Từ khi bắt đầu hoạt động cho đến nay, đồng muối của Công ty TNHH Thông Thuận (đồng muối Thông Thuận) ở xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong (Bình Thuận) đã làm nhiễm mặn, ảnh hưởng đến cuộc sống các hộ dân ở gần đồng muối. Mặc dù các ngành chức năng đã nhiều lần kiểm tra, giải quyết, xử lý, nhưng vụ việc vẫn "giậm chân tại chỗ"...
Cuối năm 2002, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận có quyết định thu hồi 216,5 ha đất ở xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong và cho Công ty TNHH Thông Thuận thuê để đầu tư xây dựng đồng muối. Năm 2003, doanh nghiệp (DN) này tiến hành xây dựng và chính thức đưa đồng muối vào sản xuất từ năm 2005. Việc UBND tỉnh Bình Thuận chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đồng muối Thông Thuận là phù hợp với quy hoạch của tỉnh và chính sách khuyến khích đầu tư chung cũng như của Bình Thuận. Tuy nhiên, chủ đầu tư dự án này đã 'bỏ qua' một số thủ tục, biện pháp bắt buộc dẫn đến hậu quả gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng kéo dài đến các hộ dân gần đồng muối, đến nay vẫn chưa khắc phục triệt để.
Trước hết, DN Thông Thuận chưa lập báo cáo đánh giá tác động môi trường để cấp có thẩm quyền phê duyệt, nhưng đã tiến hành triển khai xây dựng cơ bản và đưa đồng muối vào sản xuất.
Do đồng muối được xây dựng quá gần khu dân cư, cao trình của đồng muối lại cao hơn mặt bằng khu dân cư, nên hơi nước muối và nước muối đã phát tán, thẩm thấu gây nhiễm mặn, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của 89 hộ dân ở thôn Vĩnh Hải, xã Vĩnh Hảo. Ngày 12-8-2010, UBND tỉnh Bình Thuận thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra toàn diện công tác bảo vệ môi trường của DN Thông Thuận trong quá trình sản xuất muối. Đoàn kiểm tra đã tiến hành nhiều công việc liên quan, trong đó có lấy mẫu nước ngầm, nước mặt, nước thải, đất và không khí để phân tích các thông số ô nhiễm môi trường. Kết quả phân tích các thông số như pH, độ cứng toàn phần (tính theo CaCO3); hàm lượng chất rắn tổng cộng, hàm lượng Clorua đều vượt Quy chuẩn cho phép, thấp nhất là hai lần và cao nhất là 74 lần. Bước đầu, Đoàn kiểm tra đã xác định được chất lượng nước ngầm, nước mặt ở khu vực gần đồng muối có sự thâm nhập của nước thải từ cánh đồng muối. Riêng mẫu không khí, các thông số phân tích đều có xuất hiện, nhưng còn nằm trong giới hạn cho phép.
Hậu quả ô nhiễm môi trường đã rõ, người dân có đơn thư phản ảnh, nhưng chủ đầu tư chưa tích cực hợp tác với chính quyền địa phương trong việc khắc phục hậu quả. Để thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật về công tác bảo vệ môi trường, nâng cao trách nhiệm của các sở, ngành, địa phương và sớm ổn định đời sống của người dân ở gần đồng muối Thông Thuận, mới đây, UBND tỉnh Bình Thuận đã có kết luận về hướng xử lý vụ việc này.
Trước hết, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận giao trách nhiệm cho Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh, đến trước ngày 10/12/2010, phải phối hợp với các ngành chức năng liên quan xác định cụ thể phần diện tích đồng muối cần đình chỉ sản xuất. Cùng với đó, khẩn trương đề xuất với UBND tỉnh về mức xử lý vi phạm hành chính đối với DN Thông Thuận, đồng thời phối hợp với Sở Xây dựng rà soát các quy định xử phạt do vi phạm trên lĩnh vực môi trường, lĩnh vực xây dựng để tiếp tục xử lý hành vi vi phạm. Lãnh đạo tỉnh Bình Thuận cũng giao trách nhiệm cho UBND huyện Tuy Phong phối hợp Sở Tài chính, Sở TN&MT định hướng, hướng dẫn việc thỏa thuận bồi thường thiệt hại cho người dân...
Đối với Công ty TNHH Thông Thuận, UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu phải khẩn trương chấp hành việc khắc phục những yếu tố đã gây ra ô nhiễm môi trường trong quá trình sản xuất. Theo đó, tiến hành gia cố mương bao, hạ cốt đáy thấp hơn mặt bằng đất của dân ở chung quanh; bờ đáy và thân mương phải xử lý chống thấm, không để xảy ra hiện tượng thẩm thấu hoặc vỡ làm tràn nước gây nhiễm mặn khu vực dân cư đang sinh sống. Trồng cây tạo vành đai xanh chung quanh đồng muối, nhất là phía có các nhà dân. Thỏa thuận bồi thường thỏa đáng cho người dân bị thiệt hại do hoạt động của đồng muối gây ra. Thực hiện ngay việc lập hồ sơ đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại và thực hiện xác nhận hoàn thành các nội dung của Đề án bảo vệ môi trường đã được phê duyệt. Cùng với đó, doanh nghiệp phải thực hiện chương trình giám sát chất lượng môi trường theo định kỳ.
Sau khi thực hiện xong các biện pháp khắc phục, Sở TN&MT tổ chức đoàn kiểm tra, xác nhận, bảo đảm vệ sinh môi trường thì công ty mới được phép khôi phục sản xuất muối trên phần diện tích đã bị đình chỉ. Nếu doanh nghiệp không thực hiện các biện pháp khắc phục, sẽ tiến hành biện pháp cưỡng chế...
Các biện pháp xử lý của tỉnh Bình Thuận đối với tình trạng ô nhiễm môi trường do sản xuất muối của Công ty TNHH Thông Thuận là cần thiết. Người dân mong muốn các ngành chức năng thường xuyên giám sát, nhắc nhở doanh nghiệp khẩn trương thực hiện các biện pháp khắc phục. Dù muộn, nhưng đó là thái độ kiên quyết cần thiết nhằm lập lại kỷ cương, phép nước, khôi phục niềm tin của nhân dân, bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên trong quá trình xây dựng, phát triển.
D.H.L - N.D