Theo đánh giá của Ban Tổ chức Trung ương, nhìn chung các đại hội đều thành công tốt đẹp, tiến hành đúng qui định, kết quả bầu cử cơ bản đúng theo dự kiến. Không có người ứng cử đề cử ngoài danh sách nhân sự do cấp ủy khóa cũ chuẩn bị. Những chỉ tiêu đưa ra trong nghị quyết Đại hội đã xác định được những khâu đột phá, trọng tâm trong nhiệm kỳ mới và bầu ra được nhiệm kỳ cấp ủy khóa mới theo đúng như dự kiến của Ban Chấp hành khóa cũ đã báo cáo với Bộ Chính trị.
Nhưng bên cạnh những mặt thành công này, không phải là không có những vấn đề cần rút kinh nghiệm cho những đại hội tiếp theo.
Tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa, tỷ lệ nữ chỉ đạt 3,84% trên tổng số 52 cấp ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ. Thái Bình, tỷ lệ nữ chỉ đạt 5,56% trên tổng số 54 cấp ủy viên và tỷ lệ trẻ (dưới 35) chỉ đạt 1,85%. Nhiều Đảng bộ tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ chưa đến 10% như Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hòa Bình, tỷ lệ nữ chỉ đạt 9,25% và tỷ lệ trẻ chỉ đạt 3,70%. Tại 16 đảng bộ vừa đại hội cho thấy, duy nhất chỉ có đảng bộ tỉnh Lào Cai đạt cơ cấu cán bộ trẻ và cán bộ nữ theo quy định.
Đại hội các tỉnh Khánh Hòa, Hà Nam, Bắc Ninh, Sơn La phải bầu thiếu Ban Thường vụ để bổ sung sau đại hội. Tuy nhiên, kể cả phương án bầu bổ sung dành cho tỷ lệ nữ, tỷ lệ trẻ được thực hiện đúng như dự kiến thì các địa phương trên cũng không đảm bảo đủ cơ cấu như trong quy định.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Doanh, Chánh Văn phòng Ban Tổ chức Trung ương, người vừa tổng hợp báo cáo nhanh kết quả đại hội 16 đảng bộ: kết quả bầu cử tại các đại hội đều đã thực hiện đúng theo các phương án nhân sự mà Ban Chấp hành khóa cũ đã chuẩn bị kỹ lưỡng; các đồng chí thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý đã trúng phiếu với số phiếu rất cao, hầu hết đạt từ 95% trở lên. Tuy nhiên, một số nơi công tác chuẩn bị nhân sự còn chưa đạt so với yêu cầu.
Trong khi đó, nhân sự chuẩn bị cho đại hội thì đảm bảo cơ cấu, nhưng khi bầu lại không trúng dẫn đến tỷ lệ trong cấp uỷ không đạt như yêu cầu và mong muốn.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Doanh, có nhiều nguyên nhân, trong đó một số cấp uỷ Đảng chưa thực sự quan tâm một cách đúng mức và đầu tư cho công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ nữ, cán bộ trẻ, từ đó chưa mạnh dạn và tự tin để bố trí sắp xếp cán bộ nữ, cán bộ trẻ vào những vị trí có thể bổ sung vào các vị trí sau Đại hội.
Để các Đại hội tiếp theo không bị thiếu tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ trẻ và có những kết quả bầu cử tốt đẹp hơn, đồng chí Nguyễn Văn Doanh cho rằng, cần tiếp tục bám sát Chỉ thị 36-CT/TW của Bộ Chính trị và Hướng dẫn số 26 của Ban Tổ chức Trung ương. Cần bổ sung kịp thời những nhân sự thiếu theo đúng nguyên tắc và đúng quy trình, nếu nhân sự cấp ủy chuẩn bị chưa đạt yêu cầu về tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ trẻ, chưa đảm bảo cơ cấu, tại đại hội có thể bầu thiếu số lượng để sau đại hội bổ sung.
Theo nội dung Chỉ thị 36-CT/TW yêu cầu, cấp ủy nhiệm kỳ 2015 - 2020 phải bảo đảm chất lượng, tính kế thừa, phát triển, có số lượng, cơ cấu hợp lý để lãnh đạo toàn diện; gồm những đồng chí tiêu biểu về phẩm chất, trí tuệ, đủ tiêu chuẩn, điều kiện, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng.
Phấn đấu đạt tỉ lệ cấp ủy viên nữ không dưới 15% và cần có cán bộ nữ trong ban thường vụ cấp ủy; tỉ lệ cán bộ trẻ tuổi (dưới 40 tuổi đối với cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) không dưới 10%; tỉ lệ cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số phù hợp với đặc điểm cơ cấu dân tộc và điều kiện cụ thể của từng địa phương, đơn vị.
Cấp ủy các cấp đổi mới không dưới 1/3 tổng số cấp ủy viên mỗi nhiệm kỳ và cần bảo đảm 3 độ tuổi trong cấp ủy; phấn đấu 3 độ tuổi trong ban thường vụ và thường trực các cấp ủy.
Tuy nhiên, Chỉ thị 36 cũng nêu rõ, trên cơ sở bảo đảm tiêu chuẩn, các cấp ủy cần có cơ cấu hợp lý để lãnh đạo toàn diện nhiệm vụ chính trị; nhưng không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn làm ảnh hưởng chất lượng của cấp ủy.
Thành công của 16 Đại hội vừa qua là điều rất đáng mừng, song cũng còn đó những tồn tại, những bài học về công tác chuẩn bị nhân sự cho Đại hội. Đại hội có quyền quyết định cao nhất về các nội dung và công tác nhân sự, tuy nhiên, cần có sự chuẩn bị tốt hơn để đảm bảo cơ cấu, tỷ lệ cán bộ hợp lý, góp phần lãnh đạo, phát triển toàn diện các chỉ tiêu nghị quyết nhiệm kỳ đã đề ra.
Đức Bình