Cần chuyển đổi nông, lâm trường quốc doanh căn bản hơn

Theo Báo cáo, từ 186 nông trường năm 2005, đến nay đã sắp xếp lại còn 145 công ty nông nghiệp. Từ 256 lâm trường đã chuyển đổi còn 151 công ty TNHH MTV thuộc sở hữu Nhà nước, 3 công ty cổ phần; thành lập mới 91 ban quản lý rừng (năm 2012, sau đó giảm còn 87 ban quản lý); giải thể 14 đơn vị khác.  

Tổng giá trị tài sản của các công ty nông nghiệp là 39.773 tỉ đồng (trong đó tài sản của Tập đoàn Công nghiệp Cao su 32.326 tỉ đồng); vốn chủ sở hữu 23.170 tỉ đồng. Bình quân, mỗi công ty nông nghiệp có giá trị tài sản 141 tỉ đồng; nếu tính cả đơn vị phụ thuộc, thì bình quân mỗi đơn vị có tài sản 90 tỉ đồng.

Tổng giá trị tài sản các công ty lâm nghiệp là 3.905 tỉ đồng; các khoản phải thu là 529 tỉ đồng; các khoản nợ là 1.833 tỉ đồng; tổng doanh thu là 2.478 tỉ đồng; tổng lợi nhuận là 182 tỉ đồng; tổng nộp ngân sách Nhà nước trong 10 năm (2004-2014) là 276 tỉ đồng.    

Theo báo cáo của Chính phủ, sau sắp xếp, phần lớn các công ty nông, lâm nghiệp hoạt động ổn định. Một số doanh nghiệp thực hiện thí điểm cổ phần hóa, đổi mới cơ chế quản lý, quản trị kinh doanh; chủ động trong sản xuất, kinh doanh, đa dạng hóa các nguồn vốn huy động, bảo toàn và phát triển vốn của Nhà nước; tăng cường đầu tư khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, cải thiện thu nhập và điều kiện sống của người lao động. 

Tuy nhiên, qua thực tế, các đoàn giám sát của QH cũng cho rằng, bản chất việc quản lý, sử dụng đất đai, các phương án, hình thức quản lý, sử dụng đất đai của các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng hầu như không thay đổi.

“Việc chuyển đổi mô hình công ty mới chỉ dừng lại trên đề án. Các công ty nông, lâm nghiệp mới chỉ chuyển đổi tên, chưa thực sự thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý, sử dụng đất đai theo các quy định hiện hành của luật pháp và theo phương án quản lý, sử dụng đất tại các đề án đã được phê duyệt”, Báo cáo viết.       

Báo cáo giám sát cũng cho rằng, việc sắp xếp, đổi mới nông, lâm trường quốc doanh thời gian qua mới chủ yếu làm thay đổi hình thức tổ chức quản lý, chưa làm thay đổi căn bản cơ chế quản lý và quản trị doanh nghiệp nên chưa tạo được sự chuyển biến căn bản theo mục tiêu đề ra. 

Xuân Tuyến