quận, huyện. Chúng tôi cũng rà soát lại văn bản, trên cơ sở đó ban hành văn bản hướng dẫn các địa phương giải quyết khó khăn. Các địa phương trích một phần kinh phí  để bổ sung nguồn nhân lực, trang thiết bị.  

Với sự cố gắng của trung ương, địa phương, kết quả đạt được tương đối tích cực. Chúng ta đã cấp được 36,5 triệu giấy chứng nhận với tổng diện tích 20,36 triệu ha, đạt 84,1% diện tích cần cấp giấy chứng nhận của cả nước. Về đất ở đô thị, tỷ lệ cấp đạt 81,1%; còn 29 tỉnh đạt dưới 85%. Về đất ở nông thôn: đã cấp đạt 85,5%; còn 27 tỉnh đạt dưới 85%. 

Chỉ thị 05 nêu rõ đối với các trường hợp đủ điều kiện, phấn đấu tỷ lệ cấp đạt 95%, bình quân chung đạt 85% đối với các loại đất. 

Trong thời gian tới cần cố gắng, nỗ lực nhiều hơn nữa để đáp ứng chỉ tiêu đặt ra.

BTV: Có nhiều ý kiến cho rằng, khó khăn lớn nhất của các địa phương trong việc cấp "sổ đỏ" là vấn đề kinh phí bởi hiện nay việc bố trí kinh phí để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới chỉ đáp ứng khoảng 12% nhu cầu. Ông đánh giá sao về ý kiến này? 

Ông Lê Văn Lịch: Vấn đề kinh phí đúng là ảnh hưởng đến tiến độ, tuy nhiên đó không phải nguyên nhân trực tiếp nhưng là nguyên nhân rất quan trọng ảnh hưởng đến việc hoàn thành kế hoạch của các địa phương. Hai năm qua, Chính phủ và UBND các tỉnh rất quan tâm đến công tác cấp giấy chứng nhận, đo đạc bản đồ địa chính.  

Ngày 18/3/2013, trên cơ sở đề nghị của Bộ Tài chính và Bộ TNMT, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cấp 1000 tỷ đồng hỗ trợ 42 tỉnh cho công tác đo đạc va cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên khối lượng các tỉnh thực hiện được phần lớn trong năm 2012. Trong năm 2012-2013, phần  dành 10% tiền thu từ sử dụng đất tại các địa phương cho việc đo đạc, lập hồ sơ, cấp giấy chứng nhận  cũng hết sức khó khăn vì nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất giảm, nên ảnh hưởng lớn, dành kinh phí cho công tác này. Về vấn đề này thì Bộ TN có văn bản đề nghị Bộ Tài chính và báo cáo Thủ tướng để chỉ đạo, xem xét hỗ trợ các tỉnh có khó khăn về kinh phí để thực hiện Nghị quyết 30 của Quốc hội, hoàn thành kế hoạch cấp giấy chứng nhận lần đầu trong năm 2013.

BTV: Ông có thể cho biết việc sử dụng và phân bổ số tiền 1.000 tỷ đồng cho các địa phương sẽ được thực hiện như thế nào?

Ông Lê Văn Lịch: Hiện nay phần kinh phí chủ yếu dành cho các tỉnh khó khăn, không cân đối được ngân sách, chủ yếu là các tỉnh miền núi phía Bắc, các tỉnh Tây Nguyên, đồng bằng duyên hải miền Trung, các tỉnh có khối lượng giấy chứng nhận còn nhiều. Thủ tướng Chính phủ đã phân bổ trong năm 2013, chúng tôi tiếp tục đề nghị cho 30 tỉnh đặc biệt khó khăn, có khối lượng giấy chứng nhận còn nhiều.

BTV: Qua các phương tiện thông tin đại chúng, tôi được biết tỉnh Quảng Ninh đặt ra mục tiêu phấn đấu đến tháng 9/2013 cơ bản hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các loại, vậy trong 2 năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện những biện pháp nào để đạt được mục tiêu này và tiến độ thực hiện đến nay ra sao thưa ông?

Ông Vũ Văn Đát - Ảnh VGP/Quang Hiếu

Ông Vũ Văn Đát: Thực hiện Nghị quyết 30 của Quốc hội, Chỉ thị 1474 và 05 của Thủ tướng Chính phủ, Quảng Ninh có nhiều biện pháp đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận trong 2 năm qua.  

Cụ thể, năm 2011, UBND tỉnh ban hành chỉ thị tăng cường công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai; năm 2013 thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị 15 về tăng cường công tác lãnh đạo trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. 

Đối với các địa phương, UBND cấp huyện giao chỉ tiêu kế hoạch cấp giấy cho các phường, xã, thị trấn và phòng TNMT, văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất cấp huyện.  

Trong quá trình cấp giấy, đối với vướng mắc, chúng tôi đã tập trung cùng với các ngành tháo gỡ. Sở TNMT thành lập 2 đoàn công tác thường xuyên phối hợp với các địa phương kiểm tra, đôn đốc hướng dẫn công tác cấp giấy chứng nhận sử dụng đất và trong quá trình cấp giấy, chúng tôi thấy có một số vướng mắc mà các địa phương vấp phải . Ví dụ, vướng vào quy hoạch 3 loại rừng. Trước đây, rừng sản xuất của người dân nhưng trong quy hoạch 3 loại rừng thì là rừng phòng hộ nhưng chưa có quyết định thu hồi đất. Qua nhiều  năm, chúng tôi đã mời các ngành họp,  làm việc với Bộ TNMT, đề xuất hướng tháo gỡ và Bộ đồng tình vẫn cấp giấy chứng nhận cho các loại đất này, nhưng trong giấy này, ghi chú là căn cứ theo quy hoạch 3 loại rừng, đây được quy hoạch là rừng phòng hộ, người dân vẫn yên tâm được cấp giấy chứng nhận. Liên quan tới nghĩa vụ tài chính, chúng tôi phối hợp với Sở Tài chính, trường hợp không giải quyết được thì báo cáo với Bộ Tài chính, có những trường hợp phải báo cáo, xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ. 

Tỉnh cũng rất quan tâm tới công tác bố trí kinh phí cho việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Riêng năm 2013, tỉnh bố trí 30 tỷ đồng cho công tác đo đạc bản độ địa chính, các địa phương bố trí khoảng 28 tỷ đồng. Hàng tháng, tỉnh họp giao ban với các địa phương kiểm điểm tiến độ cấp giấy chứng nhận, những địa phương nào vướng mắc, tiến độ chậm, tìm nguyên nhân để đề xuất biện pháp tháo gỡ. Đồng thời, phòng TNMT cấp huyện , văn phòng đăng ký xuống trực tiếp cùng với các xã phường, thị trấn hướng dẫn và tháo gỡ vướng mắc. Do vậy, đến nay, tỉnh có 5 loại đất: đất ở, đô thị đã đạt trên 95%, đất ở nông thôn trên 90%, đất sản xuất cũng trên 90%, đất lâm nghiệp khoảng 87%, đất chuyên dùng đạt trên 83%. Còn một số hồ sơ, hiện đang trình UBND tỉnh quyết định giao đất, hy vọng từ giờ tới khi kết thúc năm sẽ hoàn thành công tác cấp giấy. Chúng tôi cũng đặt ra mục tiêu hoàn thành vào 30/9 bởi ngày 15/10/2013 sẽ kỷ niệm 50 năm thành lập tỉnh, ngành TNMT cũng muốn ghi nhận thành tích nhân dịp này.

BTV: Vừa qua, Văn phòng chính phủ đã có văn bản thông báo kết luận của PTT Hoàng Trung Hải về những giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc cấp Giấy chứng nhận cho người sử dụng đất, nhất là người mua nhà đất tại các dự án phát triển nhà ở; xin ông cho biết Thành phố Hà Nội đã triển khai thực hiện kết luận này như thế nào, kết quả đã cấp được bao nhiêu Giấy chứng nhận sau khi có kết luận này?. 

