Nhiều quy hoạch khiến doanh nghiệp “chết cứng”

Tại các phiên họp Chính phủ gần đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã không ít lần yêu cầu phải xem xét lại các quy hoạch đang gây khó khăn, cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Từ những “cuộc chiến chạy chọt” 

Gas là một trong những mặt hàng mà việc kinh doanh hiện phải tuân theo quy hoạch

Lấy ví dụ trong lĩnh vực kinh doanh gas, theo dự thảo Nghị định về kinh doanh gas đang được Bộ Công Thương lấy ý kiến, một trong những điều kiện kinh doanh gas là cửa hàng bán gas bình phải có địa điểm phù hợp với quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Trao đổi với Báo điện tử Chính phủ, chủ một doanh nghiệp lớn kinh doanh gas tại TPHCM cho biết, nói đến quy hoạch, thoạt nghe thì rất khoa học, rất có kế hoạch nhưng thực chất bên trong là “một cuộc chiến chạy chọt”. Ví như ở TP Hồ Chí Minh, việc sang nhượng giấy phép cửa hàng bán gas có giá lên đến cả trăm triệu đồng 1 giấy phép.

Do đó, doanh nhân này đề nghị nhà nước chỉ cần soạn những quy chế về an toàn của hàng bán gas. Còn vị trí nào, ở đâu thì tùy theo phương án kinh doanh, doanh nghiệp sẽ quyết định, miễn làm sao đi vào hoạt động đảm bảo yêu tố an toàn cho xã hội.

TS. Võ Trí Hảo, Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng không nên có quy hoạch trong lĩnh vực này. Thậm chí 2 cửa hàng gas nằm sát nhau cũng được, như thế mới phản ánh đúng quy luật thị trường, đảm bảo nguyên tắc cạnh tranh.

Không phải ngẫu nhiên mà tại một hội thảo mới đây về dự thảo Nghị định đăng ký kinh doanh, nhiều ý kiến đã nhắc tới nỗi lo các quy hoạch do bộ ngành, địa phương ban hành “ngáng chân” quyền tự do sản xuất kinh doanh.

Phó Chủ nhiệm VPCP Lê Mạnh Hà đưa ra một ví dụ, doanh nghiệp muốn mở khách sạn nhưng địa phương nói quy hoạch chỉ có 10 khách sạn thôi, không thể có thêm được nữa. Ông cho rằng phải có giải pháp khống chế để bảo đảm rằng các quy hoạch ngành, quy hoạch của địa phương không ảnh hưởng đến việc đăng ký doanh nghiệp, nếu không đây sẽ là một hạn chế rất lớn.

Trong khi đó, theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tới năm 2013, cả nước có 8.955 dự án quy hoạch thuộc mọi lĩnh vực. Dự kiến tới năm 2020, cả nước sẽ có 19.285 quy hoạch được lập. 

Còn các bộ ngành, địa phương vẫn tiếp tục đưa ra nhiều quy hoạch, chẳng hạn như theo quy hoạch được Bộ Công Thương công bố hồi tháng 3 vừa qua, từ nay đến năm 2025, sẽ chỉ cấp tối đa 249 giấy phép phân phối rượu và tối đa 996 giấy phép bán buôn mặt hàng này...

Xóa bỏ những bản quy hoạch khô cứng

Trước thực trạng nói trên, dự thảo Luật Quy hoạch vừa được Bộ KHĐT công bố đã đưa ra những cải cách mang tính đột phá. Theo đó, sẽ xóa bỏ các quy hoạch sản phẩm, ngành nghề cụ thể để chuyển sang quản lý bằng các điều kiện, tiêu chuẩn một cách công khai, minh bạch.

Đồng thời, các ngành, lĩnh vực được tích hợp trong quy hoạch tổng thể các cấp. Chỉ một số ngành hạ tầng thiết yếu, một số ngành sử dụng tài nguyên, thiên nhiên khan hiếm, hữu hạn, không có khả năng tái tạo được phân bố không gian trên lãnh thổ cả nước mới tổ chức lập quy hoạch theo ngành theo từng thời kỳ phát triển của đất nước.

Không khó để nhận thấy, quy định mới mẻ này sẽ giúp bảo đảm triệt để hơn quyền tự do kinh doanh “tất cả những gì luật không cấm” của doanh nghiệp đã được xác lập tại Hiến pháp và Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư 2014.

Theo Thứ trưởng Bộ KHĐT Đặng Huy Đông, các quy hoạch ngành, sản phẩm cụ thể là phi thị trường, bởi sản xuất cái gì, bao nhiêu là do thị trường quyết định chứ không phải là các bản quy hoạch khô cứng.

“Ví dụ, xây dựng quy hoạch kết cấu đường bộ, đường sắt thì được, nhưng làm quy hoạch là sản xuất bao nhiêu tấn cá, nuôi bao nhiêu héc-ta tôm, sản xuất bao nhiêu tấn xi măng thì không còn phù hợp nữa. Làm sao có chuyện chỗ này được mở quán karaoke, chỗ kia không chỉ vì vấn đề quy hoạch nữa? Cái đó do thị trường quyết định. Nếu nhu cầu thị trường còn, đủ điều kiện để phát triển, thì hãy để họ làm”, Thứ trưởng Đặng Huy Đông nói với báo chí.

Thứ trưởng nhận định, việc loại bỏ quy hoạch ngành nghề, sản phẩm cụ thể không những tiết kiệm được chi phí mà còn tránh được chuyện phải chạy vạy chỗ nọ, chỗ kia xin mở thêm nhà máy xi măng hay nhà máy chè.

“Chúng ta chỉ quản lý bằng điều kiện kinh doanh, chứ không phải bằng bản quy hoạch khô cứng. Riêng về chủ trương này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo và thống nhất cao”, Thứ trưởng cho biết.

Dự kiến, Dự thảo Luật Quy hoạch sẽ được báo cáo Chính phủ trong tháng 7 này và trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10, thông qua tại Kỳ họp thứ 11.

Hà Chính