6 - 7 tỷ USD kiều hối mỗi năm từ lao động Việt Nam ở nước ngoài

Bộ Nội vụ cùng các bộ, ngành và doanh nghiệp đang tập trung hoàn thiện thể chế, cải cách thủ tục hành chính, mở rộng thị trường và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm phát huy hiệu quả nguồn lực này.

Đây là nội dung trọng tâm được thảo luận tại Hội nghị gặp gỡ, đối thoại với các doanh nghiệp đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, do Bộ Nội vụ tổ chức ngày 30/10, tại Hà Nội.

Hoàn thiện thể chế, mở rộng thị trường

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng cho biết, với hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện và quan điểm nhất quán của Đảng, Nhà nước về vai trò kiến tạo, hỗ trợ doanh nghiệp, lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đã đạt được nhiều kết quả tích cực. 

Mỗi năm, Việt Nam đưa hàng trăm nghìn lao động đi làm việc ở các thị trường nước ngoài, mang về nguồn kiều hối khoảng 6 - 7 tỷ USD, đóng góp đáng kể cho nền kinh tế, đồng thời giúp cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho hàng triệu gia đình.

Hoạt động này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn được xem là một hình thức “ngoại giao nhân lực”, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao tay nghề, kỷ luật lao động và mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân.

Việt Nam hiện có hơn 60% dân số trong độ tuổi lao động, khoảng 53,2 triệu người – đây là lợi thế lớn để phát triển thị trường lao động ngoài nước. Cả nước có hơn 500 doanh nghiệp được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực này; hơn 100 doanh nghiệp tiêu biểu tham dự hội nghị là những đơn vị tiên phong, có nhiều đóng góp trong việc duy trì, mở rộng thị trường, đồng hành cùng người lao động. 

Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực đó, đồng thời chia sẻ rằng Bộ Nội vụ đang quyết liệt triển khai chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính, tinh gọn bộ máy, hướng tới nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả.

Theo Thứ trưởng, hiện nay, Bộ Nội vụ đang phối hợp với Bộ Tư pháp sửa đổi Nghị định 112/2021/NĐ-CP về quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, nhằm đẩy mạnh phân cấp, cải cách thủ tục, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý. Mục tiêu là xây dựng hành lang pháp lý minh bạch, ổn định, khuyến khích sáng tạo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động.

Ông Vũ Trường Giang, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) cho biết, việc sửa đổi Nghị định 112 sẽ tập trung theo hướng chuyển một số thủ tục hành chính đăng ký hoạt động theo các thị trường, ngành nghề cụ thể từ quản lý điều kiện sang công bố điều kiện.

Bên cạnh đó là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát; đơn giản hóa, cắt giảm thành phần hồ sơ, điều kiện đối với doanh nghiệp hoạt động dịch vụ; tăng cường chuyển đổi số mạnh mẽ, tăng cường sử dụng Giấy phép bản điện tử.

Dự kiến trong tháng 12/2025, Bộ Nội vụ sẽ ban hành Thông tư thay thế Thông tư 21/2021/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết một số điều của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Trong đó Thông tư mới sẽ tiếp tục sửa đổi triệt để về thủ tục đăng ký hợp đồng cung ứng lao động nhằm đơn giản hóa, tạo điều kiện để doanh nghiệp chủ động hơn trong việc khai thác, phát triển thị trường mới nhưng cũng sẽ gắn trách nhiệm nhiều hơn đối với doanh nghiệp khi triển khai thực hiện.

Chuyển đổi số, nâng cao chất lượng lao động

Cũng theo ông Vũ Trường Giang, Bộ Nội vụ dự kiến trong năm 2026 sẽ trình cấp có thẩm quyền Chiến lược đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn 2045, đồng thời nghiên cứu sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài nhằm đáp ứng yêu cầu mới của thị trường lao động toàn cầu.

Cùng với đó, Bộ sẽ đẩy mạnh mở rộng thị trường, ưu tiên những quốc gia có thu nhập cao, an toàn, khuyến khích phát triển các ngành nghề công nghiệp chiến lược như cơ khí, điện tử, năng lượng tái tạo, chế biến nông - lâm - thủy sản; chuyển dịch trọng tâm từ lao động phổ thông sang lao động có tay nghề cao đạt chuẩn châu Âu.

Cục Quản lý lao động ngoài nước cũng sẽ triển khai ứng dụng số về tuyển chọn lao động trực tuyến, giúp người lao động tương tác trực tiếp với doanh nghiệp, loại bỏ khâu trung gian, giảm chi phí và hạn chế lừa đảo. Đồng thời, 100% thủ tục đăng ký hợp đồng sẽ được thực hiện trực tuyến toàn trình, bảo đảm minh bạch, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa doanh nghiệp và cán bộ thực thi công vụ.

Tại hội nghị, đại diện các doanh nghiệp đã chia sẻ thông tin về tình hình thị trường, công tác tuyển chọn, đào tạo lao động, đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.

Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, trong 10 tháng đầu năm 2025, tổng số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đạt hơn 121.000 người, tương đương 93,2% kế hoạch năm, trong đó có gần 41.000 lao động nữ.

Các thị trường trọng điểm tiếp tục duy trì ổn định, trong đó Nhật Bản dẫn đầu với 55.049 lao động, tiếp theo là Đài Loan (Trung Quốc) với 47.135 lao động và Hàn Quốc với 9.996 lao động.

Dự kiến đến cuối năm 2025, tổng số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài giai đoạn 2021–2025 sẽ đạt khoảng 636.000 người, vượt 27% so với kế hoạch giai đoạn. Hiện có khoảng 860.000 lao động Việt Nam đang làm việc tại nước ngoài, chủ yếu ở Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc và một số nước châu Âu.

Tuy nhiên, hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài vẫn đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Đáng chú ý là việc tỉ giá đồng Yên sụt giảm làm giảm sức hấp dẫn của thị trường Nhật Bản; cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp tại Hàn Quốc; và tình trạng môi giới, quảng cáo trái phép đi làm việc ở Đài Loan (Trung Quốc), gây nhiễu loạn thị trường.

Bên cạnh đó, năng lực của một số doanh nghiệp còn hạn chế, thiếu khả năng tìm kiếm hợp đồng, dẫn đến việc thu phí cao để bù chi phí hoạt động. Người lao động Việt Nam cũng đang gặp rào cản lớn về ngoại ngữ và kỹ năng nghề, khó tiếp cận các thị trường có yêu cầu cao. Một số doanh nghiệp còn gặp khó khăn trong việc cập nhật quy định pháp luật di trú tại các thị trường mới ở châu Âu, châu Mỹ.

Các ý kiến tại hội nghị thống nhất cho rằng, để phát huy hơn nữa tiềm năng và lợi thế của lĩnh vực này, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đây là những giải pháp then chốt giúp Việt Nam khai thác hiệu quả nguồn lực lao động ngoài nước, góp phần tăng trưởng bền vững và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Thu Giang