Nhà ở trong tầm tay người nghèo

Ảnh minh họa

Những ngôi nhà ở xã hội đầu tiên đã xuất hiện. Công ty cổ phần bê tông và xây dựng Vinaconex Xuân Mai là đơn vị đầu tiên thực hiện dự án 470 căn hộ ở thị xã Xuân Mai và dự án 544 căn hộ ở tỉnh Vĩnh Phúc. Giá một căn hộ ở Vĩnh Phúc bán cho người dân chỉ ở mức 200 triệu đồng.

Toàn thành phố Hà Nội chuẩn bị xây mới khoảng 1.700 căn nhà ở xã hội tại Việt Hưng (huyện Gia Lâm), khu công nghiệp Đại Áng (huyện Thanh Trì), khu công nghiệp Bắc Phú Cát (huyện Thạch Thất)... Theo quy định của Bộ Xây dựng, nhà ở xã hội là căn hộ có diện tích tối đa 70 m2 do doanh nghiệp kinh doanh nhà ở đầu tư xây dựng để bán (trả tiền một lần hoặc bán trả góp) cho người có thu nhập thấp tại đô thị.

Cơ chế đã có…

Trung tuần tháng 11/2009, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư hướng dẫn việc bán, cho thuê, thuê mua và quản lý sử dụng nhà ở cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2010.

Theo đó, đối tượng được mua là cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, người lao động trong các thành phần kinh tế chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình quân dưới 5m2 một người và có thu nhập bình quân tháng dưới 1,5 triệu đồng.

Phương thức thanh toán tiền mua bán, cho thuê, thuê mua nhà ở thu nhập thấp do chủ đầu tư dự án và khách hàng thỏa thuận dựa trên nguyên tắc: Đối với nhà ở thu nhập thấp dành để bán thực hiện theo hình thức trả tiền một lần hoặc trả chậm, trả dần (trả góp).

Trường hợp mua trả góp thì người mua nhà phải nộp lần đầu không quá 20% giá nhà ở (trừ trường hợp người mua có thỏa thuận khác với chủ đầu tư dự án).  

Đối với nhà ở thu nhập thấp dành để cho thuê mua thì người thuê mua nhà nộp lần đầu không quá 20% giá nhà ở (trừ trường hợp người mua, thuê mua có thỏa thuận khác với chủ đầu tư dự án). Thời gian thanh toán số tiền còn lại do chủ đầu tư và người thuê mua tự thỏa thuận, nhưng tối thiểu là 10 năm.

Việc lựa chọn đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở thu nhập thấp thực hiện theo phương pháp chấm điểm, người có tổng số điểm cao hơn sẽ được ưu tiên giải quyết trước (với thang điểm tối đa là 100).

Có thể thuê nhà

Tuy nhiên, nếu người có thu nhập dưới 1,5 triệu đồng mỗi tháng ở đô thị thì với mặt bằng giá cả hiện nay chi dùng hàng ngày phải tiết kiệm lắm mới đủ, khó có thể tích lũy để mua nhà (dù có trả góp hàng chục năm)?

Ông Đặng Hoàng Huy, Giám đốc Công ty CP bê tông và xây dựng (Vinaconex Xuân Mai), đơn vị đầu tư nhà giá rẻ tại Xuân Mai (Hà Nội) và Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) phân tích rằng, người mua căn hộ khoảng 200 triệu đồng tại các dự án này đều có sự hỗ trợ từ dự án vay vốn của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và họ thế chấp bằng chính căn hộ. Những người mua căn hộ này phải trả cho chủ đầu tư 2,2 triệu đồng mỗi tháng cho căn hộ 51m2 trong vòng 15 năm.

Ông Huy cho rằng, mỗi hộ dân (thường có 2 người lao động) phải có mức thu nhập bình quân là 4 triệu đồng mỗi tháng thì mới đủ tiền trả góp căn hộ và đảm bảo đời sống. Nếu một người có thu nhập chỉ dưới 1,5 triệu đồng thì chỉ nên cho phép thuê nhà.

Ông Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN cho rằng, nếu nhìn vào thu nhập bình quân dưới 1,5 triệu đồng của công chức, viên chức ở đô thị là quá thấp, vốn dĩ không thể mua được nhà, nên Nhà nước cần hỗ trợ về nhà ở.

Tuy nhiên, trên thực tế ở nước ta, thu nhập không chính thức của nhiều người còn cao hơn thu nhập chính. Do vậy, nếu xét theo tiêu chí thu nhập là không chính xác.

Ông Liêm cho rằng, chỉ nên xét thực trạng về nhà ở khó khăn, như bình quân đầu người dưới 5m2 (trung bình phải là 10m2), thì được nằm trong diện xét mua nhà ở xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, với chủ trương nhà ở xã hội này, nhà nước vừa tạo điều kiện đầu vào (cho doanh nghiệp vay xây nhà) vừa tạo điều kiện đầu ra (xét người được mua). Với người mua nếu không đủ tiền thì họ nên thuê. Bộ Xây dựng đã tính toán để trong vòng 20 năm, họ có thể thuê nhà mà chỉ mất 20-25% thu nhập cho việc thuê.

Đồng quan điểm đó, nhiều người cho rằng, nhà nước nên hỗ trợ người khó khăn về nhà ở, ví như cho vay 200 triệu đồng không tính lãi trong 5 năm, người được hỗ trợ này có thể vay thêm từ người thân hoặc bán tài sản hiện có để mua căn hộ (nhà ở xã hội) trị giá khoảng 500 triệu đồng, phù hợp với nhu cầu ở của gia đình. Các chủ đầu tư sẽ nhìn theo thị trường để xây dựng các căn hộ giá rẻ, nguồn cung cho thị trường bất động sản sẽ dồi dào.

Vũ Trọng