Xây dựng kịch bản, điều hòa nguồn nước trong mùa cạn 2020

Bộ TN&MT chú trọng điều hành việc vận hành các hồ chứa lớn để bảo đảm lượng nước cho mùa cạn 2020

Trước tình hình thiếu hụt lượng mưa, dòng chảy nêu trên, ngay từ đầu mùa lũ năm 2019, trên cơ sở dự báo, cảnh báo, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã triển khai nhiều giải pháp để bảo đảm lượng nước cho các mục đích sử dụng nước từ Bắc Bộ đến Đông Nam Bộ cho mùa cạn năm 2020.

Cụ thể, đối với khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, ngay từ khi kết thúc mùa lũ năm 2019 (tháng 9), trước tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nước và nhận định sẽ xảy ra tình trạng các hồ chứa lớn sẽ thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng và kéo theo là vấn đề an ninh năng lượng trên phạm vi cả nước, nhất là vào thời kỳ nắng nóng và nhu cầu điện tăng cao vào tháng 5, tháng 6, Bộ TN&MT đã tổ chức nhiều cuộc họp chuyên môn với Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các chủ hồ chứa để thống nhất các phương án điều chỉnh việc vận hành các hồ chứa từng giai đoạn cụ thể (cuối mùa lũ, đầu mùa cạn; đầu mùa cạn; trước các đợt xả nước gia tăng và từ nay đến các tháng cuối mùa cạn) theo hướng sử dụng nước tiết kiệm, giảm thiểu tối đa nguy cơ thiếu nước.

Chính vì vậy, trong những đợt cấp nước đổ ải vụ Đông Xuân vừa qua đã bảo đảm cấp đủ nước và đến nay, nguồn nước còn lại trong các hồ chứa lớn như Hòa Bình, Sơn La, Thác Bà, Tuyên Quang có thể bảo đảm đủ nước cấp cho hạ du trong thời gian còn lại của mùa cạn.

Đối với Đồng bằng sông Cửu Long, mặc dù tình hình hạn mặn mùa khô năm 2020 vẫn được coi là nghiêm trọng như năm 2016, nhưng do các công tác dự báo, cảnh báo sớm của Bộ TN&MT, đặc biệt là sự chỉ đạo kịp thời của Thủ tướng Chính phủ và sự chủ động phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn của các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã được triển khai thực hiện chủ động các giải pháp nên thiệt hại cho hạn mặn mùa khô năm nay đã được giảm thiểu. Tính đến nay khoảng trên 60% diện tích lúa Đông Xuân đã được thu hoạch.

Mặc dù đến thời điểm hiện tại, mức độ hạn, xâm nhập mặn vẫn diễn ra phức tạp nhưng mức độ thiệt hại đã được giảm thiểu đáng kể. Cho tới nay, còn một số tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán, xâm nhập mặn và vẫn đang phải gồng mình chống chịu, nhưng đây là một thắng lợi lớn trong công tác chống hạn, xâm nhập mặn của nhân dân ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nhằm hỗ trợ một phần khó khăn cho cho người dân, Bộ TN&MT hỗ trợ 5 tỉnh đã công bố tình huống khẩn cấp về hạn, mặn gồm: Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Kiên Giang và Cà Mau, hỗ trợ mỗi tỉnh 800 triệu đồng thông qua Quỹ bảo vệ Môi trường Việt Nam.

Bộ TN&MT thành lập Tổ công tác hỗ trợ các địa phương trong việc điều tra, tìm kiếm nguồn nước ngọt phục vụ cấp nước sinh hoạt để hỗ trợ về kỹ thuật, nhân lực, thiết bị và chuyên môn kỹ thuật cho các địa phương. Đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo rà soát, đánh giá, đề xuất các khu vực tập trung dân cư thiếu nước sinh hoạt cần ưu tiên cấp bách để Bộ TN&MT và các cơ quan có liên quan triển khai các điểm cung cấp nguồn nước ngọt phục vụ kịp thời cho Nhân dân trong giai đoạn khẩn cấp hiện nay. Cử đơn vị đầu mối tiếp nhận các công trình giếng khoan đã được tìm kiếm, thăm dò và kết cấu thành các giếng khoan khai thác để đầu tư, xây dựng các công trình cấp nước tập trung.

Đối với các lưu vực sông thuộc khu vực Miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, Bộ TN&MT chỉ đạo hết sức gắt gao các cơ quan, đơn vị liên quan, đặc biệt là Tổng cục Khí tượng thủy văn và Cục Quản lý tài nguyên nước trong công tác dự báo, cảnh báo, cung cấp thông tin kịp thời về tình hình khí tượng, thủy văn. Đôn đốc, chỉ đạo kịp thời việc điều chỉnh vận hành, điều tiết xả nước các hồ chứa lớn, quan trọng trên các lưu vực sông Mã, sông Cả, sông Hương, Vu Gia – Thu Bồn, sông Ba, sông Sê San, sông Đồng Nai,… để góp phần vừa cấp nước cho hạ du vừa bảo đảm đủ nguồn nước cấp cho hạ du trong thời gian còn lại của mùa cạn, nhất là chuẩn bị bước vào thời kỳ nắng nóng, nhu cầu sử dụng nước, sử dụng điện tăng cao. Mặc dù từ cuối mùa lũ, đầu mùa cạn, 11 lưu vực sông đều xảy ra tình trạng thiếu nước, nguồn nước các hồ chứa rất hạn chế như đã nói ở trên.

Đồng bộ nhiều giải pháp

Trong mùa cạn vừa qua, Bộ TN&MT chỉ đạo các cơ quan chức năng thường xuyên đôn đốc, phối hợp trong chỉ đạo điều hành cũng như ban hành hàng trăm văn bản chỉ đạo điều hành việc vận hành các hồ chứa lớn, quan trọng trong 11 quy trình vận hành liên hồ chứa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, góp phần giảm thiểu đáng kể thiệt hại do hạn hán, thiếu nước gây ra cho người dân.

Để giảm thiểu nguy cơ thiếu nước, trong thời gian tới Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Khí tượng thủy văn, Cục Quản lý tài nguyên nước và các cơ quan chức năng tăng cường, nâng cao độ chính xác trong công tác dự báo, cảnh báo các hiện tượng cực đoan, đặc biệt là hạn hán, xâm nhập mặn; giám sát chặt chẽ các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước và giám sát việc vận hành các hồ chứa cấp nước cho hạ du; đẩy mạnh công tác tìm kiếm thăm dò nguồn nước dưới đất để có thể cung cấp cho các vùng khan hiếm nước mà nguồn nước các hồ chứa thủy lợi, thủy điện không cấp tới được.

Bên cạnh đó, Bộ TN&MT sẽ đẩy mạnh xây dựng quy hoạch tài nguyên nước quốc gia, quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh, nguồn nước liên tỉnh, trong đó tập trung xây dựng các kịch bản, phương án điều hòa, phân bổ nguồn nước trong điều kiện xảy ra hạn hán, thiếu nước nghiêm trọng; hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước, khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước tổng thể, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.

Thu Cúc