Nghề điều dưỡng: Vất vả và thầm lặng

Điều dưỡng bệnh viện St. Paul chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân. Ảnh: VGP/Vũ Khoa

Nhọc nhằn nghề điều dưỡng

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 25 năm Ngày thành lập Hội (26/10/1990-26/10/2015) và Hội nghị khoa học điều dưỡng toàn quốc lần thứ VII, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Xuyên nhấn mạnh: Trong những thành tích chung của ngành y tế ngày hôm nay có sự đóng góp rất to lớn của đội ngũ điều dưỡng, hộ sinh trong việc thực hiện các mục tiêu của ngành y tế, nhất là trong việc nâng cao chất lượng điều trị và chăm sóc người bệnh, làm hài lòng người bệnh.

Trong công tác chăm sóc sức khỏe người bệnh, điều dưỡng viên thường đảm đương những công việc khá vất vả nhưng thầm lặng. Công việc của các điều dưỡng viên bận rộn cả ngày, từ khi đón tiếp bệnh nhân, vệ sinh cho họ trước khi đưa lên bàn mổ, sau đó là gây mê, gây tê, theo dõi các chỉ số sinh học của bệnh nhân sau mổ để kịp thời ứng phó các biện pháp y tế duy trì sự sống...

Điều dưỡng không chỉ túc trực trong các phòng mổ mà còn phải chăm sóc bệnh nhân sát sao hậu phẫu. Điều dưỡng được xem như chuông báo động, luôn túc trực theo dõi các biến đổi của bệnh nhân để thông báo kịp thời đến bác sĩ. Bản thân điều dưỡng cũng phải biết cách xử trí, sơ cứu đầu tiên để giúp bệnh nhân không lâm vào nguy kịch. Chỉ một sai sót nhỏ của điều dưỡng cũng có thể dẫn đến hậu quả khôn lường.

“Họ không chỉ có vai trò chức năng của người y tá như trước đây phụ thuộc vào y lệnh của các bác sĩ mà còn có vai trò phối hợp với bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và đồng nghiệp. Họ còn chủ động làm một số phần việc của mình giúp người bệnh điều trị bệnh nhanh chóng, hiệu quả hơn”, nguyên Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam Vi Thị Nguyệt Hồ chia sẻ.

Áp lực công việc lớn nên tăng thêm phần rủi ro của các điều dưỡng viên. Khi quá tải bệnh nhân, điều dưỡng viên chịu sức ép lớn. Bệnh nhân trở bệnh nặng, điều dưỡng căng thẳng, lo lắng. Bệnh nhân bệnh lâu ngày, điều dưỡng làm vệ sinh. Bệnh nhân không vừa ý, điều dưỡng bị mắng mỏ…

Đã vậy, nhiều trường hợp phơi nhiễm gần đây đã rung lên những hồi chuông cảnh báo về rủi ro nghề nghiệp có thể đe dọa sự an nguy của điều dưỡng. Điều dưỡng làm việc tại các khoa ngoại khoa, nội khoa, phụ khoa… đặc biệt là điều dưỡng truyền nhiễm, điều dưỡng cộng đồng có nguy cơ phơi nhiễm cao.

Hội nghị khoa học điều dưỡng toàn quốc lần thứ VII. Ảnh: VGP/Vũ Khoa

Nâng tầm vị thế cho nghề điều dưỡng

Tại các nước phát triển như Anh, Mỹ, Canada cũng như các nước đang phát triển như Thái Lan, Philippines, Malaysia..., điều dưỡng viên đã được nâng cấp vai trò trong việc quản lý các cơ sở y tế ban đầu, bệnh viện, trung tâm chăm sóc sức khỏe, tham gia khám và điều trị, chăm sóc các bệnh cấp và mãn tính theo chuyên ngành của điều dưỡng.

Họ có mặt ở hầu hết các lĩnh vực khác và đây cũng là một trong những nghề được kính trọng và trả lương cao. Điều dưỡng đã được công nhận là một nghề nghiệp độc lập, được bảo hộ bằng luật pháp và một số nước đã xây dựng luật hành nghề điều dưỡng.

Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam Phạm Đức Mục cho biết, điều dưỡng viên ngoài trình độ cần thiết phải có tâm, có trách nhiệm rất cao. Trước đây, y tá cao nhất là học đến trung cấp, nhưng nay nhiều điều dưỡng viên không chỉ tốt nghiệp đại học chuyên ngành điều dưỡng mà còn hoàn thành chương trình thạc sĩ, có người đỗ tiến sĩ y học cộng đồng.

Ở Việt Nam hiện nay, hệ thống đào tạo nghề điều dưỡng cũng đã phát triển, mở rộng. Chỉ tính riêng khu vực phía Nam đã có ĐH Y Dược TPHCM, ĐH Tây Nguyên, ĐH Y Dược Cần Thơ... và hơn 10 trường cao đẳng y tế tại các địa phương như Cà Mau, Bình Định, Bình Dương, Đồng Nai, Khánh Hòa... cùng với nhiều trường đào tạo bậc trung cấp.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, điều dưỡng vẫn chưa có được những chính sách đãi ngộ tốt, chưa được công nhận là một nghề độc lập, nhận thức về vai trò của người điều dưỡng vẫn chưa được cập nhật phù hợp với thực tế.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Xuyên đề nghị, trong thời gian tới, Hội Điều dưỡng Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động nâng cao y đức và truyền lòng say mê nghề nghiệp cho đội ngũ điều dưỡng; thực hiện cam kết “Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh” do Bộ Y tế phát động.

Cùng với đó, tiếp tục phủ kín tổ chức Hội trong cả nước và các chi hội chuyên khoa, thường xuyên chăm lo bồi dưỡng cán bộ Hội, chăm sóc và bảo vệ quyền lợi chính đáng của Hội viên.

Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường các hoạt động ngoại khóa hướng dẫn, đào tạo cho điều dưỡng những kỹ thuật phòng hộ an toàn để hạn chế nguy cơ lây nhiễm bệnh trong quá tình chăm sóc, điều dưỡng cho bệnh nhân.

Ngoài ra, Thứ trưởng Bộ Y tế cũng đề nghị, các Sở Y tế, các viện, bệnh viện, trung tâm và các trường của ngành y tế cần tiếp tục đổi mới nhận thức về điều dưỡng, thực sự quan tâm hỗ trợ, mạnh dạn đầu tư máy móc, công nghệ tiên tiến, thay thế, lựa chọn sản phẩm tối ưu giúp điều dưỡng viên an tâm công tác.

Vũ Khoa