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Ảnh VGP/Quang Hiếu

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Thông báo 327 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đối với Hà Nội nói riêng và các tỉnh thành trong cả nước nói chung là điểm nhấn tháo gỡ được rất nhiều khó khăn và vướng mắc trong công tác cấp giấy chứng nhận, đặc biệt là đối với cấp giấy chứng nhận các dự án nhà ở.  

Riêng với Hà Nội, sau khi tiếp nhận Thông báo 327, chúng tôi đã tổ chức giao ban ngay với các quận huyên để triển khai thực hiện thông báo. 

Thứ 2, tinh thần của Thông báo là yêu cầu 2 việc, đồng thời với tổ chức cấp giấy cho các hộ dân phải tổ chức thanh tra kiểm tra các chủ đầu tư của các dự án phát triển nhà ở. Từ đó có xử lý cho phù hợp. 

Từ đó, thành phố đã có chỉ đạo thành lập ngay đoàn liên ngành tổ chức thanh tra, kiểm tra. 

Thứ 3, chúng tôi chuẩn bị nhân lực để bố trí triển khai công tác cấp giấy ngay sau khi có Thông báo 327. Thứ 4 là thông báo trực tiếp cho tất cả các chủ đầu tư có dự án phát triển nhà ở để họ liên hệ với Sở TNMT nộp hồ sơ thực hiện công tác kê khai cấp giấy. 

Thứ 5, chúng tôi tiến hành tiếp nhận hồ sơ. 

Kết quả sau 1 tháng thực hiện Thông báo 327, chúng tôi đã cấp được gần 6.000 giấy chứng nhận, trong đó, khoảng 1.600 giấy chứng nhận thuộc các dự án phát triển nhà ở. 

BTV: Số tồn đọng còn nhiều không thưa ông? 

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Trên địa bàn Hà Nội, hiện có 223 dự án phát triển nhà ở, trong đó đã và đang triển khai tầm 70%. 223 dự án tương ứng với khoảng 220.000 căn hộ gồm cả thấp và cao tầng.

Đến nay đã bàn giao cho người mua nhà khoảng 120.000 căn hộ và cấp giấy 30.000 căn. Còn khoảng 80.000 căn chưa được thực hiện cấp giấy. 

BTV: Liệu 80.000 căn hộ có được cấp trong 2013 không thưa ông?

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Chúng tôi đang cố gắng tập trung nhân lực, vật lực, trang thiết bị… để cố gắng tập trung giải quyết trong năm 2013. Đương nhiên, ở đây có nhiều yếu tố như đòi hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ của các cấp, ngành, có sự phối hợp của chủ đầu tư với cơ quan chuyên môn là ngành TNMT.

BTV: Từ nay đến cuối năm, thời gian còn rất ít, để cơ bản hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận lần đầu theo yêu cầu Nghị quyết số 30/2012/QH13, xin ông cho biết trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức trong việc thực hiện Nghị quyết này của Quốc hội? 

Ông Nguyễn Mạnh Hiển: Trước hết, đây là công việc quan trọng, khó khăn. Vì những trường hợp còn lại hiện nay là hết sức phức tạp cả về nguồn gốc sử dụng đất, không có giấy tờ, một số trường hợp người sử dụng đất vi phạm, chủ đầu tư cũng vi phạm. Phải có sự quyết tâm cao và chỉ đạo quyết liệt mới hoàn thành chỉ tiêu đặt ra.  

Tuy nhiên, đây là nhiệm vụ cần thực hiện đảm bảo quyền sử dụng đất và giúp Nhà nước quản lý đất đai có hiệu quả, Vì vậy, phải thực hiện bằng được mục tiêu này.  

Trong Chỉ thị của Thủ tướng ghi rõ địa phương nào không hoàn thành thì phải xem xét, bình xét trong việc bình xét thi đua hàng năm. Địa phương nào không hoàn thành phải báo cáo giải trình với Thủ tướng, ngay cả Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo không quyết liệt, không hoàn thành nhiệm vụ thì lãnh đạo Bộ cũng phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng. Điều quan trọng là chúng ta phải thấy được trách nhiệm của từng cá nhân, vị trí để thực hiện nhiệm vụ được giao. Đây là nhiệm vụ phức tạp, trong thời gian ngắn, số lượng tồn đọng nhiều, nguồn nhân lực có hạn nên chúng ta phải xem xét kết quả đạt được trong bối cảnh thực tế thực thi nhiệm vụ để chúng ta đánh giá mức độ hoàn thành.

Bạn Tấn Phát có địa chỉ hòm thư tanphat12@gmail.com gửi thư về chương trình với một chia sẻ: Hiện nay người dân muốn có sổ đỏ thì phải đi xin cấp, đã đi xin thì dễ sinh tiêu cực. Tôi thiết nghĩ nên chăng Nhà nước nên có chính sách thay đổi làm sao cán bộ phải đi xin cấp sổ đỏ cho dân thì sẽ hết tiêu cực ngay. Ví dụ như thực hiện theo hình thức khoán định mức cho mỗi cán bộ phải hoàn thành, năm nay cần cấp cho khu A , phường B bao nhiêu sổ đỏ, nếu không xong thì sẽ có hình thức kỷ luật khiển trách, thậm chí nặng hơn là buộc thôi việc. Xin ông cho biết quan điểm của mình về ý kiến này? 

Ông Lê Văn Lịch: Theo quy định pháp luật đất đai hiện hành, người sử dụng đất phải đăng ký với cơ quan nhà nước, trên cơ sở đó, cơ quan nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất thực hiện các quyền mà Luật Đất đai 2003 quy định. Cơ quan Nhà nước có trách nhiệm cấp giấy chứng nhận cho người sử dụng đất.  

Đối với các nước, chủ sở hữu, sử dụng đất bỏ kinh phí thực hiện công tác đo đạc lập hồ sơ địa chính.

Tại Việt Nam, nhà nước đầu tư các công tác đo đạc địa chính đất đai, người dân nộp khoản lệ phí cấp giấy chứng nhận và phí thẩm định theo Thông tư  97 của Bộ Tài chính, theo quy định của UBND các tỉnh. 

Ở đây, bạn Tấn Phát quan tâm nhanh được thực hiện cấp giấy chứng nhận trong năm 2013. Theo Chỉ thị 1974, Thủ tướng chỉ đạo UBND các tỉnh tập trung thực hiện, trong đó các vấn đề là : Nâng cao năng lực các văn phòng đăng ký sử dụng đất; thực hiện trung tâm “một cửa”. Đội ngũ cán bộ công chức phải nâng cao, đề cao trách nhiệm, tiến hành thanh tra chống tiêu cực để đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

BTV: Theo tôi được biết, hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang đề xuất Chính phủ ra quy định miễn nộp lệ phí trước bạ trong việc đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xin ông chia sẻ thêm về vấn đề này? 

Ông Trần Hùng Phi - Ảnh VGP/Quang Hiếu

Ông Trần Hùng Phi, Cục trưởng Cục Đăng ký và thống kê, Bộ TNMT: Thời gian qua, các địa phương tập trung rất cao cho việc chỉ đạo thực hiện cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, theo phản ánh của các địa phương, tiến độ tại một số địa phương còn chậm. Một trong những nguyên nhân là do việc tổ chức kê khai đăng ký còn nhiều, người dân chậm đến làm thủ tục đăng ký cấp giấy chứng nhận theo quy định.

Tại nhiều địa phương, còn tồn động số lượng khá lớn giấy chứng nhận đã ký nhưng chưa trao được cho người dân. Các địa phương phản ánh, một trong những nguyên nhân là liên quan tới thực hiện nghĩa vụ địa chính. 

