Các Nghị quyết của Quốc hội giúp công tác của ngành Tòa án có nhiều chuyển biến tích cực

Quốc hội nghe Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao trình bày Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn tại phiên họp toàn thể tại hội trường vào sáng nay (3/12).

Theo Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng, trong nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV, Quốc hội đã ban hành 06 Nghị quyết có nội dung liên quan đến hoạt động của Tòa án nhân dân.

Ngay sau khi các Nghị quyết của Quốc hội được ban hành, lãnh đạo Tòa án nhân dân Tối cao đã chỉ đạo Tòa án các cấp khẩn trương quán triệt và triển khai thực hiện các nội dung liên quan tới công tác Tòa án theo yêu cầu.

Hằng năm, Ban cán sự đảng, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao đều ban hành các Nghị quyết, Chỉ thị để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác Tòa án; trong đó chỉ đạo các Tòa án tiếp tục duy trì và thực hiện tốt nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án.

Việc triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Quốc hội và tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp đề ra gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo đã giúp công tác của các Tòa án có nhiều chuyển biến tích cực.

Về thực hiện nhiệm vụ xét xử kịp thời, nghiêm minh mọi hành vi phạm tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị được nêu trong Nghị quyết số 82/2019/QH14, Tòa án nhân dân tối cao đã chỉ đạo các Tòa án đổi mới việc tổ chức phiên tòa; tăng cường tranh tụng; khẩn trương đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh mọi hành vi phạm tội, trong đó có các tội phạm liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị.

Các Tòa án đã giải quyết đạt tỉ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao. Chất lượng giải quyết, xét xử được bảo đảm; 100% vụ án được xét xử đúng thời hạn luật định.

Về thực hiện nhiệm vụ tiếp tục hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật; đảm bảo tỷ lệ xét xử, giải quyết các vụ án xâm hại trẻ em đạt trên 90%; tăng cường bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng giải quyết các vụ án xâm hại trẻ em cho Thẩm phán được nêu trong Nghị quyết số 121/2020/QH14, Tòa án nhân dân Tối cao đã xây dựng, trình Quốc hội thông qua Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV; thường xuyên tổ chức Hội nghị tập huấn trực tuyến toàn quốc, trao đổi, giải đáp vướng mắc trong thực tiễn xét xử nhằm tăng cường bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng giải quyết các vụ án theo yêu cầu Nghị quyết.

Chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng khẩn trương nghiên cứu hồ sơ, bảo đảm xét xử kịp thời, đúng người, đúng tội, áp dụng hình phạt nghiêm minh với người phạm tội xâm hại trẻ em.

Các Tòa án đã giải quyết đạt tỉ lệ 97,82% về số vụ và 97,54% về số bị cáo; vượt 7,82% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại Nghị quyết số 74/2022/QH15, Tòa án nhân dân Tối cao đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác quản lý và sử dụng ngân sách, tài sản công; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các Tòa án thực hiện nghiêm các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Việc sử dụng, quản lý ngân sách bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả; việc mua sắm, thanh lý, điều chuyển tài sản đúng tiêu chuẩn định mức, công khai, minh bạch. Để tăng cường kỷ luật, kỷ cương công vụ, hàng năm, Tòa án nhân dân Tối cao đều ban hành các Kế hoạch phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; Kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập; Kế hoạch thanh tra; đồng thời, chủ động phát hiện, xử lý nghiêm các sai phạm của cán bộ, nhất là hành vi lợi dụng nhiệm vụ để tham nhũng, tiêu cực.

Về thực hiện nhiệm vụ khẩn trương xử lý dứt điểm các vụ việc liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 được nêu trong Nghị quyết số 99/2023/QH15, các Tòa án đã khẩn trương xử lý dứt điểm các vụ việc; bảo đảm quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia tố tụng trên cơ sở tranh tụng công khai, minh bạch, bình đẳng. Hình phạt áp dụng đối với các bị cáo bảo đảm nghiêm minh, đúng quy định.

Về việc thực hiện nhiệm vụ xét xử kịp thời, nghiêm minh các hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp được nêu trong Nghị quyết số 100/2023/QH15, các Tòa án đã chú trọng bảo vệ quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng do doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm; tạo điều kiện cho người lao động trình bày các yêu cầu về quyền lợi đã bị xâm hại, đảm bảo công bằng, dân chủ. Công tác xét xử được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Các Tòa án đã giải quyết đạt tỉ lệ 92,31% về số vụ và 82,65% về số bị cáo liên quan đến trốn đóng bảo hiểm xã hội và các hành vi gian lận, trục lợi khác.

Về thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại vụ án, tăng cường các nguồn lực cho hoạt động Tòa án được nêu trong Nghị quyết số 109/2023/QH15, các Tòa án đã chú trọng công tác hòa giải, đối thoại, hạn chế việc để các vụ án quá thời hạn giải quyết theo quy định; tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan nhằm giải quyết vụ án kịp thời.

Việc xét xử các vụ án hình sự đảm bảo nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội. Tỉ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan hàng năm đều đáp ứng yêu cầu Nghị quyết của Quốc hội.

Thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, Tòa án nhân dân Tối cao đã trình Quốc hội ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao đã ban hành 02 Nghị quyết, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành 07 Thông tư; đồng thời ban hành nhiều văn bản hướng dẫn các Tòa án thực hiện nhiệm vụ sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.

Từ ngày 1/7/2025 đến nay, Tòa án các cấp đã nhanh chóng ổn định tổ chức, tích cực, chủ động triển khai thực hiện nhiệm vụ, bảo đảm hoạt động bình thường, thông suốt.

Ngoài ra, Tòa án nhân dân Tối cao tiếp tục tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tế; đẩy mạnh nâng cao chất lượng chuyển đổi số trong toàn hệ thống Tòa án. Cho đến nay, 100% các đơn vị Tòa án nhân dân đã sử dụng hệ thống quản lý văn bản điều hành để tiếp nhận, xử lý văn bản; hơn 1,8 triệu bản án, quyết định được công bố trên Trang công bố bản án thu hút hơn 220 triệu lượt truy cập; sử dụng và khai thác thường xuyên hệ thống truyền hình trực tuyến; tổ chức hiệu quả các phiên tòa xét xử trực tuyến...

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng cũng cho hay, việc triển khai thực hiện các yêu cầu mà Nghị quyết của Quốc hội đề ra cũng còn một số tồn tại, hạn chế như: Tỉ lệ các bản án, quyết định giải quyết các vụ án hành chính bị hủy, sửa còn chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội đề ra. Số lượng biên chế chưa đáp ứng yêu cầu. Chế độ chính sách, cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của các Tòa án còn nhiều khó khăn...

Để đáp ứng yêu cầu Nghị quyết Quốc hội đề ra, Tòa án nhân dân Tối cao xác định một số nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới, trong đó tập trung vào việc tiếp tục thực hiện tốt các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc. Tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ, công chức. Rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để bảo đảm hoạt động hiệu quả. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám đốc việc xét xử; tiếp tục đầu tư xây dựng, cải tạo trụ sở của Tòa án các cấp nhằm củng cố và hiện đại hóa cơ sở vật chất của Tòa án các cấp.

Hải Liên