Bộ Tài chính lý giải sự cần thiết quy định thuế BVMT đối với xăng, dầu theo các kịch bản giá dầu thô thế giới

Bộ Tài chính cho biết, từ đầu năm 2022 đến nay, sự biến động giá xăng dầu thế giới và trong nước đã tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp (đặc biệt trong các lĩnh vực vận tải, thủy sản...) cũng như ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống của người dân và ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về thực hiện các giải pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an sinh xã hội; góp phần tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp phục hồi và phát triển sau dịch COVID-19, góp phần bình ổn thị trường xăng dầu trước bối cảnh giá xăng dầu tăng cao, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ trình UBTVQH các Nghị quyết để giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn áp dụng trong năm 2022, cụ thể:

- Nghị quyết số 13/2021/UBTVQH15 ngày 31/12/2021 quy định giảm 50% mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay từ 3.000 đồng/lít xuống còn 1.500 đồng/lít, áp dụng từ ngày 01/01/2022 đến hết ngày 10/7/2022.

- Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15 được thông qua ngày 23/3/2022, quy định giảm 50% mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn (trừ nhiên liệu bay, dầu hỏa) và giảm 70% mức thuế BVMT đối với dầu hỏa, áp dụng từ ngày 01/4/2022 đến hết ngày 10/7/2022, cụ thể: xăng giảm từ 4.000 đồng/lít xuống 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 2.000 đồng/lít xuống 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn giảm từ 2.000 đồng/kg xuống 1.000 đồng/kg; dầu hỏa giảm từ 1.000 đồng/lít xuống 300 đồng/lít.

- Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 được thông qua ngày 06/7/2022 quy định giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn xuống bằng mức sàn trong Biểu khung thuế, áp dụng từ ngày 11/7/2022 đến hết ngày 31/12/2022, cụ thể: xăng giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; nhiên liệu bay giảm từ 1.500 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; dầu diesel giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít; mỡ nhờn giảm từ 1.000 đồng/kg xuống mức sàn 300 đồng/kg; dầu hỏa giữ mức 300 đồng/lít vì đây là mức sàn trong Biểu khung thuế.

Từ ngày 01/01/2023, mức thuế BVMT đối với các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn thực hiện theo quy định tại Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14 (bằng mức trần trong Biểu khung thuế, trừ dầu hỏa).

Kết quả tích cực của chính sách giảm thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn

Quá trình thực hiện chính sách giảm thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2022 cho thấy những kết quả tích cực, cụ thể:

Việc thực hiện giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2022 là giải pháp hiệu quả để góp phần giảm giá xăng dầu, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô thời gian qua.

Khi thực hiện giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15, giá xăng trong nước đã có sự điều chỉnh giảm 2 kỳ liên tiếp so với kỳ điều hành liền trước. Tính chung trong tháng 4/2022, việc điều chỉnh giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đã làm giá xăng dầu giảm 0,59% so với tháng 3/2022 và từ đó làm CPI chung giảm 0,06 điểm phần trăm.

Khi thực hiện giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 đến nay, giá xăng bán lẻ trong nước có đã nhiều kỳ giảm liên tiếp, trong đó ngay tại kỳ điều hành ngày 11/7/2022 khi Nghị quyết 20/2022/UBTVQH15 có hiệu lực thì giá xăng bán lẻ trong nước đã giảm sâu, cụ thể: giá xăng E5RON92 giảm 3.103 đồng/lít, giá xăng RON95 giảm 3.088 đồng/lít, giá dầu diesel 0.05S giảm 3.022 đồng/lít và đến nay (tại kỳ điều hành ngày 11/11/2022), giá xăng E5RON92 là 22.711 đồng/lít (giảm so với kỳ điều hành ngày 01/7/2022 - trước thời điểm áp dụng Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 là 8.180 đồng/lít); giá xăng RON95 là 23.867 đồng/lít (giảm so với kỳ điều hành ngày 01/7/2022 là 8.896 đồng/lít). Như vậy, thực tế cho thấy mức thuế BVMT được điều chỉnh linh hoạt và đúng thời điểm (trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới tăng cao tác động đến nền kinh tế vĩ mô trong nước) đã góp phần kiểm soát, kiềm chế sự tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nước.

Bên cạnh đó, việc thực hiện giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2022 đã góp phần hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế đất nước còn khó khăn.

Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu trong đời sống người dân và là đầu vào của nhiều ngành sản xuất, nên sự biến động giá xăng dầu sẽ tác động đến rất nhiều đối tượng trong nền kinh tế. Do đó, việc giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn không phân biệt đối tượng áp dụng sẽ hỗ trợ nền kinh tế, người dân và doanh nghiệp.

Đối với người dân, đây là đối tượng sẽ được hưởng lợi trực tiếp của chính sách này, việc giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ góp phần giảm giá các mặt hàng này, từ đó góp phần giảm chi phí trực tiếp của người dân trong việc tiêu thụ xăng, dầu, mỡ nhờn cũng như giảm các chi phí gián tiếp từ các sản phẩm tiêu dùng khác.

Sự cần thiết ban hành Nghị quyết

Quá trình thực hiện chính sách giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn thời gian qua đã đặt ra một số vấn đề trong công tác quản lý điều hành chính sách thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn, cụ thể:

Việc mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn tăng từ mức sàn lên mức trần trong Biểu khung thuế khi hết thời gian thực hiện giảm mức thuế sẽ gây nhiều tác động tiêu cực.

Theo Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 thì từ ngày 11/7/2022 đến hết ngày 31/12/2022, mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bằng mức sàn trong Biểu khung thuế; từ ngày 01/01/2023, mức thuế BVMT đối với các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn được thực hiện theo quy định tại Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14, khi đó mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn bằng mức trần trong Biểu khung thuế, trừ dầu hỏa, cụ thể: xăng (trừ etanol) tăng từ 1.000 đồng/lít lên mức trần 4.000 đồng/lít; nhiên liệu bay tăng từ 1.000 đồng/lít lên mức trần 3.000 đồng/lít; dầu diesel tăng từ 500 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn tăng từ 300 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít; mỡ nhờn tăng từ 300 đồng/kg lên mức trần 2.000 đồng/kg; dầu hỏa tăng từ 300 đồng/lít lên mức 1.000 đồng/lít. Theo đó, giá bán lẻ xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ tăng lên tương ứng. Nếu tính bao gồm cả thuế giá trị gia tăng (GTGT) thì giá bán lẻ xăng dầu sẽ tăng tương ứng đối với xăng là 3.300 đồng/lít; nhiên liệu bay là 2.200 đồng/lít; dầu diesel là 1.650 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn là 1.870 đồng/lít; mỡ nhờn là 1.870 đồng/kg; dầu hỏa là 770 đồng/lít.

Trong bối cảnh tình hình thị trường xăng dầu thế giới vẫn còn tiếp tục diễn biến phức tạp, kéo theo nhiều khả năng trong thời gian tới giá xăng dầu vẫn sẽ tiếp tục biến động khó lường, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đến sự ổn định kinh tế - xã hội cũng như tác động đến thị trường xăng dầu trong nước. Theo đó, việc mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn tăng từ mức sàn về mức trần từ ngày 01/01/2023 (giai đoạn cận kề tết nguyên đán) sẽ gây ảnh hưởng nhất định đến tâm lý, đời sống sinh hoạt của người dân cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến lạm phát và sẽ tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô.

Kết quả thực hiện chính sách giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn cho thấy, đây là một giải pháp hiệu quả để ổn định thị trường xăng dầu trong nước trước bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới liên tục biến động và tình hình kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, khi chính sách giảm mức thuế BVMT hết hiệu lực, mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn tăng về mức trần trong khung thuế, đặc biệt trong bối cảnh tình hình thị trường xăng dầu thế giới vẫn còn diễn biến phức tạp sẽ gây ảnh hưởng nhất định đến tâm lý, đời sống sinh hoạt của người dân cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến mục tiêu kiềm chế lạm phát và tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô. Do vậy, để tránh những tác động tiêu cực khi mức thuế BVMT tăng về mức trần trong Biểu khung thuế từ ngày 01/01/2023, đảm bảo tính linh hoạt trong quá trình điều hành mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2023 thì cần phải có giải pháp quy định mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2023 theo các kịch bản giá dầu thô thế giới.

Từ những lý do trên, căn cứ theo thẩm quyền và từ những tác động tiêu cực khi mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn tăng về mức trần trong khung thuế từ ngày 01/01/2023 thì việc trình UBTVQH ban hành Nghị quyết về mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2023 là cần thiết.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.

Khánh Linh