Thời gian qua, Bộ TNMT đã phối hợp với Bộ Tài chính rà soát lại các quy định liên quan đến thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất và cũng đã sửa đổi rất nhiều văn bản quy định xoay quanh vấn đề này, trong đó có vấn đề thu lệ phí trước bạ của người sử dụng đất, đã sửa đổi ban hành Nghị định 45 trong năm 2011 trong đó giảm mức thu lệ phí trước bạ từ 1% xuống 0,5% và cũng miễn thu cho nhiều đối tượng, nhất là cấp giấy chứng nhận đối với đất nông nghiệp, các hộ chính sách, đồng bào dân tộc vùng sâu vùng xa. Tuy nhiên, mức thu hiện tại là 0,5% mà như các địa phương phản ánh, đối với bà con nông dân ở nông thôn thì thông thường phải nộp từ 3 triệu, 5 triệu, 10 triệu đồng cũng còn là cao.

Thời gian qua, Bộ TNMT đã phối hợp với Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị định 23 đầu năm 2013, trong đó có quy định miễn thu lệ phí trước bạ đối với các đối tượng là hộ gia đình cá nhân mà sử dụng đất ở do nhận thừa kế, nhận tặng, cho của ông bà, bố mẹ, anh em con cháu trong gia đình. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện quy định này, một số địa phương phản ánh vẫn còn vướng mắc do sử dụng đất thường theo truyền thống cha truyền con nối mà người dân không làm thủ tục thừa kế theo quy định, cho nên quy định pháp luật đất đai, khi làm thủ tục cấp giấy chứng nhận lần đầu thì chủ yếu dựa trên cơ sở hiện trạng đang sử dụng, phù hợp với quy hoạch, không có tranh chấp là cấp giấy chứng nhận. Cho nên, việc xác định trường hợp nhận thừa kế, nhận tặng, cho khi làm thủ tục cấp giấy lần đầu khó thực hiện. Xuất phát từ thực trạng này, Bộ TNMT thời gian qua đã phối hợp với Bộ Tài chính, trình Chính phủ phương án sửa đổi nghị định 23 này. Chính phủ đã thống nhất giao cho Bộ Tài chính cùng với Bộ TNMT để tiến hành rà soát sửa đổi. Hướng sửa đổi là chúng tôi đề nghị quy định cụ thể, khi cấp giấy chứng nhận lần đầu thì những trường hợp mà hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có nguồn gốc ông cha để lại thì cũng cho miễn lệ phí trước bạ như trường hợp được nhận thừa kế. 

BTV: Sau câu chuyện hàng nghìn hộ gia đình ở thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương xin trả lại hồ sơ và từ chối giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do tiền sử dụng đất phải đóng quá lớn bên cạnh đó là khoản lãi phạt chậm nộp lên tới 18% năm. Xin ông cho biết đến nay Bộ đã có hướng điều chỉnh và giải quyết như thế nào đối với những trường hợp trên?.

Ông Lê Văn Lịch: Việc thực hiện Nghị định 120 của Chính phủ có vướng mắc ở vấn đề xác định thu tiền sử dụng đất của các hộ trước 15/10/1993, trong hạn mức nộp 50%, ngoài hạn mức thì nộp 100% sát giá thị trường. Hộ sử dụng sau ngày 15/10/1993 phải nộp 100% theo giá UBND tỉnh quy định đối với trong hạn mức, còn ngoài hạn mức thì phải nộp 100% theo giá thị trường. Có vướng mắc thu tiền sử dụng đất đối với hộ sử dụng đất vượt định mức và phải nộp nghĩa vụ tài chính và lệ phí trước bạ khi cấp giấy lần đầu. Vì vậy một số hộ kêu số tiền quá cao. Bộ TNMT báo cáo Chính phủ và Bộ Tài chính và Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì để sửa đổi Nghị định 120, trong đó có quy định thu tiền sử dụng đất và chậm nộp tiền sử dụng đất sẽ xử phạt. 

Theo quy định của Nghị định 120, hiện nay Bộ Tài chính được Chính phủ giao chủ trì, trình Chính phủ trong tháng tới và Bộ TNMT được giao phối hợp chặt chẽ với cơ quan chuyên môn của Bộ Tài chính để thực hiện công tác này. 

BTV: Trong khi chờ Nghị định ra đời thì những trường hợp đã được cấp sổ đỏ nhưng không nhận thì giải quyết như thế nào? 

Ông Lê Văn Lịch: Trường hợp đã cấp sổ đỏ và không có tiền nộp vào thì theo quy định có cho ghi nợ tiền sử dụng đất và lệ phí trước bạ. Trong Nghị định 45 và 23 của Chính phủ, đối tượng ghi nợ chưa được hiểu rõ và thống nhất nên các địa phương còn lúng túng. Về vấn đề này vẫn đang được xem xét và tổng hợp để báo cáo giải quyết.

BTV: Khó nhất hiện nay đối với Quảng Ninh và nhiều địa phương khác trong việc cấp sổ đỏ là các loại đất người dân sử dụng từ năm 1993 đến trước năm 2014 nhưng không nằm trong qui hoạch, theo quy định loại đất này không được cấp giấy, nhưng khi tiến hành giải phóng mặt bằng, loại đất này vẫn phải đền bù giống như đất có sổ đỏ. Vậy tỉnh Quảng Ninh có biện pháp gì để tháo gỡ vướng mắc này?

Ông Vũ Văn Đát: Theo quy định của Luật Đất đai và các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, người sử dụng đất từ 15/10/1993 trở về trước không phù hợp với quy hoạch vẫn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Còn những trường hợp sau 15/10/1993 đến nay không phù hợp quy hoạch tại thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì không được cấp giấy chứng nhận. Đây là một trong những nội dung vướng mắc mà tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo rà soát quy hoạch. Những quy hoạch không còn hiệu lực thì báo cáo UBND tỉnh hủy bỏ để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng số lượng này không nhiều.  

Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong trường hợp này đề xuất cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bộ đã ghi nhận nội dung này và đề xuất đưa trường hợp này trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Tỉnh đã có văn bản lần 2 báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép cấp giấy chứng nhận quyền sử đụng đất đối với trường hợp từ 15/10/1993 đến nay, trước đây là trước thời điểm có quy hoạch nhưng đến nay không phù hợp với quy hoạch được xét duyệt thì vẫn được cấp giấy và giao dịch nhưng với điều kiện người dân không được tự ý xây dựng, sửa chữa nhà.

Ảnh VGP/Quang Hiếu

BTV: Với nhiều cách làm hay như: mạnh dạn trích ngân sách để hợp đồng thêm cán bộ địa chính; cán bộ cấp huyện về tận xã, thôn để làm thủ tục cho dân; cán bộ thuế đến tận hộ gia đình để thu thuế. Đến nay huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế đã cơ bản cấp xong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu xấp xỉ 100%. Ông đánh giá như thế nào về cách làm trên? Và bài học kinh nghiệm nào cho Hà Nội, Quảng Ninh cũng như các địa phương khác? 

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Đối với các địa phương đó là cách làm hay nhưng riêng đối với Hà Nội thì đó chưa hẳn đã hay, vì Hà Nội vướng mắc nhiều, tập trung vào các khu dân cư, nhà ở, còn ở khu nông thôn chúng tôi cơ bản hoàn thành. Còn việc tổ chức hợp đồng thêm với các cán bộ địa chính để xử lý các vướng mắc, cấp giấy các dự án nhà ở đối với HN là không phù hợp.  

Về quan trọng đối với các dự án nhà ở là sự phối hợp với chủ đầu tư là chính. Đối với cơ quan chuyên môn ngành Tài nguyên Môi trường chúng tôi thì việc giải quyết hồ sơ chưa đến mức thiếu nhân lực, phải hợp đồng thêm với cán bộ địa chính.    

