90% số vụ TNGT trẻ em liên quan đến học sinh khối THPT

Ảnh: VGP/Phan Trang

3 nguyên nhân hàng đầu gây ra TNGT cho trẻ em

Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia và Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) vừa công bố kết quả nghiên cứu an toàn giao thông. Nghiên cứu được tiến hành từ năm 2016, nhóm nghiên cứu tập trung vào vấn đề ATGT của học sinh THPT tại Hà Nội.

PGS.TS. Chu Công Minh, Đại học Bách khoa TPHCM, phụ trách nhóm nghiên cứu cho biết, học sinh khối THPT đang là nhóm đối tượng chiếm số lượng lớn trong các ca tử vong vì TNGT. Cụ thể, học sinh THPT có liên quan tới 90% tổng số vụ TNGT của trẻ em và tỉ lệ tử vong do TNGT của nhóm này có xu hướng gia tăng trong 2 năm gần đây.

Tỉ lệ thiệt mạng do TNGT trên 100 học sinh nhóm THPT tại Hà Nội vào năm 2016 là 7,39. Tỉ lệ này cao hơn nhiều so với tỉ lệ trung bình ở khu vực châu Á. Cụ thể gấp 1,25 lần tỉ lệ trung bình của Campuchia, 2,73 lần của Nhật Bản và 1,84 lần Hàn Quốc.

Ba nguyên nhân hàng đầu góp phần gây ra TNGT của trẻ em được PGS.TS. Chu Công Minh chỉ ra gồm: Đi sai phần đường, vi phạm tốc độ và thiếu quan sát.

Học sinh bậc THPT phần lớn sử dụng xe đạp điện và xe máy điện làm phương tiện di chuyển, 52% các em lựa chọn xe đạp điện và xe máy điện là phương tiện đi lại, 7% đi xe máy trái phép.

“Chính sự thay đổi phương tiện từ đi xe đạp và đi bộ sang đi xe đạp điện và xe máy điện là nguyên nhân khiến học sinh THPT chiếm tới 90% các vụ TNGT của trẻ em”, PGS.TS. Minh cho biết.

Trong khi đó, căn cứ vào dữ liệu của phía Cảnh sát giao thông và khảo sát của nhóm nghiên cứu do PGS.TS. Chu Công Minh chủ trì cho thấy, vi phạm tốc độ là nguyên nhân hàng đầu gây ra TNGT ở lứa tuổi học sinh bậc THPT.

Bên cạnh vấn đề tốc độ thì học sinh ở lứa tuổi này còn đang vi phạm những quy định cơ bản khi tham gia giao thông như: 34% xe mô tô không có gương chiếu hậu, với xe máy điện là 81%, và xe đạp điện là 90%.

Tất cả các nguyên nhân này đang dẫn tới những con số đáng báo động về tình trạng TNGT ở đối tượng học sinh. Tỉ lệ TNGT của nhóm tự đi xe đạp điện, xe máy điện và xe máy là cao nhất, cứ 2 học sinh thì có 1 học sinh xảy ra TNGT liên quan tới xe đạp điện, xe máy điện.

Như vậy, theo tính toán của nghiên cứu có tới 55% các vụ TNGT xảy ra với học sinh THPT là do xe máy điện và xe đạp điện.

“Loại hình phương tiện này mất an toàn đối với học sinh THPT, đòi hỏi phải được hướng dẫn, xử lý vi phạm và quản lý chặt chẽ nhiều hơn nữa để bảo đảm an toàn cho học sinh tới trường”, ông Chu Công Minh nhìn nhận.

Trong khi đó, xe buýt hiện được đánh giá là phương tiện di chuyển an toàn nhất của học sinh từ lớp 9 tới bậc THPT thì lại chiếm một tỉ lệ rất nhỏ: Chỉ có 2% học sinh lớp 9 và 4% học sinh bậc Trung học phổ thông sử dụng xe buýt đến trường.

