ASEAN - Ấn Độ đẩy mạnh quan hệ hợp tác

Các nhà lãnh đạo tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ lần thứ 10 (Campuchia, tháng 11/2012). Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Từ ngày 20-21/12/2012, lãnh đạo các nước ASEAN và Ấn Độ sẽ gặp nhau tại New Dehli, Ấn Độ để kỷ niệm 20 năm quan hệ đối thoại giữa hai bên. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam dự Hội nghị.

Quan hệ đối thoại ASEAN-Ấn Độ bắt đầu từ năm 1992 và nâng lên thành quan hệ đối thoại đầy đủ từ tháng 12/1995. Hội nghị cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần đầu tiên đã được tổ chức năm 2002 tại Phnom Penh.

ASEAN và Ấn Độ đã lập các cơ chế đối thoại và hợp tác như Hội nghị Cấp cao, Hội nghị sau Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, Tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN và Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ, Hội nghị các Quan chức cao cấp, các Quan chức Kinh tế cao cấp, Ủy ban Hợp tác chung được tổ chức hàng năm. Ấn Độ cũng tham gia tích cực vào Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) từ tháng 7/1996.

Hội nghị Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 8 thông qua Kế hoạch Hành động giai đoạn 2010-2015. Hai bên đang triển khai kế hoạch hành động bằng các Chương trình thực hiện 2 năm với sự tài trợ từ Quỹ Hợp tác ASEAN-Ấn Độ.

Về hợp tác chính trị-an ninh, nhân dịp Hội nghị cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 2 (10/2003), Ấn Độ đã tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) và ký Tuyên bố chung vê Hợp tác Chống khủng bố quốc tế. Hiện ASEAN và Ấn Độ hiện đang triển khai kế hoạch công tác thực hiện Tuyên bố chung này.

Hội nghị Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 3 (11/2004) đã thông qua Tuyên bố Đối tác ASEAN-Ấn Độ vì Hòa bình, Tiến bộ và Thịnh vượng chung,  Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố chung.

Hội nghị Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 8 (10/2010) đã nhất trí thành lập Nhóm các Nhân vật Nổi tếng ASEAN-Ấn Độ để kiểm điểm 20 năm quan hệ đối thoại, khuyến nghị phương hướng và các biện pháp dài hạn để phát triển quan hệ ASEAN-Ấn Độ đến năm 2020. Nhóm đã trình Báo cáo cuối cùng và các khuyến nghị của Nhóm lên Hội nghị Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 10 (2012) và được hoan nghênh, đánh giá cao.

Nhân kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ đối thoại (1992-2012), hai bên nhất trí sẽ tổ chức Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm ASEAN-Ấn Độ  và nhiều hoạt động kỷ niệm trong suốt năm 2012.

Về hợp tác kinh tế, tại Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 2 (10/2003), hai bên đã ký Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế toàn diện, tạo cơ sở thiêt lập Khu vực Thương mại và Đầu tư ASEAN-Ấn Độ, bao gồm cả FTA hàng hóa, dịch vụ và đầu tư.

ASEAN và Ấn Độ bắt đầu đàm phán Hiệp định Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN - Ấn Độ từ tháng 3/2004, và đến tháng 12/2008, đã hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIG) và Hiệp định Giải quyết Tranh chấp ASEAN - Ấn Độ. Hai bên đã ký Hiệp định AITIG dịp Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế tháng 8/2009. Việt Nam đã phê chuẩn Hiệp định và bắt đầu triển khai từ 1/6/2010. Hiện hai bên đang đàm phán Hiệp định thương mại dịch vụ và đầu tư.

Tại Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 7 (10/2009), hai bên nhất trí đặt mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên 70 tỷ USD vào năm 2012. Trong năm 2011, tổng kim ngạch thương mại 2 bên đạt 74,9 tỷ USD, vượt xa mục tiêu đạt ra cho năm 2012.

Cả ASEAN và Ấn Độ đều coi trọng Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm 20 năm quan hệ đối thoại; mong muốn thông qua sự kiện này để đẩy mạnh hơn nữa quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa hai bên; hỗ trợ lẫn nhau nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược của mỗi bên ở khu vực.

Qua sự kiện này, ASEAN muốn thu hút thêm sự hỗ trợ, giúp đỡ cũng như các nguồn lực từ Ấn Độ cho các trọng tâm ưu tiên của ASEAN (thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng và kết nối ASEAN, duy trì đoàn kết và vai trò trung tâm của Hiệp hội ở khu vực); mở rộng quan hệ với Ấn Độ, cả về bề rộng và chiều sâu, theo hướng thực chất và hiệu quả hơn.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, ASEAN mong muốn phát triển quan hệ với Ấn Độ để có sự bảo đảm vững chắc hơn đối với hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực, kể cả vấn đề an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Hội nghị sẽ kiểm điểm hợp tác ASEAN-Ấn Độ trong 20 năm qua và đề ra những định hướng phát triển quan hệ đối thoại hai bên trong tương lai. Dự kiến các nhà lãnh đạo sẽ thông qua Tuyên bố Tầm nhìn của Hội nghị.

Việt Nam tích cực thúc đẩy quan hệ đối thoại ASEAN-Ấn Độ

Trong những năm gần đây, Việt Nam và Ấn Độ đã có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ và hiệu quả trong khuôn khổ ASEAN và các cơ chế liên quan.

Ấn Độ đã giúp đỡ Việt Nam triển khai hai dự án trọng điểm nằm trong khuôn khổ hợp tác ASEAN-Ấn Độ là Trung tâm phát triển doanh nhân Việt Nam - Ấn Độ tại Hà Nội (đã chính thức đi vào hoạt động từ tháng 5/2006) và Trung tâm Đào tạo Tiếng Anh Việt Nam-Ẩn Độ tại Đà Nẵng (được thành lập từ tháng 7/2007) và đang thảo luận xây dựng Trung tâm đào tạo tiếng Anh Việt-Ấn đặt tại Học viện Ngoại giao.

Việt Nam đã hoàn tất thủ tục nội bộ và chuẩn bị đàm phán với Ấn Độ về việc tiếp nhận Dự án xây dựng trạm viễn thám ASEAN-Ấn Độ trị giá hơn 5 triệu USD đặt tại TP Hồ Chí Minh.

Việt Nam chủ trương tích cực thúc đẩy quan hệ đối thoại ASEAN-Ấn Độ phát triển thực chất và hiệu quả, với các trọng tâm về hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, thu hẹp khoảng cách, tăng cường kết nối, hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, hợp tác tiểu vùng Mê Công, tranh thủ sự ủng hộ và tham gia đóng góp của Ấn Độ trong thúc đẩy họp tác bảo đảm hòa bình, ổn định, an toàn, an ninh hàng hải, quản lý thiên tai, chống tội phạm xuyên quốc gia...; đồng thời góp phần tăng cường đối tác chiến lược và hợp tác song phương giữa Việt Nam và Ấn Độ.

Thanh Bình