Bình Định: Truy điệu, an táng 60 liệt sĩ hi sinh trong trận tập kích cứ điểm Xuân Sơn

Dự lễ truy điệu và an táng các anh hùng liệt sĩ có đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Võ Thị Ánh Xuân, Phó Chủ tịch nước; đồng chí Phạm Hoài Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cùng lãnh đạo các bộ ngành, tỉnh Bình Định; hàng trăm cựu binh Sư đoàn 3 Sao vàng và đông đảo người dân huyện Hoài Ân.

Lễ truy điệu đã diễn ra trang nghiêm trong không khí hào hùng cùng cả nước hướng về ngày kỷ niệm 47 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước 30/4/1975 – 30/4/2022; cũng là ngày kỷ niệm 50 năm giải phóng huyện Hoài Ân.

Theo đó, xác định được địa bàn chiến lược quan trọng của Bình Định nên cuối năm 1965, địch đã tập trung hơn 20.000 quân Mỹ và chư hầu với 500 máy bay phản lực các loại hàng chục tiểu đoàn thiết giáp, pháo binh nhằm thực hiện mục đích "tìm diệt" và "bình định".

Đồi Xuân Sơn cách thị trấn Bồng Sơn 22km về phía Tây Nam, cao 198 mét, phía đông bắc giáp núi Gò Công, 3 hướng còn lại giáp sông Nước Lương và sông Kim Sơn. Trên đỉnh đồi quân Mỹ bố trí một trận địa pháo 12 khẩu 105mm và 155mm, lực lượng có 2 đại đội pháo binh và 2 đại đội bộ binh, vì vậy các chỉ huy Mỹ cho rằng nơi đây sẽ "miễn dịch" với bất kỳ cuộc tấn công nào.

Đêm 26, rạng sáng 27/12/1966, Trung đoàn 22 thuộc Sư đoàn 3 Sao Vàng cùng với quân, dân huyện Hoài Ân tổ chức tập kích cứ điểm Đồi Xuân Sơn.

Đúng 00 giờ ngày 26/12/1966 quân ta nổ súng tấn công, các chiến sĩ xung kích của Trung đoàn 22 chia làm 6 mũi tấn công đội hình của địch. Sau chừng 5 phút bị choáng váng trước đòn tiến công bất ngờ của ta, các hỏa điểm địch đã ngóc dậy và bắn như vãi đạn vào đội hình xung kích.

Cũng ngay trong đêm đó, chúng cấp tốc điều Lữ đoàn 3, Sư đoàn 25 "Tia chớp nhiệt đới" Mỹ phối hợp với Sư đoàn không vận số 1 đi giải tỏa. Suốt trong 5 ngày đêm đạn pháo, rốc két và bom đánh nát các khu rừng còn sót lại, những trận đánh vô cùng khốc liệt lại diễn ra.

Trung đoàn 22 đã diệt và làm bị thương khoảng 600 lính Mỹ, phá hủy 11 khẩu pháo 105mm và 155mm, bắn rơi 5 máy bay trực thăng, thu 34 súng các loại. Trên đường lui quân ta diệt thêm 120 lính Mỹ và 1 trực thăng.

Tuy nhiên, dưới làn mưa bom, bão đạn của kẻ thù, nhiều chiến sĩ đã anh dũng hi sinh. Sau khi kết thúc trận đánh, địch đã dùng phương tiện xe cơ giới kéo thi thể của các liệt sĩ vùi lấp vào hố chôn tập thể gần đồn đóng quân của chúng.

Tháng 1/2022, thông qua cung cấp thông tin của một cựu chiến binh ở phường Hoài Thanh Tây (thị xã Hoài Nhơn) và từ thông tin của một cựu binh Mỹ, từ ngày 10 - 11/3/2022, Bộ CHQS tỉnh Bình Định đã huy động lực lượng, phương tiên cơ giới tổ chức khảo sát, thăm dò tại vị trí khoanh vùng ở thực địa.

Sau 2 ngày khảo sát, đến chiều ngày 11/3/2022, Đội công tác quy tập đã phát hiện hố chôn tập thể các liệt sĩ. Qua các nhân chứng, qua các mẫu xương và nhận dạng rất nhiều di vật được tìm thấy đã xác định đây chính là hài cốt của các liệt sĩ hi sinh trong trận tập kích cứ điểm Xuân Sơn đêm ngày 26/12/1966.

Được sự phối hợp, giúp đỡ của các lực lượng chức năng cùng người dân địa phương, từ ngày 11/3 đến 15/4/2022, Bộ CHQS tỉnh Bình Định đã tiếp tục tìm kiếm, khai quật trên diện tích rộng hơn 1.200m², phát hiện và cất bốc rất nhiều sinh phẩm như răng, xương, cùng với nhiều di vật như: Võng dù, bọc ni lông, tấm tăng che võng, dây thắt lưng, dép cao su, túi cơm, túi đựng gạo, bật quẹt, viết, ví, dây buột, lọ thuốc, lược.... Qua các nhân chứng, qua các mẫu xương, răng và nhận dạng rất nhiều di vật được tìm thấy, đã xác định đây chính là hài cốt của các liệt sĩ hi sinh trong trận tập kích cứ điểm đồi Xuân Sơn.

Do nhiều yếu tố lịch sử chiến tranh, đến nay bước đầu mới chỉ xác định được danh tính 60 liệt sĩ hi sinh vào cuối tháng 12/1966 tại đồi Xuân Sơn, trong đó 51 đồng chí là cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 22 Sư đoàn 3 Sao Vàng và quân, dân, chính đảng địa phương.

Tại lễ truy điệu, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Phi Long xúc động cho biết: Đã 56 năm trôi qua, hình hài xương thịt các đồng chí đã trở thành đất đá, cỏ cây, thành những mạch nước chảy trong lòng đất mẹ, hòa vào truyền thống cội nguồn của dân tộc. Sự hi sinh của các đồng chí đã để lại độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân, đã để lại cho mảnh đất Hoài Ân anh dũng, kiên cường.

"Việc tìm được hài cốt các đồng chí là niềm vui mừng khôn xiết, vì đó là tâm nguyện hằng ấp ủ của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Định, phải làm tròn trách nhiệm của mình đối với những người đã hy sinh xương máu vì độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam", Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định chia sẻ.

Tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa đã trao tặng 200 triệu đồng cho Huyện ủy, UBND, UBMT Tổ quốc Việt Nam huyện Hoài Ân để cùng nhân dân xây dựng bia tưởng niệm, mộ cho các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vừa được tìm thấy./.

Lưu Hương