Tăng cường giáo dục về ATGT học đường

Báo cáo của nhóm nghiên cứu cũng đưa ra thông tin, qua khảo sát đối với 2.390 học sinh THPT tại Hà Nội cho thấy, đối với công tác giáo dục ATGT, học sinh THPT chủ yếu được dạy về quy định pháp luật và biển báo hiệu đường bộ, kỹ năng điều khiển phương tiện chủ yếu do cha, mẹ hướng dẫn. Trong đó, có 33% học sinh trả lời chưa được học cách đi bộ an toàn, 27% học sinh chưa được học về kỹ năng điều khiển phương tiện đúng cách.

Đánh giá về công tác giáo dục ATGT qua các cấp học, học sinh THPT vẫn chủ yếu được dạy về Luật Giao thông đường bộ và biển báo hiệu đường bộ. Trong khi đó, trên thực tế, học sinh được chỉ dẫn về kỹ năng điều khiển phương tiện chủ yếu từ cha mẹ.

Theo kết quả điều tra, có tới 90% học sinh và phụ huynh bày tỏ mong muốn học sinh bậc THPT cần học về kỹ năng điều khiển phương tiện.

PGS.TS. Chu Công Minh cho biết, Luật Giao thông đường bộ chưa có quy định về độ tuổi thấp nhất được điều khiển các loại xe đạp điện, xe máy điện mà hiện nay không chỉ học sinh THPT mà ngay cả học sinh THCS cũng đã sử dụng xe đạp điện và xe máy điện tham gia giao thông. Thêm vào đó, chưa có quy định về việc người điều khiển xe đạp điện và xe máy điện phải có chứng chỉ pháp luật giao thông đường bộ và chứng chỉ kỹ năng lái xe an toàn.

Trước tình hình trên, PGS.TS Chu Công Minh kiến nghị Ủy ban ATGT đề nghị UBND TP. Hà Nội thí điểm thực hiện khu trường học an toàn tại 3 trường THPT gồm Việt Đức, Lý Thái Tổ và Quang Trung trong năm 2018. Giai đoạn 2019-2020 triển khai tại các trường của 4 quận nội thành, giai đoạn sau năm 2020 xem xét triển khai tại tất cả các trường THPT trên địa bàn Hà Nội.

Trọng tâm của ý tưởng là việc xây dựng các khu vực riêng cho xe đưa đón, mở làn xe phi cơ giới hay làn dành riêng cho xe đạp xung quanh khu vực trường học, đồng thời chấm dứt tình trạng lấn chiếm vỉa hè để kinh doanh buôn bán. Giải pháp này được kỳ vọng sẽ tạo nên môi trường an toàn xung quanh khu vực trường học.

Về công tác giáo dục, PGS.TS Chu Công Minh cho rằng, cần triển khai chương trình phổ biến kiến thức và thực hành kỹ năng điều khiển phương tiện cho học sinh. 

Ngoài ra, PGS.TS. Chu Công Minh cũng kiến nghị UBND TP. Hà Nội giao nhiệm vụ cho Sở GD&ĐT và Tổng Công ty Vận tải Hà Nội tổ chức chương trình cho học sinh trải nghiệm đi xe buýt công cộng theo lộ trình, năm 2018 thí điểm tại quận Hoàn Kiếm và Hai Bà Trưng; giai đoạn 2019-2020 mở rộng tại 4 quận nội thành và sau năm 2020 triển khai trên toàn địa bàn.

Một giải pháp nữa được PGS.TS Chu Công Minh và nhóm nghiên cứu kiến nghị là TP. Hà Nội giao nhiệm vụ cho Sở GD&ĐT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức dạy và sát hạch kỹ năng điều khiển xe đạp điện, xe máy điện cho học sinh THPT theo lộ trình năm 2018 thí điểm tại các trường Việt  Đức, Đống Đa và Quang Trung, giai đoạn 2019-2020 tại 4 quận nội thành…

Trong dịp này, Ủy ban ATGT Quốc gia và VAMM đã ký kết chương trình phối hợp hưởng ứng “Năm ATGT Việt Nam 2017”. Trong đó VAMM tiếp tục tài trợ cho dự án nghiên cứu về ATGT tại Việt Nam, đề tài nghiên cứu được lựa chọn là “Vai trò của xe máy tại Việt Nam-Hiện tại và tương lai”.

Phan Trang