Hiện nay một số chủ đầu tư cho đến giờ phút này không chịu phối hợp. Tôi thống kê con số các bạn tham khảo: Hiện nay trên địa bàn có 223 dự án phát triển nhà ở, sau khi có Thông báo 327 của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, chúng tôi thông báo tất cả các chủ đầu tư kê khai. Cho đến nay chúng tôi nhận được sự phối hợp của khoảng 110 doanh nghiệp liên hệ, số chủ đầu tư nộp hồ sơ rất ít. Bằng nhiều biện pháp tới đây, trong chỉ đạo của UBND thành phố trong tháng 10, số chủ đầu tư đến liên hệ tăng lên nhiều.  

Về giải pháp, sau khi chúng tôi thông báo đến lần thứ 3, nếu chủ đầu tư không thực hiện kê khai thì chúng tôi thực hiện công tác thanh tra, xử lý, xử phạt theo quy định của Luật Thủ đô, Nghị định 105. Chúng tôi có thể tiếp nhận hồ sơ lẻ không cần thông qua chủ đầu tư đối với các trường hợp người dân mua nhà ở các dự án phát triển nhà ở có thể nộp hồ sơ trực tiếp.

Bạn đọc tại địa chỉ kienlg@...com có hỏi: Theo quy định thì hồ sơ xin cấp đổi sổ đỏ nếu đầy đủ thì lâu nhất là sau 15 ngày làm việc phải trả kết quả nhưng rất nhiều lần hồ sơ của tôi được ngâm ít nhất 2 – 6 tháng cho đến khi tôi phải nộp tiền bồi dưỡng thì chỉ sau 5 ngày là xong sổ đỏ. Xin hỏi hiện nay công tác thanh, kiểm tra thủ tục hành chính trong việc cấp phát sổ đỏ đã được thực hiện như thế nào, bên cạnh đó Bộ đã có những chế tài để xứ lý các cán bộ gây nhũng nhiễu cố tình gây khó dễ cho việc cấp sổ đỏ để vòi vĩnh hay không? 

Ông Trần Hùng Phi: Hiện nay theo quy định của pháp luật đất đai hiện hành thì thời gian làm thủ tục cấp giấy chứng nhận cho người dân trong lần đầu là không quá 33 ngày, đối với tổ chức không quá 28 ngày, khi cấp đổi giấy nhận không quá 20 ngày. Tất nhiên pháp luật cũng phân cấp cho UBND cấp tỉnh quy định cụ thể thời gian giải quyết giấy cấp nhận đối với từng trường hợp cụ thể nhưng không quá thời gian pháp luật quy định và một số địa phương cũng đã quy định thời gian cấp giấy lần đầu là không quá 15 ngày.  

Tuy nhiên thời gian này không kể thời gian theo quy định ví dụ thời gian phải công khai hồ sơ trong 15 ngày rồi thời gian người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính, thời gian vận chuyền hồ sơ giữa các cơ quan với nhau. Đúng là hiện nay nhiều địa phương thực hiện thủ tục hành chính cấp giấy nhận cho người dân vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa bảo đảm được thời gian theo quy định này.  

Tình trạng này có nhiều nguyên nhân, cơ bản là do các trường hợp cấp giấy chứng nhận còn tồn đọng hiện nay có nguồn gốc rất phức tạp, nhiều trường hợp tranh chấp, lấn chiếm, vi phạm pháp luật đất đai nên rất khó giải quyết. Có nhiều trường hợp giấy tờ người dân mua bán phổ biến là giấy tờ viết tay, không có cơ quan nào xác thực, nhiều trường hợp nộp tiền sử dụng đất qua nhiều thời kỳ nhưng giấy tờ ghi không rõ mục đích của người nộp tiền nên quá trình giải quyết rất phức tạp.  

Bên cạnh đó, hệ thống văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất tại các địa phương mới được thành lập, phần lớn là cán bộ trẻ và số lượng cán bộ hiện nay còn thiếu so với yêu cầu và điều kiện làm việc, trang thiết bị máy móc phục vụ cho thủ tục hành chính nhiều nơi vẫn còn rất thiếu kể cả thiết bị tối thiểu cần có là máy đo đạc. Điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến việc giải quyết thủ tục hành chính. 

Ngoài ra cũng có những nguyên nhân chủ quan là đội ngũ cán bộ còn hạn chế về trình độ, không loại trừ một số cán bộ lợi dụng nhũng nhiễu gây ảnh hưởng cho người dân. Để khắc phục tình trạng này, trong thời gian qua, Bộ TNMT đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 1474 vào cuối năm 2011 và Chỉ thị 05 đầu năm 2013 trong đó chỉ đạo các địa phương thực hiện các biện pháp quyết liệt để chấn chỉnh lại tình trạng này như rà soát cải cách lại thủ tục hành chính, ban hành các quy định cụ thể để giải quyết những trường hợp tồn đọng để tháo gỡ khó khăn cho việc cấp giấy chứng nhận hiện nay và tăng cường thanh tra kiểm tra thủ tục hành chính.

Năm 2013 theo chỉ đạo của Bộ TNMT, đồng loạt các địa phương trong cả nước tổ chức các cuộc thanh tra giải quyết các vấn đề hành chính.

BTV: Thông tin hạn chế, thủ tục phức tạp, quá trình cấp kéo dài, là một trong những lý do gây khó dễ cho người dân khi làm thủ tục xin cấp sổ đỏ. Chính vì vậy có rất nhiều người dân khi nộp hồ sơ xin cấp sổ đỏ đều chấp nhận “lót tay” cho trung gian vì sợ phức tạp với chi phí có thể lên đến vài chục triệu đồng/vụ. Ông nghĩ sao về điều này? 

Ông Lê Văn Lịch: Tình trạng đã xảy ra một số nơi, đặc biệt ở thành phố. Nguyên nhân do đất đai có nguồn gốc phức tạp, bản đồ địa chính ở một số địa phương còn thiếu, và một số cán bộ thoái hóa, năng lực yếu, chưa thực hiện hết trách nhiệm công chức, gây phiền hà, tiếp tay cho cò mồi và trung gian. 

Để khắc phục, Bộ TNMT tập trung chỉ đạo các địa phương, đặc biệt các quận huyện nơi thực hiện trung tâm giao dịch hành chính 1 cửa. Công khai hóa bộ hồ sơ thủ tục và quy trình thực hiện và cử cán bộ trực tiếp tiếp nhận, có thời gian giao nhận và trả. Thứ hai là tăng cường công tác thanh kiểm tra. Bộ có kế hoạch thanh tra công tác cấp giấy chứng nhận diện rộng triển khai ở các tỉnh và thành phố. Cuối năm sẽ có tổng hợp và báo cáo.  

BTV: Hiện nay một số lượng lớn sổ đỏ đang nằm trong “ngăn kéo” tại các phường, xã ở nhiều địa phương trong cả nước. Lấy ví dụ như tại thành phố Hồ Chí Minh có hơn 40 nghìn trường hợp đủ điều kiện nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận hay như tại Đồng Nai hiện có 98% thửa đất trong tỉnh đã có sổ đỏ, nhưng lượng tồn kho chưa phát lên đến hơn 30 nghìn sổ. Xin ông cho biết nguyên nhân cũng như hướng giải quyết trong thời gian tới đối với những trường hợp trên?

