Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di sản Văn hóa Sa Huỳnh

Tại buổi lễ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh và PGS.TS Bùi Văn Liêm, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia đã trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh cho lãnh đạo Sở VHTT&DL tỉnh và thị xã Đức Phổ.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Hoàng Tuấn cho biết, Quảng Ngãi là "cái nôi" của Văn hóa Sa Huỳnh với hàng loạt di tích tiền Sa Huỳnh và Sa Huỳnh đã được nghiên cứu như: Long Thạch, Bình Châu, Gò Văng, Núi Sứa, Gò Quách, Gò Quê, Tịnh Thọ, Xuân Phổ, Gò Kim, Xóm Ốc, Suối Chình…

Nói đến Văn hóa Sa Huỳnh là người ta nghĩ đến những khu mộ chum rộng lớn với các chum gốm to, nhỏ, cao được dùng để lưu giữ phần xác của con người khi về thế giới bên kia, là những đồ trang sức bằng thủy tinh, bằng mã não rất độc đáo; những khuyên tai hai đầu thú, hạt cườm, những bình gốm con tiện, bát đồng, chậu, vò… được trang trí hoa văn tinh xảo.

Gắn liền với Văn hóa Sa Huỳnh còn có đầm An Khê và lạch An Khê – đầm nước ngọt lớn nhất tỉnh Quảng Ngãi, nằm ở vùng ven biển thuộc xã Phổ Khánh và phường Phổ Thạnh. Đây là một di sản thiên nhiên và là một bộ phận hữu cơ của hệ sinh thái Sa Huỳnh, mang lại những điều kiện cần thiết cho cuộc sống của cư dân bản địa, góp phần hình thành và phát triển nền Văn hóa Sa Huỳnh cổ.

Trong quá khứ và hiện tại, đầm An Khê và lạch An Khê luôn giữ vai trò quan trọng trong hệ sinh thái hội tụ núi - rừng - đầm - dải cát ven biển và biển, vừa giúp con người đương đại hình dung sinh cảnh của con người từng tồn tại nơi đây nhiều ngàn năm trước, vừa là một bộ phận hợp thành cảnh quan thiên nhiên độc đáo của vùng đất - biển Sa Huỳnh - một địa danh nổi tiếng cả nước và quốc tế.

Di tích Văn hóa Sa Huỳnh gồm 6 địa điểm được khoanh vùng bảo vệ, đó là: Địa điểm Long Thạnh hay còn gọi là Gò Ma Vương, thuộc thôn Long Thạnh 2, phường Phổ Thạnh; địa điểm Phú Khương thuộc thôn Phú Long, xã Phổ Khánh; địa điểm Thạnh Đức thuộc thôn Thạnh Đức 2, phường Phổ Thạnh; quần thể di tích Champa gồm có: Tháp Núi Một, tháp Gò Đá, cầu Đá, miếu Champa, bia ký Vũng Bàng, hệ thống giếng Champa gồm 12 giếng, con đường xếp đá cổ, hệ thống mương dẫn nước cổ; địa điểm Đầm An Khê và lạch An Khê – sông Cửa Lỗ thuộc xã Phổ Khánh.

"Di tích Văn hóa Sa Huỳnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận là di tích quốc gia đặc biệt là niềm vinh dự lớn và cũng là trách nhiệm của tỉnh Quảng Ngãi trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị đặc biệt của di tích. Để tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về những giá trị của di tích, thu hút khách tham quan du lịch, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới, tôi kêu gọi các cấp ủy Đảng, chính quyền và đồng bào các dân tộc tỉnh Quảng Ngãi hãy chung sức, đồng lòng gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị của di tích Văn hóa Sa Huỳnh để di tích này mãi mãi là niềm tự hào, là tài nguyên quý báu của nhân dân tỉnh Quảng Ngãi", ông Trần Hoàng Tuấn cho hay.

PGS.TS Bùi Văn Liêm, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia cho rằng, tỉnh Quảng Ngãi cần triển khai có hiệu quả các giải pháp nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy di sản Văn hóa Sa Huỳnh gắn với phát triển du lịch. Ưu tiên việc triển khai nghiên cứu, khảo cổ các điểm mới nhằm tiếp tục phát hiện những dấu tích của Văn hóa Sa Huỳnh đang còn chìm dưới lòng đất. Đồng thời, cần đầu tư nâng cấp nhà trưng bày Văn hóa Sa Huỳnh thành Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh.

Đặc biệt quan tâm đến việc quản lý, bảo tồn và phát huy di tích Văn hóa Sa Huỳnh; giữ gìn và phát huy các giá trị xung quanh khu vực đầm An Khê về tri thức dân gian, về ẩm thực, nghề truyền thống đúng với bản sắc văn hóa dân tộc và địa phương, tiến tới xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới trong thời gian tới.

Lưu Hương