Cán bộ phải đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm, xóa bỏ tình trạng 'giữ ghế' nhờ ngạch

Chiều 14/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã tiến hành thảo luận về dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi). Phiên thảo luận thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu, với nội dung trọng tâm là việc xác lập nền tảng pháp lý mới, hiện đại cho chế độ công vụ, phù hợp với yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia và bối cảnh phát triển mới. 

Phát biểu, làm rõ nhiều nội dung trọng yếu trong dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh việc sửa đổi Luật Cán bộ, công chức lần này nhằm vào hai mục tiêu lớn.

Thứ nhất, là xác lập cơ sở pháp lý cho việc liên thông đội ngũ cán bộ, công chức từ cấp xã đến cấp tỉnh, hướng đến một chế độ công vụ thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương đến cơ sở. 

Đây là điều kiện quan trọng để phục vụ công tác sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức lại chính quyền địa phương và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức theo hướng tinh gọn, chất lượng, gắn với vị trí việc làm cụ thể.

Thứ hai, dự thảo luật hướng tới việc đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa quy định pháp luật và các chủ trương của Đảng về công tác cán bộ, công chức. Việc sửa đổi lần này là cơ hội để đổi mới toàn diện chế độ công vụ theo hướng hiện đại, minh bạch, tiệm cận các nền công vụ tiên tiến trên thế giới.

Vị trí việc làm là trung tâm, thay đổi tư duy về “ngạch công chức”

Trước một số ý kiến đại biểu Quốc hội băn khoăn về mối quan hệ giữa vị trí việc làm với ngạch công chức, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, dự thảo luật xác lập chế độ công vụ theo nguyên lý vị trí việc làm là trung tâm, nền tảng cốt lõi, vận hành xuyên suốt toàn bộ bộ máy hành chính để làm cơ sở xác định biên chế, phân bổ nhân lực, là căn cứ duy nhất để tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, trả lương. 

“Tức toàn bộ vòng đời quản trị nguồn nhân lực khu vực công”, Bộ trưởng nhấn mạnh và cho biết ngạch công chức là công cụ phụ trợ có tính kỹ thuật để phân định thứ bậc trình độ chuyên môn trong công vụ và được tích hợp vào hệ thống mô tả khung năng lực của vị trí việc làm. Ngạch công chức không còn là mục tiêu như hiện nay, nên Chính phủ mới đề xuất bỏ thi nâng ngạch, bỏ sắp xếp theo thứ tự...

Bộ trưởng dẫn chứng, hiện nay, cán bộ, công chức đều trải qua quá trình tập sự, thành chuyên viên, rồi chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp... Còn theo quy định mới, người có năng lực, đủ điều kiện được tuyển dụng vào vị trí việc làm nào thì xét vào ngạch tương ứng. Chẳng hạn nếu một vị trí yêu cầu chuyên viên cao cấp, ứng viên đáp ứng đủ yêu cầu sẽ được bố trí vào ngạch chuyên viên cao cấp ngay từ đầu, không cần trải qua quy trình tuần tự như hiện nay.

"Tóm lại cán bộ công chức muốn tồn tại phải đáp ứng được yêu cầu vị trí việc làm; xóa bỏ tránh tình trạng giữ ghế nhờ ngạch nhằm tạo động lực cán bộ, công chức phấn đấu, thực thi công vụ trên cơ sở vị trí việc làm", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Đây là thay đổi căn bản trong tư duy quản trị công vụ, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng của cơ quan chuyên môn trong thiết kế khung năng lực, mô tả công việc rõ ràng, minh bạch.

“Chúng tôi đã nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế một cách thận trọng, khoa học, có kiểm soát để đảm bảo phù hợp với yêu cầu phát triển nền công vụ chuyên nghiệp, hiện đại của Việt Nam”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết.

Về chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ, đây cũng là điểm mới để luật hóa nguyên tắc coi người có tài là một chủ thể đặc biệt trong thiết lập nền công vụ. Việc thể chế hóa chính sách trọng dụng nhân tài là giải pháp chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh tri thức toàn cầu. Hiện nay, nhiều lĩnh vực như công nghệ số, quản lý kinh tế đô thị, môi trường, tài chính công, y tế, giáo dục... đang thiếu hụt nhân lực chất lượng cao.

Bộ trưởng cho biết sẽ tham mưu Chính phủ quy định rõ ràng, cụ thể bằng nghị định về nguyên tắc cơ chế chính sách đặc biệt, linh hoạt phân cấp, kết nối đồng bộ, liên thông từ tuyển dụng, sử dụng và đặc biệt là tạo môi trường, văn hóa công vụ để cống hiến xứng đáng.

Một điểm đột phá khác trong dự thảo luật là nội dung đổi mới cách đánh giá cán bộ, công chức. Theo Bộ trưởng, thay vì đánh giá định tính như trước, dự thảo đã chuyển hướng sang đánh giá định lượng, có sản phẩm, có minh chứng cụ thể theo vị trí việc làm, theo chức trách nhiệm vụ được giao. 

"Trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Chính phủ xây dựng bộ tiêu chí đánh giá dựa trên công nghệ số, dữ liệu số chọn lọc kinh nghiệm từ các quốc gia có nền công vụ hiện đại, kết hợp giữa áp dụng KPI với đặc thù công vụ Việt Nam và kết quả định lượng theo vị trí việc làm để đảm bảo đánh giá thực chất, công khai, minh bạch, chính xác, từ đó làm cơ sở thực hiện nguyên lý là không còn tư duy biên chế suốt đời”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định.

Bên cạnh những nội dung trên, Bộ trưởng cho biết sẽ nghiên cứu, tiếp thu nhiều góp ý của đại biểu Quốc hội về các vấn đề như: Phân loại công chức, bổ sung ngạch chuyên gia; chính sách đối với cán bộ là người dân tộc thiểu số, người làm việc tại vùng đặc biệt khó khăn; cơ chế làm việc từ xa...để thúc đẩy tính linh hoạt, thích ứng của đội ngũ.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cũng nhấn mạnh, trên cơ sở tổng hợp đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội và bám sát các chủ trương lớn của Đảng, Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), bảo đảm luật đi vào cuộc sống hiệu quả, góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, liêm chính và phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp.

Thu Giang