Ông Lê Văn Lịch: Có nhiều nguyên nhân vướng mắc như lệ phí trước bạ, tiền sử dụng đất theo Nghị định 120 với mức thu cao hơn so với nguồn thu nhập của người dân, nên tình trạng nhiều người dân không có điều kiện nộp lệ phí trước bạ, và vấn đề ghi nợ nhiều người dân chưa hiểu rõ và chưa đóng tiền sử dụng đất và lệ phí trước bạ. Thứ 3 là có một số hộ dân thờ ơ trong việc nhận giấy chứng nhận vì cho rằng đất vẫn ở và không có vấn đề gì. Bên cạnh đẩy mạnh tiến độ cấp giấy chứng nhận cho người dân và sửa đổi, hoàn thiện một số cơ chế chính sách vướng mắc và nâng cao tuyên truyền nhận thức để người dân nhận giấy chứng nhận và được bảo hộ quyền sử dụng đất hợp pháp.

BTV: Một người dân sống tại huyện Vân Đồn, Quảng Ninh có hỏi: Sau khi nhà nước thu hồi đất của gia đình tôi để làm đường, diện tích đất còn lại khoảng trên 60m2 và mảnh liền kề khoảng 30m2 gia đình tôi đang quản lý, trồng cấy từ năm 2000 (đất này thôn chia cho các hộ khác và còn thừa lại).

Xin hỏi tôi có thể xin cấp sổ đỏ cho 90m2 hay chỉ 60m2 đất sử dụng? Hiện tại cán bộ địa chính xã yêu cầu gia đình tôi phải làm nhà trên mảnh đất này mới đủ điều kiện để cấp sổ đỏ, điều kiện này đúng hay sai?

Ông Vũ Văn Đát: Qua câu hỏi, chúng tôi thấy ở đây có 2 phần đất. Thứ nhất là phần đất của gia đình sau khi thu hồi còn lại 60m2, gia đình không băn khoăn khi làm thủ tục xin cấp giấy. Tuy nhiên, đối với phần 30m2 không phải diện tích đất của gia đình, đây là đất của thôn và gia đình tự sử dụng từ năm 2000 đến nay để sản xuất nông nghiệp. Đối với quy định tại Khoản 4, Điều 14, Nghị định 84, tại thời điểm đất quy vào quy hoạch, lấn chiếm, không phù hợp quy hoạch thì không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cán bộ địa chính của cấp xã trả lời phải làm nhà trên mảnh đất này mới đủ điều kiện để cấp sổ đỏ là sai quy định của pháp luật.

Bạn Hà Văn Quyết tại địa chỉ hòm thư Campha123@...com có hỏi: Từ đầu năm 2003, gia đình tôi mua đất và được bên bán tách sổ, chuyển sổ đỏ cho gia đình tôi. Nhưng khi tiến hành xây nhà trên phần đất đó, gia đình bên kia đã nói phần đất trong sổ đỏ không phải của gia đình tôi. Gia đình tôi đã đề nghị Phòng Tài nguyên và Môi trường giải quyết nhưng Phòng Tài nguyên và Môi trường kết luận sổ đỏ của hai gia đình sau khi tách sổ không đúng với sổ gốc ban đầu và yêu cầu hai gia đình nộp lại sổ gốc để làm lại. Vậy tôi xin hỏi Phòng Tài nguyên và Môi trường giải quyết như vậy có đúng không? Gia đình tôi phải làm gì để được quyền sử dụng phần đất mà gia đình tôi đã mua?

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Phòng TNMT trả lời là đúng. Trong trường hợp này, cần cung cấp hồ sơ để phòng TNMT đính chính lại hoặc cấp mới lại.

Phải căn cứ hồ sơ cụ thể, thực tế chúng tôi kiểm tra xem xét, có nhiều trường hợp viết, vẽ giấy chứng nhận xác định ranh giới đất có sai sót thì sai sót này cần đính chính lại, còn diện tích gia đình thì đúng người, đúng ranh giới.

BTV: Mới đây UBND TP Hà Nội ra Quyết định số 13/2013/QĐ-UBND về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà, đất ở cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài và người nước ngoài đến đầu tư tại Việt Nam. Xin ông cho biết rõ hơn về quyết định này?

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Trước đây, TP Hà Nội có Quyết định 117, sau 3 năm tổ chức triển khai thực hiện thì đã bộc lộ nhiều bất cập, nhiều phát sinh trong thực tiễn cuộc sống và công tác chuyên môn. Cho nên, UBND TP đã chỉ đạo sửa đổi và thay thế QĐ 117. Vừa qua, đã có QĐ 13 của UBND TP thay thế QĐ 117. QĐ 13 giải quyết được rất nhiều bất cập trong 3 năm thực hiện QĐ 117. Ví dụ, một loạt vấn đề phát sinh và thực tiễn đặt ra trong quá trình sử dụng đất như đất nằm trong quy hoạch, đất nằm ngoài quy hoạch, đất lấn chiếm, đất cấp trái thẩm quyền, đất có trong quy hoạch tại thời điểm cấp giấy, nghĩa vụ tài chính…

Nói chung, tất cả những nội dung đó đều được thể hiện ở QĐ 13. Với QĐ 13, chúng tôi hy vọng, sẽ đi vào cuộc sống, phục vụ hiệu quả cho công tác chuyên môn của chúng tôi.

BTV: Cũng liên quan tới cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người nước ngoài. Xin hỏi ông Lịch, sau 5 năm thí điểm, Quy định cho người nước ngoài mua nhà và sở hữu nhà tại Việt Nam mới chỉ dừng ở con số 64 người nước ngoài đứng tên sở hữu nhà tại Việt Nam. Ông có thể cho biết, đâu là nguyên nhân của tình hình này, và trong thời gian tới sẽ có những thay đổi, điều chỉnh gì không thưa ông?

Ông Lê Văn Lịch: Đối với người nước ngoài cũng như người Việt Nam định cư ở nước ngoài thì được quyền mua nhà sở hữu ở Việt Nam và được sở hữu nhà ở Việt Nam theo quy định của Luật Nhà ở và Luật Sửa đổi bổ sung điều 126 của Luật Nhà ở và điều 121 của Luật Đất đai đã quy định. Về vấn đề quản lý nhà nước ở đây thì thuộc Bộ Xây dựng, nhưng trong những năm vừa qua, 5 năm thực hiện công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và sử dụng đất cho người nước ngoài mua nhà sở hữu ở Việt Nam, hiện nay khoảng 520 giấy chứng nhận được cấp trên 18 tỉnh/thành phố.

Sở dĩ như vậy, như anh Nghĩa nói, thành phố Hà Nội và TPHCM lượng dự án xây dựng nhà ở đã hoàn thành và cấp giấy chứng nhận còn tồn đọng tương đối nhiều. Với HN là 70%, TPHCM là 30%. Như vậy, cũng có thể lượng người nước ngoài được mua nhà ở chưa được cấp giấy chứng nhận.

Vấn đề thứ 2, trong quá trình thực hiện cũng có một số sai phạm, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài mua nhà sở hữu ở Việt Nam theo quy định là được mua chung cư, nhưng cũng có những người được mua đất, đất vườn. Một số người Việt Nam định cư ở nước ngoài thông qua người thân đứng tên, nên cũng có một số vụ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện trong vấn đề này.

BTV: Trong thời gian qua, Chương trình đã nhận được rất nhiều bức thư của các hộ dân đang sống tại các chung cư trên địa bàn TP.Hà Nội gửi về có chung một nội dung: Thành phố Hà Nội hiện còn khoảng 90% dự án chung cư, khu đô thị đã bàn giao nhà, nhưng người dân vẫn chưa được cấp sổ đỏ, thậm chí cả với những dự án đã làm đúng thủ tục quy định. Ví dụ như Dự án Khu chung cư Happy House Garden dù đã bàn giao căn hộ từ cuối năm 2010 và 100% số hộ dân đã hoàn thành các nghĩa vụ tài chính với chủ đầu tư, nhưng đến nay vẫn chưa thể có được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở. Xin ông cho biết nguyên nhân của việc chậm trễ này?

