Bàn giải pháp kéo giảm tai nạn giao thông

Phát biểu tại Hội nghị An toàn giao thông (ATGT) Việt Nam năm 2023, ngày 12/10, ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết, năm nay, hội nghị đã thu hút 150 chuyên gia, các nhà khoa học tham gia nghiên cứu về ATGT với 7 lĩnh vực: Quản lý ATGT, hạ tầng và tổ chức giao thông, người tham gia giao thông, ứng phó sau tai nạn giao thông (TNGT), ATGT đường sắt, ATGT đường thủy nội địa và hàng hải, kinh nghiệm quốc tế.

Bên cạnh những giải pháp tổ chức thực hiện, luôn cần những giải pháp về chuyên môn và khoa học để đảm bảo ATGT. Từ kết quả của những nghiên cứu sẽ đưa ra được các phương án hoàn thiện tổ chức, bộ máy quản lý giao thông hiệu quả hơn. Đồng thời, các nghiên cứu về tổ chức giao thông, hành vi tham gia giao thông của người điều khiển giao thông... cũng giúp cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, đưa ra các kết luận để có những khuyến cáo về chuyên môn, từ đó điều chỉnh các quy định pháp luật.

Tại hội nghị, những nghiên cứu xuất sắc nhất, có khả năng ứng dụng thực tiễn cao đã được các chuyên gia thảo luận.

Các hành vi nguy cơ cao dẫn đến TNGT

Một trong những nghiên cứu đáng chú ý là các hành vi nguy cơ cao dẫn đến TNGT trong học sinh, sinh viên, được tiếp cận từ lý thuyết hành vi. 

TS. Lê Thu Huyền (Trường Đại học GTVT) cho biết, học sinh, sinh viên chiếm tỷ lệ lớn trong TNGT đường bộ, để lại hậu quả nghiêm trọng, tổn thất nặng nề với bản thân người bị nạn và toàn thể xã hội. 

5 nguyên nhân cơ bản trực tiếp dẫn đến TNGT, gồm: Vi phạm tốc độ, vi phạm nồng độ cồn và ma túy, không đội mũ bảo hiểm, không thắt dây an toàn và sử dụng điện thoại di động khi lái xe.

"Các hành vi nguy hiểm này có phần gia tăng và hậu quả càng đặc biệt nghiêm trọng ở nhóm đối tượng là học sinh, sinh viên. Đáng nói các giải pháp giải quyết hiện tại không có tác động lớn với nhóm đối tượng này. Tỉ lệ tái phạm sau khi bị xử lý ở nhóm đối tượng này khá cao", TS. Lê Thu Huyền nêu ý kiến.

Để thay đổi hành vi của người tham gia giao thông, xây dựng văn hóa tham gia giao thông đúng mực và an toàn, theo TS. Lê Thu Huyền, cần áp dụng đồng bộ các giải pháp, từ đó cho phép thay đổi nhận thức và thói quen của người tham gia giao thông nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng.

Thiếu quy định về sử dụng làn đường trên cao tốc

Trong khi đó, TS. Đặng Minh Tân (Trường Đại học GTVT) lại có góc nhìn về ATGT từ sử dụng làn ở một số tuyến đường cao tốc khu vực phía Bắc. Theo ông Đặng Minh Tân, ở Việt Nam, các quy định, chế tài về việc sử dụng làn với các loại phương tiện khác nhau trên đường cao tốc chưa thực sự đầy đủ, rõ ràng. Không chỉ ở trên đường cao tốc mà trên nhiều tuyến đường ô tô thông thường, hầu hết tài xế đều muốn "chiếm" làn bên trái sát dải phân cách dù đi tốc độ rất chậm.

Thực trạng này gây ra nhiều vấn đề về ùn tắc, TNGT, hay gây tâm lý ức chế cho người điều khiển phương tiện.

Do đó, ông Đặng Minh Tân đánh giá, cần phát triển các quy định pháp luật, các giải pháp quản lý, kỹ thuật và chế tài về việc sử dụng làn đường trên hệ thống đường cao tốc để nâng cao hiệu quả sử dụng làn đường cao tốc, góp phần giảm ùn tắc và TNGT.

Trước mắt với tuyến đường cao tốc có 6 làn xe, có thể nghiên cứu triển khai phương án tổ chức giao thông với xe tải chỉ được đi ở làn số 2 và làn số 3. Tăng cường sử dụng một số giải pháp sử dụng biển báo khuyến khích các phương tiện đi chậm đi về bên phải và nhường đường cho xe vượt. Bên cạnh đó cần phát triển giải pháp, ứng dụng hệ thống quản lý giao thông thông minh để quản lý, điều hành tổng thể đường cao tốc nói chung và giám sát vấn đề về tốc độ và sử dụng làn đường nói riêng.

Các chuyên gia cũng cho rằng, cần ứng dụng trí tuệ nhân tạo, hệ thống giao thông thông minh để bảo đảm an ninh trật tự, ATGT. Cụ thể, hệ thống giao thông thông minh (ITS) kết nối các phương tiện, tín hiệu giao thông, trạm thu phí và cơ sở hạ tầng khác. Hệ thống sử dụng kết nối thông tin giữa hệ thống giao thông, phương tiện đang di chuyển và con người nhằm hình thành một mạng lưới, qua đó tối ưu việc vận hành và tham gia vào quá trình điều tiết giao thông

Hệ thống sẽ sử dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề của giao thông đường bộ, gồm việc xử lý tai nạn và ùn tắc giao thông, giúp giảm tắc nghẽn, ngăn ngừa tai nạn, giảm khí thải và giúp ngành giao thông vận tải hoạt động hiệu quả hơn.

Phan Trang