Trong trường hợp nguyên nhân là do Chủ đầu tư chưa hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước thì hướng xử lý Chủ đầu tư vi phạm sẽ thực hiện như thế nào để không ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người dân trong việc được cấp sổ đỏ?.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Đúng như dư luận đang phản ánh về tình trạng này ở thành phố Hà Nội cũng như TP Hồ Chí Minh. Đối với trường hợp chủ đầu tư làm đúng quy định, thì có thể đảm bảo không có trường hợp nào là không được cấp giấy chứng nhận. 30.000 giấy chứng nhận đã được cấp như nói trên chính là thuộc những trường hợp làm đúng quy định. Còn 80.000 giấy chứng nhận tồn động là nằm trong diện chủ đầu tư có sai pham, một là nợ nghĩa vụ tài chính; hai là xây dựng không đúng quy hoạch, xây dựng sai mật độ; và có sự chuyển đổi chủ đầu tư. Dự án Happy House Garden thuộc đơn vị HUD3 là thuộc diện có sai phạm nói trên.  Mong các hộ dân mua nhà tại dự án hiểu được việc này.

Về giải pháp trong thời gian tới, được tháo gỡ bằng Thông báo 327 của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải. Có phương án giải quyết tách bạch giữa lỗi và trách nhiệm của chủ đầu tư đối với nhà nước thì nhà nước xử lý, còn nếu là lỗi của người dân thì người dân phải chịu trách nhiệm. Người dân không có lỗi thì sẽ thực hiện việc kê khai và cấp giấy. Có thể cấp thẳng cho người dân thông qua các cơ quan địa phương hoặc chủ đầu tư phải thực hiện nghĩa vụ kê khai để cấp giấy cho người dân.

Bạn Anh Tuấn tại địa chỉ hòm thư vanhuonglam@..com hỏi: Nhà tôi ở khu vực quân Hoàng Mai, Hà Nội dù đã đủ thủ tục giấy tờ và nộp các khoản thuế khoảng 40 triệu đồng từ tháng 12/2009 đến nay nhưng chưa được giải quyết. Ra phường Định Công hỏi thì nói là thuộc qui hoạch nên dừng cấp sổ đỏ. Tôi cũng không hiểu nếu không làm được sổ thì số tiền đó có được hoàn lại không? và đối với đất tại các khu vực có quy hoạch nhưng chưa triển khai (quy hoạch treo), trong  trường hợp nào thì được cấp sổ đỏ, trường hợp nào không? Hiện khu nhà xuống cấp quá rồi, xây không xây được, không bán được, có nhà chỉ để ở mà chẳng có chủ quyền gì. Không biết chúng tôi sẽ sống trong tình trạng này đến bao giờ? Thông qua chương trình mong Lãnh đạo các cấp sớm giải quyết cho chúng tôi.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Câu hỏi của bạn nêu chưa rõ về nguồn gốc sử dụng đất của bạn là đất gì. Nếu là đất bạn đã nộp tiền thì không hiểu là tiền thuế hay tiền sử dụng đất. Đất đó là đất bạn được hợp thức hay do cha ông để lại. Nhưng nhìn chung, quy định của Luật đất đai, tất cả các trường hợp kể cả trong quy hoạch chưa có quyết định, thông báo thu hồi đất, đều phải thực hiện kê khai và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nếu trường hợp của bạn nằm trong quy hoạch nhưng đã thực hiện kê khai, nghĩa vụ tài chính như thuế thì vẫn được tiến hành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Bạn nên liên hệ UBND phường để được xem xét. Hội đồng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của UBND phường sẽ xem xét đến nguồn gốc, quá trình sử dụng đất, vấn đề quy hoạch để đảm bảo các yếu tố cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Bác Dương Văn Quán sống tại Thị xã Móng Cái, Quảng Ninh gửi thư về chương trình có hỏi: Tôi có một diện tích đất khai hoang ven biển được sử dụng liên tục từ năm 1998 và không có tranh chấp. Do ô nhiễm nguồn nước, việc nuôi trồng không còn hiệu quả, tôi đã chuyển mục đích sang làm bến bãi tập kết vật liệu. Tôi đã thực hiện nghĩa vụ đóng thuế đầy đủ từ năm 1998 đến nay. Tôi muốn hỏi: diện tích đất này của tôi có thuộc diện được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay không? Nếu được thì tôi phải thực hiện những thủ tục gì?

Ông Vũ Văn Đát: Bác nói khai hoang từ năm 1998, theo nguyên tắc khi khai hoang đất cũng phải được NN cho phép. Việc chuyển mục đich sử dụng đất phải căn cứ quy hoạch chi tiết xây dựng, phù hợp với quy hoạch đó. Câu hỏi nêu không rõ khu đất hiện nay là đất phi nông nghiệp có phù hợp với quy hoạch hay không. Đề nghị bác liên hệ UBND xã và phòng TNMT để đối chiếu quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng khu vực đó mới có thể xem xét đủ điều kiện hay không đủ điều kiện sử dụng đất hay không.

BTV: Liên quan đến việc cấp sổ đỏ cho chung cư mini nhiều người dân đã sốt ruột và hỏi chương trình: Tôi rất ủng hộ quyết định của UBND TP Hà Nội cấp sổ đỏ cho chung cư mini, tuy nhiên lại có quy định những chung cư mini xây sai phép sẽ không được cấp sổ đỏ. Theo tôi, những chung cư sai phép cấp sổ hay không cấp thì nó vẫn đang tồn. Nên chăng UBND TP nên xem xét quy định lại, vẫn làm sổ cho những căn hộ này, chỉ là đưa ra một mức phạt hợp lý, chứ nếu không, nó vẫn tồn tại mà chính quyền lại không quản lý được, phải chăng rất bất cập sao?

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Đề xuất của bạn tôi thấy hơi khó cho các cơ quan quản lý nhà nước. Tôi khẳng định ngay là trong quyết định 13 của UBND Thành phố về giấy chứng nhận cho chung cư mini đã có quy định rất chi tiết và rất rõ ràng, đã đề cập đến chung cư mini xây dựng trái phép trước đây.

Tôi đồng tình với bạn là có thể xử phạt sau đó cho tồn tại nhưng tồn tại phải có điều kiện của nó, nếu tồn tại mà đáp ứng được các điều kiện của Nghị định 71 thì có thể cho tồn tại,  nếu không đáp ứng được mà cho tồn tại và cấp giấy chứng nhận thì sẽ có các hệ lụy về sau rất nặng nề. Ví dụ Nghị định 71 quy định chung cư mini phải có hạ tầng tối thiểu đảm bảo đáp ứng cho vận hành của tòa nhà, sinh hoạt của người dân, phục vụ cho công tác phòng chống cháy nổ, nếu không đáp ứng được điều kiện đó mà vẫn hợp thức hóa, vẫn cấp giấy thì khi xảy ra cháy nổ không có thoát hiểm thì lúc đó ai là người chịu trách nhiệm.

Bạn Nguyễn Văn Bình (huyện Ứng Hòa) có hỏi: Năm 1990, vợ chồng tôi được bố mẹ cho một căn nhà cấp 4 xây dựng trên thửa đất 100m2, chúng tôi đã cải tạo nhà, sinh sống ổn định từ đó đến nay và không tranh chấp với ai. Hiện tại, gia đình tôi làm thủ tục đề nghị cấp sổ đỏ, nhưng chúng tôi không có giấy tờ nào khác ngoài tờ "Giấy phân chia tài sản" do bố mẹ và anh chị em chúng tôi tự viết, ký nhận. Vậy, pháp luật quy định như thế nào về việc cấp sổ đỏ đối với thửa đất và nhà ở của gia đình tôi?

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Trường hợp của bạn rơi vào diện chưa có giấy tờ hợp pháp về đất đai. Tuy nhiên bạn đã sinh sống ổn định từ trước những 1990, bạn cần liên hệ hội đồng thẩm định và xét duyệt cấp giấy chứng nhận của địa phương nơi sinh sống để hướng dẫn kê khai và xem xét nguồn gốc sử dụng đất. Tại thời điểm đó, theo quy định của pháp luật, có thể được xem xét việc cấp giấy. Bạn đã sử dụng đất từ năm 1990 và không có tranh chấp thì hội đồng xét duyệt sẽ xem xét và hoàn toàn có thể cấp giấy cho bạn. Đương nhiên hội đồng này cần đối chiếu với hồ sơ địa chính được lưu trữ tại địa phương. Bạn Bình có thể liên hệ với cơ quan chức năng nơi mình sinh sống để làm thủ tục cấp giấy.

BTV: Một số người dân đang sinh sống tại các tỉnh vùng Tây Nguyên và Miền Núi, Trung Du Bắc bộ có gửi thư thắc mắc đến chương trìnhvới nội dung:

Hiện nay nhiều địa phương có các hộ gia đình, cá nhân tự khai phá đất rừng, đất hoang hóa để trồng cà phê, làm nương rẫy đã ổn định hàng chục năm qua. Khi xét đuyệt để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì không cấp được vì số diện tích này trước đây và hiện nay vẫn đang quy hoạch là đất rừng. Đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, cho chủ trương cấp giấy chứng nhận đối với diện tích nêu trên để nhân dân chúng tôi ổn định cuộc sống.

Ông Lê Văn Lịch: Về vấn đề này, trong kết luận của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tại Thông báo 327, Phó Thủ tướng đã giao cho UBND các tỉnh rà soát cụ thể các khu vực để báo cáo và điều chỉnh quy hoạch từ đất lâm nghiệp sang đất nông nghiệp và đất ở với những khu vực không nằm trong đất phòng hộ, rừng đầu nguồn và những công trình công cộng quan trọng. UBND các tỉnh đang tích cực tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch đất lâm nghiệp, nông nghiệp để tạo điều kiện cấp giấy chứng nhận có người sử dụng đất, đảm bảo quyền lợi của người dân.

BTV: Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức, cơ quan đơn vị hiện đang gặp nhiều khó khăn, không ít chủ sử dụng đất vẫn còn thờ ơ, phó thác trách nhiệm đó cho Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất. Ông có thể chia sẻ thêm gì về thực tế này?

Ông Lê Văn Lịch: Đúng là việc cấp giấy chuyên dùng đạt chỉ tiêu thấp nhất, 65,1% trong đó có các cơ quan, tổ chức. Hiện nay liệt kê theo Chỉ thị 31 của TTg có 8.161 tổ chức vi phạm. Chỉ thị  134 của Thủ tướng ngày 20/1/2010 giao UBND các tỉnh tiến hành rà soát, kiểm tra, xử lý vi phạm. Vi phạm chủ yếu là cho thuê, cho mượn rồi tự chuyển mục đích, thứ 2 là để lấn chiếm, thứ 3 là doanh nghiệp nhà nước trước khi cho thuê không thu tiền.

Liên quan đến vấn đề cấp Giấy chứng nhận sở hữu nhà chung cư, ông Nguyễn Văn Thêm tại địa chỉ hòm thư (themnv@fpt.com.vn) có hỏi: Tôi vừa mua một căn hộ ở Khu đô thị Xa La, Hà Đông theo hình thức góp vốn. Tuy nhiên mới đây khi nhận được thông báo của chủ đầu tư là Xí nghiệp xây dựng tư nhân số 1 về chi phí cho việc làm sổ đỏ các căn hộ tại đây đã khiến chúng tôi vô cùng bức xúc bởi tiền phí để cấp sổ đỏ khá lớn, cụ thể như sau: (Phí trích đo hồ sơ kỹ thuật thửa đất: 2.650.000 Đồng. Phí in, hoàn thiện phôi và làm bìa đỏ: 2.500.000 Đồng). Xin cho chúng tôi biết chính xác các mức phí mà các hộ dân phải đóng cho Nhà nước khi làm thủ tục cấp sổ đỏ, kể cả mức thuế trước bạ phải đóng? Mong nhận được câu trả lời và hướng giải quyết.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Câu hỏi của bạn có 2 vấn đề đặt ra. Trước hết phải nói về phần cứng, trách nhiệm của người được cấp giấy đối với Nhà nước, phải nộp 2 khoản, thứ nhất là lệ phí cấp giấy chứng nhận là 25 nghìn đồng/giấy, thứ 2 là lệ phí trước bạ 0,5% so với giá trị hợp đồng tại thời điểm mua bán. Đối với trường hợp khi mua nhà hình thể thửa đất có sự thay đổi, diện tích thay đổi, đương nhiên phải xác định lại bằng việc đo đạc. Việc đo đạc ấy là thỏa thuận dân sự giữa bên mua và bên bán, lệ phí đó là thỏa thuận theo đơn giá đo đạc Nhà nước quy định. Phí đó không nằm trong đầu vào của công tác cấp giấy chứng nhận.

Ông Lê Văn Lịch: Đơn giá phải theo định hướng của Nhà nước chứ không phải mặc cả giữa hai bên.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa: Vâng, thỏa thuận ở đây là có đo đạc hay không, còn giá phải tính theo quy định của Nhà nước, chủ đầu tư không được phép đưa ra mức giá riêng.

BTV: Hiện nay ở một số địa phương có rất nhiều trường hợp giao đất sai thẩm quyền trước ngày 15/10/1993, nhưng đã có rất nhiều trường hợp được cấp sổ đỏ trước năm 2010 mà không phải nộp tiền sử dụng đất, nhưng nhiều trường hợp đến nay mới đề nghị cấp sổ đỏ, lại phải nộp 40% tiền sử dụng đất, gây bức xúc và không công bằng với các trường hợp đã được cấp sổ đỏ. Xin cho biết ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường về vấn đề này?

Ông Lê Văn Lịch: Đây là vấn đề hoàn toàn đúng, những trường hợp cấp giấy trước 2010 thì thu tiền sử dụng đất theo Nghị định 198, sử dụng trước 15/10/1993 thì không phải nộp tiền sử dụng đất. Từ khi ban hành Nghị định 120 thì các trường hợp sử dụng đất trước 15/10/1993 phải nộp 40% tiền sử dụng đất đối với các tổ chức, cơ quan đã giao đất trái thẩm quyền. Ở đây thì nhiều nhất là đất nông lâm trường. Hiện nay nhiều tỉnh đã đề nghị, đặc biệt là Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, tỉnh Bắc Giang. Bộ TNMT đã đề nghị với Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ sửa đổi Nghị định 120 theo hướng vẫn thực hiện theo Nghị định 84 và Nghị định 198 trước kia để đảm bảo công bằng với các hộ cấp trước và các hộ bây giờ mới tiến hành xét cấp vì các hộ này cũng hết sức khó khăn.

BTV: Muốn cấp sổ đỏ phải lập hồ sơ địa chính. Với công nghệ hiện nay phải mất rất nhiều thời gian mới đo vẽ xong bản đồ địa chính của 01 xã. Đó là chưa kể thời gian thẩm định hồ sơ để cấp giấy. Việc thiết lập hệ thống bản đồ địa chính theo công nghệ số sẽ là chìa khóa mở ra cách làm mới, hiệu quả hơn. Xin ông cho biết hiện nay bao nhiêu tỉnh thành đã có bản đồ địa chính số, và việc triển khai số hóa bản đồ địa chính đến nay đã thực hiện đến đâu?

Ông Lê Văn Lịch: Đối với công tác đo đạc, lập hồ sơ, bản đồ địa chính được làm thường xuyên để xây dựng cở sở dữ liệu đất đai. Thực hiện Chỉ thị 1474 của Thủ tướng Chính phủ, đã triển khai tại tất cả 63 tỉnh, thành trên địa bàn cả nước. Đặc biệt, trước kia, chúng ta cũng đo đạc thường xuyên, đối với những tài liệu đo trước năm 2000 sử dụng theo tọa độ vn72, chúng tôi cũng đã hướng dẫn các địa phương chuyển sang hệ tọa độ vn20. Về việc lập bản đồ địa chính số, cơ sở dữ liệu đất đai, hiện nay nhiều chính quyền địa phương đã tập trung đầu tư. Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, mỗi địa phương phải hoàn thành thực hiện vào năm 2015, hiện nay có tỉnh Đồng Nai đã cơ bản hoàn thành, nhiều địa phương khác đã hoàn thành theo mô hình cấp huyện như Thành phố Hồ Chí Minh, Thái Bình, Tiền Giang, Khánh Hòa…

Bộ TNMT đã hướng dẫn các địa phương thực hiện quy trình đồng nhất từ khâu đo đạc, gắn liền với khâu kê khai, cấp giấy chứng nhận. Khi đo đến đo đến đâu người dân xác nhận ranh giới thửa đất của mình, kết hợp kê khai lưu trú. Hội đồng, cơ quan tư vấn thực hiện đo đạc chuẩn bị tất cả hồ sơ tài liệu để trình hội đồng đăng ký xét duyệt cấp xã, rút ngắn quy trình, thời gian cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc này được thực hiện khá hiệu quả.

BTV: Hiện nay ở một số địa phương có rất nhiều trường hợp giao đất sai thẩm quyền trước ngày 15/10/1993, nhưng đã có rất nhiều trường hợp được cấp sổ đỏ trước năm 2010 mà không phải nộp tiền sử dụng đất, nhưng nhiều trường hợp đến nay mới đề nghị cấp sổ đỏ, lại phải nộp 40% tiền sử dụng đất, gây bức xúc và không công bằng với các trường hợp đã được cấp sổ đỏ. Xin cho biết ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường về vấn đề này?

Ông Lê Văn Lịch: Đây là vấn đề hoàn toàn đúng, những trường hợp cấp giấy trước 2010 thì thu tiền sử dụng đất theo Nghị định 198, sử dụng trước 15/10/1993 thì không phải nộp tiền sử dụng đất. Từ khi ban hành Nghị định 120 thì các trường hợp sử dụng đất trước 15/10/1993 phải nộp 40% tiền sử dụng đất đối với các tổ chức, cơ quan đã giao đất trái thẩm quyền. Ở đây thì nhiều nhất là đất nông lâm trường. Hiện nay nhiều tỉnh đã đề nghị, đặc biệt là Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, tỉnh Bắc Giang. Bộ TNMT đã đề nghị với Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ sửa đổi Nghị định 120 theo hướng vẫn thực hiện theo Nghị định 84 và Nghị định 198 trước kia để đảm bảo công bằng với các hộ cấp trước và các hộ bây giờ mới tiến hành xét cấp vì các hộ này cũng hết sức khó khăn.

BTV: Vì thời lượng chương trình có hạn, tôi xin được dành câu hỏi cuối cùng cho Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Hiển, câu hỏi có nội dung như sau:Vấn đề về đất đai luôn là vấn đề nóng và nhận được sự quan tâm đặc biệt của nhiều người dân. Trong quá trình thực hiện có nhiều vấn đề phát sinh, cần giải thích rõ cho nhân dân hiểu và đồng thuận. Xin cho biết công tác tuyên truyền, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc về về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến nay đã được Bộ TNMT thực hiện đến đâu?

Ông Nguyễn Mạnh Hiển: Một trong những điều hết sức quan trọng và giúp chúng tôi thực thi nhiệm vụ là công tác thông tin đến người dân kể cả chính sách pháp luật cũng như việc tổ chức thực thi pháp luật. Tôi lấy ví dụ như việc cấp giấy chứng nhận, nếu chúng ta không xác định rõ được vị trí để nâng cao nhận thức của người sử dụng đất cũng như của người thực thi nhiệm vụ thì chắc chắn sẽ không hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Thực tế, trong thời gian qua, chúng tôi thấy, ở những nơi nào mà người sử dụng đất thấy được trách nhiệm của mình trong việc đăng ký để trên cơ sở đó thực hiện quyền và giúp nhà nước quản lý đất cho tốt. Những nơi nào mà được hệ thống chính trị vào cuộc, xác định đây là nhiệm vụ chính trị để giúp người dân thực hiện quyền và cũng giúp nhà nước thực hiện quản lý tốt thì nơi đó, kết quả cấp giấy chứng nhận là cao, tiến độ nhanh.

Chính vì vậy, chúng tôi cho rằng, cần thông tin truyền thông đầy đủ từ chính sách pháp luật đến thực thi pháp luật, gương địa phương thực hiện tốt, đồng thời cũng nêu được vướng măc khó khăn và cán bộ công chức chưa thực thi tốt nhiệm vụ, trên cơ sở đó chúng ta có giải pháp tháo gỡ khó khăn kịp thời, đồng thời chấn chỉnh lại để công tác quản lý nhà nước về đất đai ngày một tốt hơn và có hiệu quả cao hơn.

BTV: Thưa Thứ trưởng, trong năm tới, dự định Bộ TNMT sẽ có những thông tin gì mới, cách truyền thông gì mới để người dân có thể tiếp cận chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước rõ ràng hơn?

Ông Nguyễn Mạnh Hiển: Hiện chúng tôi đang xây dựng một chiến lược truyền thông, để xác định cho được kể cả mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, trước mắt, mình cũng phải tận dụng hết tất cả loại hình truyền thông. Thứ 2, đối tượng phải đa dạng, không chỉ người sử dụng đất mà kể cả người quản lý, người thực thi nhiệm vụ, chúng ta cũng phải tuyên truyền để cho thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc thực thi pháp luật.

Một việc nữa là trong việc chúng ta nêu được tấm gương điển hình, cách làm hay để trên cơ sở đó tổ chức thực thi tốt pháp luật.

Về mặt nguồn lực, chúng tôi cho rằng sẽ sử dụng nhiều hình thức, từng chương trình, từng dự án cụ thể, cũng như trách nhiệm chung của chúng ta trong xây dựng một nền quản lý đất đai hiện đại.

BTV: Tôi nghĩ rằng, chúng ta phải công khai mình bạch, đấy chính là nguồn thông tin rõ ràng nhất cho nhân dân.

Ông Nguyễn Mạnh Hiển: Vâng, hiện Tổng cục quản lý đất đai cũng có Cổng thông tin điện tử, Bộ TNMT cũng có. Chúng tôi cũng rất hoan nghênh, trong thời gian vừa qua, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã hỗ trợ chúng tôi rất nhiều trong công tác tuyên truyền. Chúng tôi cũng mong muốn tiếp tục nhận được ý kiến phản ánh của người sử dụng đất, để trên cơ sở đó, chúng tôi có thể tiếp tục hoàn thiện thể chế cũng như tổ chức, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn thực hiện tốt chính sách pháp luật đất đai trong thời gian tới.

BTV: Thưa quý vị và các bạn, trong khoảng thời gian 90 phút vừa qua, đại diện Lãnh đạo Bộ TNMT, Lãnh đạo Tổng cục đất đai và Lãnh đạo 2 Sở Tài nguyên Hà nội, Quảng Ninh đã giải đáp những băn khoăn, thắc mắc của người dân cả nước gửi về liên quan đến vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì thời lượng chương trình có hạn nên những câu hỏi mà người dân gửi đến chưa được trả lời chúng tôi sẽ có trách nhiệm chuyển toàn bộ đến các cấp có thẩm quyền để tiếp tục trả lời các bạn trong thời gian sớm nhất. Xin trân trọng cảm ơn các vị khách mời đã tham dự chương trình .Cảm ơn quý vị và các bạn đã cùng theo dõi!

Cổng TTĐT Chính phủ